Drago Mažar

Drago Mažar (Bosanski Petrovac, 16. august 1918 — Banja Luka, 10. novembar, [1991), narodni heroj Jugoslavije, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Bosne i Hercegovine. Drago potiče iz poznate revolucionarne porodice Nikole Mažara, finansijskog inspektora. I Dragina braća Josip (1918 — 1991) i Ivica proglašeni su za narodne heroje. Učesnici Narodnooslobodilačke borbe bili su i njihova majka, najstariji brat Boško i sestra Nada.

Drago Mažar
Rođenje	(1918-08-16) 16. august 1918. Bosanski Petrovac
Smrt	10. novembar 1991(1991-11-10) (73 godine) Banja Luka
Nacionalnost	Hrvat
Služba	1941 - 1952.
Čin	pukovnik
Ratovi	Drugi svjetski rat
Vojska	Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije
Odlikovanja	Orden narodnog heroja

Biografija

Pohađao je gimnaziju i zanatsku školu. Već 1937, postao je rukovodilac skojevske grupe. Bio je aktivan u muzičkoj sekciji „Pelagić“ i u raznovrsnim akcijama Kluba akademičara Banjaluke, te sportskog društva „Borac“. Isticao se i učešćem u demonstracijama, protestnim zborovima i štrajkovima. Tada je kuća Mažarovih bila sastajalište radničkih aktivista, skojevaca i komunista.

Da bi neutralisala komuniste, u godinama pred Drugi svjetski rat u Evropi, vlada Kraljevine Jugoslavije foirmirala je tzv. radne vojne logore. U jedan od njih, koji se nalazio kod Ivanjice u Srbiji, bio je deportovan i Drago Mažar. Poslije puča u martu 1941, ovaj logor bio je raspušten, a Drago se javio u vojsku. Kapitulacija Jugoslavije ga je zatekla u Sarajevu. Bio je zarobljen, ali je istog dana uspio pobjeći. S ilegalcima Sarajeva uključio se u pripremu za oružanu borbu. Predstavljajući se njemačkoj komandi kao šef orkestra u hotelu "Evropa", uspio je dobiti propusnicu za slobodno kretanje noću, pa je iz njemačkog skladišta iznosio vojnička odijela i drugu ratnu opremu.

Krajem aprila 1941, se vratio u Banju Luku. Prikupljajući oružje kao rukovodilac diverzantske grupe u gradu, jednom je prilikom obukao uniformu domobranskog narednika i tako ušao u Kastel, odakle je iznio municiju i puške.

Krajem juna 1941. izlazi iz Banje Luke i učestvuje u borbama oko Jajca, Mrkonjić Grada, Krupe na Vrbasu, Skender-Vakufa,Čelinca i u Crnoj Rijeci. Izabran je za komandira čete, komandanta bataljona u Četvrtom krajiškom partizanskom odredu. odnosno komandanta partizanskog štaba Prve čete za Bosansku krajinu.

Drago je uspostavio saradnju s domobranskim satnikom Majerom, zapovjednikom domobranske jedinice, uz čiju je pomoć 5. februara 1942. godine izveo jednu od najsmjelijih akcija u Bosanskoj krajini. Zajedno sa 22 odabrana partizanska borca, preobučena u domobranske uniforme, došao je usred dana pred žandarmerijsku kasarnu u Vrbanji. Poslije borbe koja je trajala samo nekoliko trenutaka, kasarna je zapaljena, poginulo je i ranjeno više žandara i domobrana, a 40 ih je zarobljeno. Početkom maja 1942. postavljen je za komandanta mjesta Ljubija. Učestvovao je i u prvim borbama za vrijeme neprijateljske ofanzive na Kozaru.

Septembra 1942. preuzeo je funkciju obaveštajnog oficira u Operativnom štabu za Bosansku krajinu. Od ljeta 1943, kao obaveštajni oficir Prvog bosanskog korpusa NOVJ, izveo je na čelu grupe obaveštajaca niz akcija u istočnoj Bosni. Kao major, Mažar je, 1944. u svojstvu šefa obaveštajnog odsjeka rukovodio kursom obaveštajaca.

Po završetku rata radio je u Upravi državne bezbjednosti do 1952, a po demobilizaciji, u činu pukovnika, obavljao je niz društveno-političkih funkcija na republičkom i saveznom nivou.

Bio je aktivan i u razvoju kulture, kao pisac i kao dugogodišnji upravnik Narodnog pozorišta Bosanske krajine.

Umro je 10. novembra 1991. u Banjoj Luci, gdje je i sahranjen.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i mnogih drugih jugoslavenskih odlikovanja. Narodnim herojem proglašen je 27. novembra 1953.

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.