Levoča i Spiška tvrđava
Levoča i Spiška tvrđava su povezani lokaliteti u Prešovskom kraju u istočnoj Slovačkoj. Čine izuzetnu grupu vojnih, urbanih, političkih i vjerskih objekata karakterističnih za period srednjovjekovne Evrope, i jedni su od rijetkih koji su do danas zadržali svoju izvornost.[1]
| Svjetska baština | |
|---|---|
 Spiška tvrđava i naselje Spišké Podhradie | |
| Lokacija |  Slovačka |
| Kriterij | iv |
| Referenca | 620 |
| Uvrštenje | 2009. (33. sjednica) |
| Proširenja | 2000, 2008. |
| Površina | 1.351 ha |
| Tampon-zona | 12.580 ha |
| Koordinate | N48 59 58 E20 46 3 |
Spiška tvrđava uredi
Spiška tvrđava nalazi se iznad grada Spišké Podhradie i sela Žehra. Izgrađena je u 12. i 13. stoljeću kao romanički kameni dvorac sa utvrđenjima, dvospratnom romaničkom palatom i trobrodnom romaničko-gotičkom crkvom. U 14. stoljeću, izvan zidina izgrađeno je vangradsko naselje koje je udvostručilo površinu dvorca. Do 1464. godine bila je u vlasništvu ugarskih kraljeva, odnosno mađarske vlastele kao politički, administrativni, ekonomski i kulturni centar županije Šepeš. Godine 1780. dvorac je zapaljen i od tada je ruina, a u drugoj polovici 20. stoljeća je dijelom obnovljen i otvoren za javnost, a dijelom se obavljaju arheološka iskapanja.
Spiške Podhradie uredi
Spiške Podhradie je naselje u podnožju Spiškog dvorca i spominje se još 1174. godine kao njemačko naselje Zipser, s vlastitom crkvom i svećenikom. Svećenićko naselje Spišká Kapitula (njemački: Kirchdorf = crkveni grad) nalazi se na brdu s druge strane grada, a s druge strane dvorca Spiške Podhradie je spojeno sa starim selom Žehra. U naselju još uvijek ima nekoliko renesansnih trgovačkih kuća i jedina preostala sinagoga u regiji.
Spiška Kapitula uredi
Spiška Kapitula je staro srednjovjekovno crkveno središte u blizini dvorca, između kojih je grad Spišské Podhradie i predstavlja očuvan primjer crkvene arhitekture. Sastoji se od Crkve svetog Martina, bivšeg samostana, sjemeništa i samo jedne ulice s oko 30-tak kuća, sve zatvoreno zidinama od 1662 - 65. godine s Gornjim i Donjim gradskim vratima. Katedrala je izgrađena od 1245. do 1273. godine u romaničkom stilu s gotičkim odlikama. Jedna je od najvećih i najzanimljivijih srednjovjekovnih građevina u Slovačkoj, sa više kamenih oltara i mauzolejem.
Levoča uredi
Levoča je poznata po dobro očuvanom starom gradskom jezgru, koje je od 1993. god, zajedno sa navedenim objektima, na spisku svjetske baštine UNESCO-a. Levoča sa svojim zidinama i urbanistikom sačuvala je karakter srednjovekovnog grada. Ona je gradski rezervat i zahvaljujući mnogim spomenicima i ujmetničkim djelima spada u najljepše gradove u Slovačkoj.[2]
Najznačajniji spomenik kulture je Crkva svetog Jakuba sa svojih 11 gotičkih i renesansnih oltara uračunavši i najviši drveni oltar u svijetu (18,6 m ), iz vremena gotike. Izrezbario ga je Majstor Pavao oko 1520. godine. Grad ima ogroman srednjovekovni trg koji je oivičen renesansnim zgradama, sa dvije crkve sa baroknim enterijerom, klasicističke zgrade župnog doma i evangelističke crkve. Središte trga zauzima veliki metalni "Kavez srama" iz 17. stoljeća koji je služio za javno kažnjavanje zločinaca. Istorijski centar uokviren je gradskim zidinama u dužini od 2,5 km.
Reference uredi
- ^ "UNESCO - Levoča i Spiška tvrđava, br.620". whc.unesco.org. Pristupljeno 9. 10. 2021.
- ^ Zvanična stranica grada - 9.3.2022
| Commons ima datoteke na temu: Levoča i Spiška tvrđava |
| Commons ima datoteke na temu: Levoča i Spiška tvrđava |