M14

M14
M14
Upotreba
U službi	1959. - do danas
Korisnici	Sjedinjene Američke Države
Proizvodnja
Broj proizvedenih primjeraka	1.380.000
Varijante	M14E1, M14E2/M14A1, M14K, M21, M25, Mk 14
Opis oružja
Težina	5.2 kg
Dužina	1.126 mm
Dužina cijevi	559 mm
Kalibar	7.62x51 mm
Domet	460 m
Spremnik municije	20 metaka
Brzina paljbe	700-750 metaka/min
Brzina zrna	850 m/s

Poluautomatska puška M-14 je usvojena u naoružanje američkih Oružanih snaga počevši od 1957. godine kao zamjena za pušku M1 Garand. Njena masovna proizvodnja započela je 1958. godine i proizvedeno je ukupno više od 1.000.000 ovih pušaka, kada je krajem ’60-ih zamijenjena od strane nove jurišne puške M-16. Od 1968. godine, prvi primjerci ovog oružja, ukupno 173.000, prodati su Taiwanu pod imenom Tip 57. Zahvaljujući prije svega Washingtonu, ’70-ih godine ovim oružjem opremljene su mnoge latinoameričke zemlje (poput Kolumbije, Kostarike, Ekvadora, Haitija, Hondurasa, Nikaragve, Portorikoa, Dominikanske Republike i Venecuele), afričke (Maroko i Zimbabve) i azijske (Južna Koreja, Izrael, Jordan, Libanon i Filipini). Ova puška, poslije zamjene modelom M16, ostala je u limitiranom broju u sastavu US Marine Corps, US Navy i US Army.

Dizajn i razvoj

Američki vojnik sa M14 puškom u Vjetnamu.

Puška M14 je bazirana na jednoj od najsavremenijih pušaka ’40-ih godina, M1 Garand, koja, iako moderna za to vrijeme, nije bila odlična. Prve modifikacije ogledale su se u mogućnosti korišćenja rafalne paljbe i zamjene okvira od 8 metaka sa novim od 20 metaka. Najinteresantnije rješenje ponudio je John Garand pod nazivom T20, i ovaj prototip je uzet kao baza za ispitivanje pušaka od 1945. do početka ’50-ih. Springfieldov dizajner Earle Harvey je međutim projektovao novo totalno različito oružje, T25, koje bi koristilo novu municiju 30 Light Rifle iz koje je kasnije nastala municija 7.62x51mm NATO i komercijalna .308 Winchester. Posle bezbroj prototipa, pojavljuje se verzija T44, što je u stvari bio prototip puške T20 u kalibru 7,62mm i sa mehanizmom preuzetim sa prototipa T25. Kasniji prototipovi T44 koristili su novoproizvedene M-1 ili T20, i sistem funkcionisanja im je prilagođen za novi kraći metak u 7,62mm umjesto za veći .30-06.

Ubrzo zatim prototip T44 učestvuje na konkursu US Army, a protivnici su mu bili novi T47 (modifikovani T25) i model FN FAL (T48), i 1957. pobjeđuje na tom konkursu što je dovelo do početka masovne proizvodnje 1958. godine i usvajanja u naoružanje 1959. godine. Međutim kašnjenja u isporuci su dovela do toga da se ovom puškom kompletno naoruža samo 101st Airborne Division i to do kraja 1961. godine.

Puška je korištena kratko tokom Vijetnamskog rata gdje se nije pokazala kao idealno rješenje. Njena dužina i težina otežavali su kretanje u džungli, dok su se drveni dijelovi često deformisali zbog vlažne klime. Jaka municija 7,62x51 mm sa druge strane proizvodila je veliku energiju (3,350J), ali ju je bilo teško kontrolisati pri automatskoj paljbi.

Proizvodnja puške je ubrzo zaustavljena, iako je namjera bila da ona zamjeni čak četiri tipa oružja: M1 Garand, M1 Carbine, M3 "Grease Gun" i M1918 Browning Automatic Rifle (BAR). Tu se prije svega mislilo na unifikaciji kalibra radi što lakše logističke podrške trupama na terenu, ali puška M-14 nije donijela željene rezultate.

Puška je bila glavno oružje u Vijetnamskom ratu sve do uvođenja u službu nove moderne jurišne puške M16 (1966-1969). 1968. godine US Army proglašava M16 kao "Standard A" pušku, a M14 kao "Limited Standard" pušku. Ipak M14 je poslužila kasnije kao osnova za razvoj snajperske puške M21 koja je bila standardno oružje snajperista sve do 1988. godine kada se uvodi nova snajperska puška M24 SWS.^[1]