Hiperkapnija

Hiperkapnija (latinski: hypercapnia) je stanje povišenog parcijalnog pritiska ugljik dioksida (PaCO₂) u arterijskoj krvi iznad 45 mmHg. Normalne vrijednosti se kreću u rasponu između 35 i 45 mmHg.

Kada su vrijednosti PaCO₂ oko 70-80 mmHg dovode do tzv. CO₂-narkoze. Kod bolesnika se konstatuje stanje somnolencije, sopora ili kome. Patognomoničnih znakova i simptoma hiperkapnije nema, ali se može na nju posumnjati kada je prisutna dispneja sa bradipnejom, a češće tahipnejom sa površnim, plitkim disanjem.

Uzroci

Uzroci koji dovode do razvoja hiperkapnije su:

• Smanjena ventilacija pluća kao što je to slučaj kod HOPB ili teškog i dugotrajnog astmatičnog statusa, akutnog plućnog edema, akutnog respiratornog distres sindroma (ARDS-oblik akutne respiratorne insuficijencije, gdje je prisutan poremećaj perfuzije na nivou alveolarne membrane uz razvoj kliničke slike nekardiogenog plućnog edema).
• Prisustvo ekstrapulmonalnih uzroka koji dovode do hipoventilacije pluća, kao što je to slučaj kod poremećaja funkcije centra za disanje uslijed traumatskih povreda glave, poslije intoksikacije ili aplikacije opoida i benzodiazepina, kod nestabilnog grudnog koša sa serijskim prelomom rebara, kod ventilnog pneumotoraksa, kod neadekvatne regulacije aparata za vještačko-mehaničko disanje.

Imajući u vidu da dolazi do zadržavanja ugljen-dioksida u cirkulaciji uz lakše odavanje kisika, razvija se respiratorna acidoza. Protok krvi kroz mozak je povišen zbog vazodilatacije krvnih sudova mozga, što može dovesti do povišenja pritiska u mozgu sa razvojem moždanog edema.

Dijagnoza

Dijagnoza hiperkapnije se postavlja mjerenjem povišene koncentracije CO₂ u ekspirisanom zraku na kraju ekspirijuma posebnim uređajem kapnometrom, što ne isključuje prisustvo hiperkapnije ako su nađene normalne ili čak snižene vrijednosti CO₂. Zato se obavezno mora pristupiti laboratorijskom određivanju PaCO₂ arterijske krvi.

Terapija

Terapija hiperkapnije sastoji se u poboljšanju alveolarne ventilacije i sprečavanju hipoksije aplikacijom kisika. Ako je poznat uzrok koji je doveo do razvoja hiperkapnije terapija se usmjerava prema tom uzroku primjenom odgovarajućih lijekova: kod HOPB i bronhijalne astme aplikuju se bronhodilatatori, kod pneumotoraksa adekvatna drenaža grudnog koša. Kod intoksikacije opioidima i benzodiazepinima pokušati sa aplikacijom njihovih antidota naloksonom i flumazenilom. U slučaju da primjenjene mjere ne daju zadovoljavajuće rezultate pristupa se endotrahealnoj intubaciji.

Kod bolesnika koji se nalaze na mehaničkoj ventilaciji potrebna je stručna regulacija parametara uređaja.

Također pogledajte

• Respiratorni sistem
• Hipokapnija