Đorđe VI, kralj Ujedinjenog Kraljevstva
George VI [1] (Džordž Šesti; 14. decembar 1895 - 6. februar 1952) je bio kralj Ujedinjenog Kraljevstva i zemalja Commonwealtha, te car Indije od bratove abdikacije do svoje smrti.
| George VI | |
|---|---|
.jpg) | |
| Kralj Ujedinjenog Kraljevstva | |
| Vladavina | 11. decembar 1936 - 6. februar 1952 |
| Prethodnik | Eduard VIII |
| Nasljednik | Elizabeta II |
| Krunidba | 12. maj 1937 |
| Supružnik | Elizabeth Bowes-Lyon |
| Djeca | Elizabeta II Margareta |
| Dinastija | Windsor |
| Otac | George V |
| Majka | Marija od Tecka |
| Rođenje | 14. decembar 1895 |
| Smrt | 6. februar 1952 |
Djetinjstvo i obrazovanje
urediRođen je za vrijeme vladavine svoje pranane, kraljice Viktorije, kao drugi sin princa Georgea i princeze Mary, tada vojvode i vojvotkinje od Yorka. Njegov otac je bio drugi sin Eduarda i Aleksandre, tada princa i princeze od Velsa. Datum njegovog rođenja poklapao se sa datumom smrti njegovog pradede, princa Alberta. Kraljica Viktorija je zato zatražila da njen novorođeni praunuk bude nazvan Albert. U trenutku rođenja princ Albert je bio četvrti u nasljednom nizu, iza svog dede, oca i starijeg brata.
Godine 1910, devet godina nakon smrti kraljice Viktorije, umro je kralj Edvard VII, Georgev dedo, te je Georgev otac postao kralj George VI, a najstariji mu brat postao je princ od Velsa.
Bio je bolešljivo i plašljivo dijete. Georgevi roditelji bili su isključeni iz sinovljeg obrazovanja, koje je bilo povjeravano raznim guvernatama, kao što je bio običaj među ondašnjom aristokratijom. Kao što je bilo uobičajeno među muškim članovima britanske kraljevske porodice, princ Albert je završio vojnu školu.
Godine 1914. počeo je služiti vojsku u Prvom svjetskom ratu, ali je godine 1916. povučen zbog ulcerozne lezije želuca. Po završetku rata studirao je historiju i ekonomiju. Tada počinje preuzimati odgovornosti koje je nosio kao član kraljevske porodice. Mijenjao je oca na turnejama i posjetama fabrikama i rudnicima, te je zato postao poznat kao "Industrijski princ". Nije, međutim, bio dobar u držanju govora, što ga je, zajedno sa problemima sa mucanjem i stidljivim karakterom, bacalo u sjenu starijeg brata.
Brak
urediGeorge je sebi, u vremenu kada se od prinčeva još uvijek očekivalo da ožene princeze, dao popriličnu slobodu pri izboru mladenke. Godine 1920. upoznao je Elizabeth Bowes-Lyon, kćerku 14. grofa od Strathmorea, koja je, uprkos svom porijeklu od Roberta I Škotskog i Henrika VII Engleskog, prema britanskom zakonu smatrana običnom građankom. Elizabeth je odbila dvije prinčeve prošnje, da bi na kraju pristala i udala se za njega 26. aprila 1923. godine u opatiji Westminster. Brak princa i princeze George smatran je korakom prema modernizaciji monarhije i gledan je sa odobravanjem naroda. Nakon vjenčanja, vojvoda i vojvotkinja od Yorka dobili su vlastitu rezidenciju u Londonu, gdje su živjeli relativno zatvoreno. Iz njihovog braka rođene su dvije kćerke: princeza Elizabeta i princeza Margareta.
Uz pomoć supruge riješio je problem mucanja i oslobodio se straha od držanja govora pred masama. Svoj prvi govor nakon uspješnih terapija održao je u Canberri, u Australiji.
Dana 20. januara 1936. godine umro je Georgev otac i kruna je automatski otišla u ruke njegovog brata, a princ Albert mu je bio presumirani nasljednik. Novi kralj, Edvard VIII, nije dobio podršku svojih savjetnika kada im je dao do znanja da namjerava oženiti svoju dotadašnju ljubavnicu, dva puta razvedenu Amerikanku Wallis Warfield. Kada mu je rečeno da britanski narod neće prihvatiti Amerikanku sa dva živa bivša muža za svoju kraljicu, Edvard VIII je odlučio abdicirati. Princ Albert nije želio prihvatiti krunu, ali je, bez obzira na svoje želje, postao kralj 11. decembra 1936. godine kada je njegov brat potpisao dokumente o svojoj abdikaciji.
Vladavina
urediPo dolasku na tron, dotadašnji princ Albert, uzeo je ime George VI, u želji da označi kontinuitet vladavine svoga oca i da vrati povjerenje u monarhiju. Prva odluka novog kralja bila je da svom bratu i njegovoj ženi da titulu vojvode i vojvotkinje od Windsora, ali je odbio omogućiti svojoj novoj snasi oslovljavanje Kraljevska Visost.
Krunidba novog kraljevskog para održana je 12. maja 1937. godine, na datum koji je prvobitno bio određen za neodržanu krunidbu njegovog brata. Odmah nakon krunidbe kralj se sa porodicom preselio u Buckinghamsku palaču, zvaničnu rezidenciju britanskog monarha. Početak Georgeve vladavine obilježen je osjećajem dolaska novog rata u Evropi, pa je glavni kraljev cilj bio podržavanje anti-nacističke politike premijera Nevillea Chamberlaina i njegovih stavova prema Adolfu Hitleru.
Kraljevska porodica, na insistiranje kralja Georgea i kraljice Elizabeth, ostala u Londonu tokom cijelog Drugog svijetskog rata. Predlagana je evakuaciju u Kanadu, ali kralj i kraljica su odbili, te odlučili ostati i pružati stalnu moralnu podršku britanskom narodu.
George VI je tokom svoje vladavine doživio ubrzani raspad Britanske imperije. Bivši dominioni postali su suverena kraljevstva koja su sačinila krunske zemlje Commonwealtha. Iz Commonwealtha su tokom Georgeve vladavine izašli Jordan (1946. godine), Burma i Palestina (1948. godine), Irska (1949. godine) i Indija (1950. godine). George se po izlasku Irske i Indije iz Commonwealtha odrekao titula kralja Irske (titule koju je uveo Henrik VIII Engleski) i cara Indije (koju je uvela njegova pranana Viktorija), te ostao posljednji nosilac tih titula.
Kraljevo zdravlje počelo se pogoršavati. Strastveni pušač, obolio je od raka pluća i arteriosklerioze. Umro je 6. februara 1952. godine, a naslijedila ga je najstarija kćerka, Elizabeta II.
| Prethodi: | Kralj Ujedinjenog Kraljevstva | Slijedi: |
| Eduard VIII | Elizabeta II |
Reference i bilješke
uredi- ^ Južnoslavenski ekvivalenti imena George su Đuro, Juraj, Đorđe i Georgije, ali imena britanskih kraljeva u svakodnevnoj upotrebi najčešće ostaju nepromijenjena.
