Etil-format
Etil-format ili etil-metanoat je ester koji nastaje kada etanol (alkohol) reaguje sa mravljom kiselinom (karboksilna kiselina). To je bezbojna tečnost, sa formulom C3H 6O2. Naziv etil-metanoat je dobio po tome što je mravlja kiselina poznata i kao metanoična kiselina. Etil-format ima obilježavajući miris ruma i djelimično je odgovoran za okus malina.[1] Prirodno se javlja u tijelu mrava i žaokama pčela.[2]
| Etil-format | |
|---|---|
  | |
| Općenito | |
| Hemijski spoj | Etil-format |
| Druga imena | IUPAC ime: Etil metanoat |
| Molekularna formula | C3H 6O2 |
| CAS registarski broj | 109-94-4 |
| SMILES | O=COCC |
| InChI | 1/C3H6O2/c1-2-5-3-4/h3H,2H2,1H3 |
| Kratki opis | Bezbojna tečnost sa mirisom voća |
| Osobine1 | |
| Agregatno stanje | Tečno |
| Gustoća | 0,917 g/cm3 |
| Tačka topljenja | 193 |
| Tačka ključanja | 54,0 |
| Pritisak pare | 200 mmHg (20°C) |
| Rastvorljivost | 9% (17,78°C) |
| Rizičnost | |
| NFPA 704 |  |
| 1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima. | |
Sigurnost
urediEtil-metanoat je općenito priznat kao siguran prema američkoj Upravi za hranu i lijekove (U.S.. Food and Drug Administration).[3] Prema Upravi zaštite na radu i zdravlja SAD (OSHA), etil-formati mogu iritirati oči, kožu, sluznice i respiratorni sistema ljudi i drugih životinja. Također, mogu izazvati depresije centralnog nervnog sistema.
U industriji se koristi kao otapalo za celulozni nitrat, celulozni acetat, ulja i masti. Može se koristiti kao zamjena za aceton; radnici mogu biti izloženi pod sljedećim okolnostima:
- tokom raspršivanja, četkanja ili padanja upotrebljavanih lakova;
- prilikom izrade sigurnosnog stakla
- kada obavljaju fumigaciju duhana, žitarica i sušenog voća (kao alternativa metil-bromidu po odredbama karantinskog sistema Odjela za poljoprivredu Sjedinjenih Američkih Država).
OSHA smatra da je potrebno prosječno ograničenje od 100 dijelova na milion (300 miligrama po kubnom metru), u trajanju od osam sati dozvoljena granica izlaganja. Nacionalni institut za bezbednost i zdravlje SAD (NIOSH) također smatra da je prosjek od 100 ppm tokom osam sati preporučena granica izloženosti.[4]
U svemiru
urediAstronomi su identifikovali etil-format u oblaku prašine na površini galaksije Mliječni put, pod nazivom Lav B2. Astronomi iz Max Planck instituta za radio astronomiju u Bonnu, Njemačka, koriste IRAM 30-m, a IRAM Radiotelescop u Španiji analiziraju spektar zračenja koji emitiraju vruća područja u blizini nove zvijezde. To je jedna od 50 molekula, koje su prepoznali astronomi.[1]
Također pogledajte
urediReference
uredi- ^ a b Sample, Ian (21. 4. 2009). "Galaxy's centre tastes of raspberries and smells of rum, say astronomers". The Guardian. Pristupljeno 21. 4. 2009.
- ^ http://www.chemicalland21.com/industrialchem/organic/ETHYL%20FORMATE.htm
- ^ "Alternative fumigants: Ethyl Formate". University of California. Arhivirano s originala, 30. 5. 2009. Pristupljeno 25. 4. 2009.
- ^ CDC - NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards.
Vanjski linkovi
uredi