Jagelonci

Jagelonci (poznati i kao Jagelovići) su poljsko-litvanska dinastija koja je vladala Litvanijom, Poljskom, Ugarskom, Hrvatskom i Češkom.

Jagelonci
Države	Poljska, Litvanija, Ugarska, Hrvatska, Češka
Roditeljska dinastija	Gediminidi
Osnivač	Vladislav II, kralj Poljske
Posljednji vladar	Ana, kraljica Poljske
Posljednji muški član	Sigismund II Avgust, kralj Poljske
Osnovana	1377.

Osnivanje

Dinastiju je osnovao litvanski knez Jagelo (1377-1434) sklopivši brak sa poljskom kraljicom Jadvigom 1386. Brakom je došlo do ujedinjenja Poljske sa Litvanskom kneževinom. Stvorena je poljsko-litvanska unija koja je trajala od 1386. do 1572. Jagelo je vladao Poljskom i Litvanijom pod imenom Vladislav II (1386-1434). On je predvodio Poljake, Litvance i Ruse u borbi protiv njemačkih ritera kod Grinvalda, odnosno Tanenberga 1410.

Širenje

Poljski kralj Vladislav III, sin Jagelov, postao je 1440. ugarski kralj. Poginuo je u bitki kod Varne 1444. Unuk Jagelov, Vladislav, bio je češki kralj od 1471. godine, te ugarski kralj od 1490. godine do svoje smrti. Njega je na ugarskom tronu naslijedio njegov sin, Ludovik II. On je poginuo na Mohačkom polju 1526. u sukobu sa Osmanlijama. Time je prestala vlast Jagelonaca u Ugarskoj, a na prijestolje su došli Habsburgovci, odnosno Ferdinand I, car Svetog Rimskog Carstva i muž Ana Jagelonke.

Izumiranje

Jagelonci su izumrli smrću poljske kraljice Ane 1596. godine. Dinastija je bila osuđena na izumiranje već 1572. godine, kada je umro njen posljednji muški član, Sigismund II Avgust, kralj Poljske.

Dinastija Jagelonaca je postojala dva stoljeća, a obuhvatala je svega četiri generacije, što je bilo neobično za jednu porodicu toga vremena. Naime, Jagelonci su bili specifični po tome što su živjeli relativno dugo, a vjenčavali se vrlo kasno. Jagelo, osnivač dinastije dobio je svoje prvo dijete u 48. godini, a njegovo prvo dijete koje je preživjelo djetinjstvo rodilo se tek u njegovoj 57. godini. Jagelov sin, Kazimir IV, kralj Poljske, je bio iznimka; svoje prvo dijete, koje je bilo i njegovo najstarije dijete koje je preživjelo djetinjstvo, dobio je već u 29. godini. Naredni članovi su se, ipak, ženili u starijoj dobi i djecu dobijali tek u drugoj polovini svojih četrdesetih godina. Vjeruje se da je upravo ovakav život pridonio brzom izumiranju dinastije.

Također pogledajte

• Spisak poljskih vladara
• Spisak čeških kraljeva
• Spisak ugarskih kraljeva

Prethodnik: Anjou	Kraljevska dinastija Poljske 1399-1572	Nasljednik: izborna monarhija
Prethodnik: Hunyadi	Kraljevska dinastija Ugarske 1490-1526	Nasljednik: Habsburg