Henrik III, kralj Engleske
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Henrik III (engleski: Henry III; 1. oktobar 1207 – 16. novembar 1272) bio je kralj Engleske, gospodar Irske i vojvoda Akvitanije od 1216. do smrti 1272. Kao sin engleskog kralja Ivana i Izabele Angulemske, preuzeo je tron u devetoj godini usred Prvog baronskog rata. Kardinal Guala je proglasio rat protiv pobunjenih barona kao vjerski pohod i Henrikove snage, koje je predvodio Vilim Marshal, su porazili pobunjenike u bitkama kod Lincolna i Sandwicha 1217. godine. Henrik je obećao da će se pridržavati odredbi iz Magna Carte, koje ograničavaju kraljevsku moć i prava barona. Njegovom ranom vladavinom je upravljao Hubert de Burgh, a zatim Peter des Roches, koji je ponovo uspostavio kraljevski autoritet nakon rata. Kralj je 1230. godine ponovo pokušao osvojiti francuske provincije koje su pripadale njegovom ocu, ali je doživio poraz. Pobuna koju je predvodio sin Williama Marshala 1232. godine, završila se mirovnim sporazumom koji je dogovorila crkva.
| Henrik III | |
|---|---|
 | |
| Kralj Engleske | |
| Vladavina | 19. oktobar 1216 – 16. novembar 1272. |
| Prethodnik | Ivan |
| Nasljednik | Edvard I |
| Krunidba | 17. maj 1220. |
| Supružnik | Eleonora Provanska |
| Djeca | Edvard I, kralj Engleske Margareta Plantagenet, kraljica Škotske Beatrice Dreux Edmund Crouchback Katarina Plantagenet |
| Dinastija | Plantagenet |
| Otac | Ivan, kralj Engleske |
| Majka | Izabela, grofica Angulema |
| Rođenje | 1. oktobar 1207. Dvorac Winchester, Hampshire |
| Smrt | 16. novembar 1272 (65 godina) Westminster, London |
| Mjesto sahrane | Vestminsterska opatija, London |
Nakon pobune, Henrik je počeo samostalno vladati. Putovao je manje nego prethodni vladari i izgradio nekoliko svojih omiljenih palata i dvoraca. Oženio se Eleonorom Provanskom s kojom je imao petoro djece. Henrik je bio poznat po svojoj pobožnosti, praveći raskošne vjerske obrede i davajući velikodušno u dobrotvorne svrhe. Kralj je bio posebno posvećen ličnosti Edvarda Ispovjednika, te ga je uzeo za sveca zaštitnika. Izvukao je ogromne sume novca od jevreja otežavši time njihovu poslovnost poslovanja. U pokušaju da povrati zemlju svoje porodice u Francuskoj, napao je Poitou 1242. godine, što je dovelo do katastrofalne bitke kod Taillebourga. Nakon toga, Henrik se oslonio na diplomatiju, sklapajući savez sa carem Svetog rimskog carstva Fridrikom II. Podržao je svog brata Rikarda u njegovom nastojanju da postane kralj Rimljana 1256. godine, ali nije bio u stanju da postavi svog sina Edmunda na tron Kraljevine Sicilije. Planirao je da ode na pohod u Levant, ali je spriječen pobunom u Gaskonju.
Do 1258. godine, Henrikova vladavina je bila sve više nepopularna, kao rezultat neuspjeha njegove vanjske politike i ozloglašenosti njegove polubraće, kao i uloge njegovih lokalnih službenika u prikupljanju poreza i dugova. Baroni su, uz podršku Eleonor, preuzeli vlast u državnom udaru i protjerali njegovu polubraću iz Engleske. Zatim su reformisali kraljevsku vladu kroz proces koji se zove Oxfordski statuti. Henrik i baronska vlada su potpisali mir sa Francuskom 1259. godine, u kojem se Henrik odrekao prava na druge zemlje u Francuskoj u zamjenu da ga francuski kralj Luj IX prizna kao zakonitog vladara Gaskonije. Nakon propasti baronskog režima, Henrik nije bio u stanju da reformira stabilnu vladu i nestabilnost širom Engleske se nastavila.
Jedan od radikalnih barona, Simon de Montfort, je 1263. godine preuzeo vlast, što je rezultiralo Drugim baronskim ratom. Henrik je nagovorio Luja da ga podrži i mobiliše vojsku. U bici kod Lewesa 1264. godine Henrik je poražen i zarobljen. Edvard, Henrikov najstariji sin, je pobjegao iz zarobljeništva i pobijedio de Monforta u bici kod Eveshama naredne godine i oslobodio oca. Henrik je u početku vršio oštru osvetu na preostalim pobunjenicima, ali je na nagovor crkve umirio svoju politiku kroz izreke Keniwolta. Obnova zemlje je bila spora i Henrik je morao da pristane na razne mjere, uključujući i dalje suzbijanje jevreja radi podrške barona. Umro je 1272. godine kada ga je naslijedio sin Edvard I. Sahranjen je u Vestminsterskoj opatiji koja je obnovljena u drugoj polovini njegove vladavine. Neka čuda poslije njegove smrti su pripisana njemu, ali nije bio kanonizovan.
| Prethodi: | Kralj Engleske | Slijedi: |
| Ivan Bez Zemlje | Edvard I Dugonogi |
