Crveni luk (Allium cepa) ili crni luk je dvogodišnja zeljasta biljka iz porodice Alliaceae.

Crveni luk
Crveni luk
Crveni luk
Sistematika
CarstvoPlantae
DivizijaMagnoliophyta
RedAsparagales
PorodicaAlliaceae
RodAllium
Vrste
Allium cepa - crveni luk

Karakteristike

uredi

U zavisnosti od metode sadnje, razlikuju se zimske i ljetne sorte luka. Ljetne sorte luku se siju u rano proljeće, a vade u augustu ili septembru. Te sorte su čvršće, konzistentnije i mogu se duže skladištiti. Zimske sorte se siju u avgustu, ostaju tokom zime u tlu, te tokom proljeća i ranog ljeta narastu i sazriju. Ove sorte su blaže, mekše te se kraće mogu skladištiti. Crveni luk ima jednostavnu lukovicu iz koje raste široki, šuplji, zeleni listovi, nazvani perjanice (pera), koji se također upotrebljavaju u ljudskoj ishrani. Tek u drugoj godini formiraju se cvjetovi na uspravnoj zelenoj stabljici, sakupljeni u obliku kugle. Cvjetovi su sitni, dvousno, zeleno-bijeli.

Hemijski sastav

uredi

Crveni luk sadrži enzim alliinazu i aminokiselinu izoalliin, koji sadrži sumpor, a oba spoja se raspadaju u nagrizajući propantial-S-oksid. Kada ovaj spoj dospije u oči, nadražuje očne nerve, te izazivaju lučenje suznih žlijezda.

100 g crvenog luka sadrži:
kcal kJ voda (g) masnoće (g) ugljikohidrati (g) kalij (mg) kalcijum (mg) magnezijum (mg) Vitamin C (mg)
28 117 88 0,01 5,6 135 128 11 7

Izvor: Souci/Fachmann/Kraut. Deutschen Forschungsanstalt für Lebensmittelchemie, 5. izdanje, 1994

Historija

uredi
 
Cvjetovi luka

Crveni luk potječe iz zapadne i srednje Azije, vjerovatno iz današnjeg Afganistana. On je jedna od najstarijih biljaka koje su ljudi počeli uzgajati, prije više od 5000 godina. Upotrebljavali su ga kao ljekovitu i začinsku biljku. U starom Egiptu tokom izgradnje piramida koristio se kao sredstvo plaćanja, a pronađen je i u grobnici faraona Tutankhamona. Spomenut je i u Hamurabijevom zakoniku.

Vanjski linkovi

uredi

Luk u ishrani (njem.)