Let L-410 Turbolet
L-410 Turbolet je dvomotorni avion kratkog doleta izrađen u češkoj aeroindustriji LET.
| L-410 Turbolet | |
|---|---|
 | |
| Proizvođač | LET Kunovice |
| Prvi let | 16. april 1969. |
| Status | u upotrebi |
| Glavni korisnik | Aeroflot |
| Proizveden | 1971. - danas |
| Broj napravljenih | 1.138 |
Razvoj
urediRazvoj L-410 bio je pokrenut 1960.-ih u zrakoplovnoj firmi Czechoslovakian Let Kunovice. Sovjetski avioprijevoznik Aeroflot tražio je zamjenu za Antonov An-2 dajući početnu inicijativu za projekt firmi LET. Nakon pripremnih projektiranja pod oznakom L-400, avion je predstavljen kao L-410 Turbolet. Prvi prototip, XL-410 poletio je 16. aprila 1969. Radi kašnjenja razvoja predviđenog češkog turbo-prop motora Walter M601, prototip i prvi proizvedeni avioni pokretani su Pratt & Whitney Canada PT6A-27 motorima.
Nakon završetka češkog motora izlazi nova L-410M verzija s M601 na koji su ugrađeni trokraki Avia V508 propeleri.
Sljedeća verzija za Aeroflot bila je L-410 UVP. Radi povećanih površina i krila i repnih površina avion ima poboljšane STOL osobine u uzlijetanju i slijetanju. Radi povećane težine i pomaka centra težišta, avionu je smanjen broj sjedala na 15.
Najčešća verzija je L-410UVP-E. MTOW aviona je 6.400 kg, na snažnijim M601E motorima ugrađen je peterokraki V510 propeler a na vrhovima krila ugrađeni su spremnici za gorivo s čime se povećao i dolet zrakoplova. Prvi let je bio 1984. godine a proizvodnja je počela je 1986.
L-410UVP-E9 i UVP-E20 su verzije koje se razlikuju od drugih samo u manjim izmjenama proizašle iz različitih propisa za dobijanje dozvole.
L-410 UVP-E je putnička verzija s kabinom pod tlakom pokretana s Avia V510 motorima s peterokrakim propelerom. Opremljena je s uvlačivim podvozjem. Zrakoplov koristi dva hidraulička sistema: glavni i u slučaju opasnosti, a glavni električni sistem koristi 28V istosmjerne struje. Sistem za odleđivanje zrakoplova tokom leta sadrži gume uzduž napadne ivice krila koje se u slučaju nakupljanja leda napušu; električne grijače na propelerima, vjetrobranskom staklu pilotske kabine i pitot-statičkom sistemu. MTOW L-410 UVP-E je 6.400 kg uz mogućnost povećanja do 6.600 kg za verzije E9 i E20 a broj putnika koje avion može prevesti je od 17 do 19. Brzina krstarenja je 170 KIAS (brzina prema indikatorima pitot statičkog sistema) a maksimalni dolet oko 770 nautičkih milja. Avion ima dozvolu za IFR let, KAT I ILS prilaz i letove u uvjetima zaleđivanja.
Izrađeno je više od 1.100 L-410 aviona od kojih oko 500 još uvijek lete. Većina u zemljama bivšeg Sovjetskog Saveza od kojih je dio preprodan u zrakoplovne tvrtke Azije, Afrike i Južne Amerike a oko 40 zrakoplova je za komercijalne putničke i teretne letove ili za skokove s padobranom u uporabi po cijeloj Evropi. Zrakoplov se može koristiti na kratkim i loše uređenim uzletno-sletnim stazama.[1]
Verzije
uredi
- L-410 - prototip, izrađeno je tri aviona.
- L-410A - prvi izrađeni avioni s turbo-prop Pratt & Whitney PT6A-27 motorima, izrađeno je 12 aviona.
- L-410AB - verzija s četverokrakim propelerom.
- L-410AF - verzija za fotografiranje iz zraka isporučena u Mađarsku.
- L-410AG - verzija s modificiranom opremom.
- L-410AS - avion za testiranje isporučen SSSR-u, izrađeno je pet aviona.
- L-410FG - verzija za mjerenja i kartografiju.
- L-410M - druga serija s Walter M601A motorima.
- L-410AM - poboljšana verzija s motorima M601B, poznata i kao L-410MA ili L-410MU.
- L-410UVP - treća, temeljno izmijenjena serija. Avion je dobio manji prtljažni prostor, raspon krila povećan je za 0,80 m i ima veći horizontalni stabilizator. UVP verzije imaju STOL karakteristike.
- L-410UVP-S - UVP salon verzija s ulaznim stepenicama.
- L-410UVP-E - verzija s M601E motorima koji pokreću peterokraki propeler i s dodatnim spremnicima za gorivo ugrađenim na vrhovima krila.
- L-410T - UVP verzija s većim vratima (1,25 m x 1,46 m). Kao medicinski zrakoplov, uz medicinsko osoblje, može prevesti 6 osoba u ležećem položaju a kao sportski avion može prevesti 12 padobranaca.
- L-420 - avion po izgledu kao L-410UVP-E ali s novim M601F motorima.
| Podaci | Jedinice |
|---|---|
| Godina produkcije | 1971 - danas |
| Firma | LET Kunovice |
| Raspon krila | 19,48 m |
| Dužina | 14,42 m |
| Visina | 5,83 m |
| Površina krila | 35,18 m2 |
| Težina (prazan) | 3.725 kg |
| Mogući tovar | 1.710 kg |
| Težina (maksimalna pri startu) | 6.400 kg |
| Putnici | 19 |
| Posada | 2 |
| Brzina | 388 km/h |
| Visina leta | 7000 m |
| Dužina leta | 1040 km |
| Pogon | 2 × Walter M601E turbo-prop motori |
| Snaga | 750 KS |
Reference
uredi- ^ Hoyle Flight International 11–17 December 2012, p. 49.
- ^ http://www.flugzeuginfo.net/acdata_php/acdata_l410_en.php