Izrada violina u Cremoni

Izrada violina u Cremoni (italijanski: Liuteria tradizionale cremonese) je vještina i znanje sa dugom tradicijom. Italijanski grad Cremona smješten je u Lombardiji i glavni je grad istoimene provincije, poznat po bogatstvu, neovisnosti i raskošnoj arhitekturi i dugoj tradiciji izrade violina. Dio tradicije je i izrada gudačkih instrunmenata poput viole, violončela i kontrabasa. Proizvođači violina pohađaju specijaliziranu školu, zasnovanu na bliskom odnosu nastavnik-učenik, prije nego što postanu naučeni u lokalnoj radionici, gdje nastavljaju da savladavaju i usavršavaju svoje tehnike.

Izrada violina u Cremoni
Jedna od radionica u Cremoni
Nematerijalna kulturna baština
Regija	Evropa
Država	Italija
Mjesto	Cremona
Svjetska baština
Lista upisa	Reprezentativna lista nematerijalne kulturne baštine čovječanstva
UNESCO oznaka	00165
Datum upisa	2012.
Lokacija upisa	UNESCO

Istorija

Tačno porijeklo izrade violina nikad nije utvrđeno, no uvriježeno je mišljenje da je upravo Cremona mjesto rođenja one prve. Iako postoji nekoliko italijanskih gradova koji njeguju tradiciju izrade ovih žičanih instrumenata, violine iz Cremone oduvijek su se smatrale majstorskima i imale veliki utjecaj na okolne izrađivače.

Gudački instrumenti mogu se proizvesti različitim metodama, ali se oni koji su razvijeni u Cremoni smatraju najboljim na svijetu. Umjeće izrade violina nastalo je u 16. vijeku upravo u Cremoni s Andreom Amatijem (1505 - 1577). Njegovi instrumenti karakteristični su po visokim lučni vrhovima i nešto većim volumenom, a zbog delikatnog su zvuka bili korak ispred konkurencije. Tradiciju su nastavili članovi njegove porodice, sinovi Antonio i Girolamo, te unuk Nicolò.

Tokom 17. vijeka slavan je postao Andrea Guarneri, a najslavniji od svih postao je Antonio Stradivari koji se rodio u 18. vijeku. Ovaj italijanski majstor proizveo je više od 1100 violina, viola, gitara i čela. Danas postoji oko 600 Stradivarijevih instrumenata. Violine iz radionice Stradivari imale su jake, ali čiste tonove idealne za intimnu atmosferu muzičkih salona, kao i velikih auditorija u kojima su se izvodila muzička djela skladbe. Prava tajna kvalitete njegovih instrumenata nije razotkrivena. Ne zna se koje je drvo umjetnik koristio za izgradnju, a virtuoz Nicola Paganini jednom je izjavio kako je Stradivari koristio “samo grane stabala na kojima pjevaju slavuji”

Izrada

Cremonski majstor uspije proizvesti samo tri do šest gudačkih instrumenta godišnje, jer se na centralni drveni kalup mora ručno ugraditi više od 70 drvenih dijelova, prema različitim akustičnim pravilima za svaki pojedinačno. Svaki se dio izrađuje od posebnog, pažljivo odabranog i odležanog drva i ne koriste se nikakvi industrijski materijali ili poluproizvodi, pa ni boje i lakovi. Tako nastaju unikatni instrumenti i ne postoje dvije iste violine. Zanatsko umijeće zahtijeva visok nivo kreativnosti: zanatlija mora prilagoditi opšta pravila i lično znanje svakom instrumentu.

Izrada gudačkih instrumenta tokom vijekova duboko je obilježila profil grada i postala dio njegova identiteta, tako da je violina danas simbol uz koji se vezuje ime Cremone. Zbog tog je grad Cremona u martu 2011. podnio zahtjev da se ta tradicija uvrsti na UNESCO-v popis nematerijalne svjetske baštine u Evropi. Tradiciju izrade violina u samom gradu promoviraju dva udruženja graditelja violina, Consorzio Liutai Antonio Stradivari i Associazione Liutaria Italiana. Izrada violina je zaštitni znak Cremone, oko tog se u tom gradu vrti gotovo sve, od ekonomije, kulture do turizma.

Tradicionalno pravljenje violina promoviraju dva udruženja proizvođača violina, Consorzio Liutai Antonio Stradivari i Associazione Liutaria Italiana, i smatra se ključnom za identitet Cremone, njenih građana, te igra temeljnu ulogu u njenom društvenom i kulturnom razvoju. prakse, rituali i događaji.

Nematerijalna kulturna baština

Izrada violina u Cremoni nalazi se na UNESCO-voj Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovječanstva kao element nematerijalnog kulturnog nasleđa u Italiji. Odluku o upisu donio je Međuvladin komitet za očuvanje nematerijalnog kulturnog nasleđa na zasjedanju koje je održano 2012 u Parizu.

U Cremoni je znanje ručne izrade gudačkih instrumenta preneseno iz 16. vijeka direktnim odnosom učitelj-učenik, vrlo često od oca na sina, a usavršavano je praksom. Taj zanat pored tehničke vještine zahtijeva i visoku dozu kreativnosti, jer dobar majstor mora znati prilagoditi generalna pravila i vlastito znanje na svaki instrument. Cremonski graditelji violina svojevremeno su svoje male tajne ljubomorno čuvali i odavali jedino vlastitoj djeci. Danas znaju da im jedino dijeljenje znanja može pomoći da njihova djelatnost prosperira i u budućnosti.