Atik džamija
Atik džamija nalazi se u Bijeljini, a poznata je i kao Carska džamija.[1] Proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine, a otvorena je 2014. godine nakon rekonstrukcije.[2]
| Atik džamija (Carska džamija) | |
|---|---|
 Vanjski izgled Atik džamije | |
  Položaj Atik džamije u Bosni i Hercegovini | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Bijeljina |
| Geografske koordinate | 44°45′24″N 19°13′02″E / 44.75666°N 19.21721°E |
| Religija | Islam |
| Općina | Bijeljina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Oznaka baštine | Nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine |
| Arhitektonski opis | |
| Arhitektonski stil | osmanski stil |
| Dovršeno | Između 1520. i 1566. |
| Specifikacije | |
| Kapacitet | 250 |
| Dužina | 11,50m |
| Širina | 21,50m |
| Munare | 1 |
| Visina munare | 30,50m |
Historija
urediAtik džamija je najstarija džamija u Bijeljini. Spominje se u pisanima izvorima ime tadašnjeg vladara sultana Sulejmana Veličanstvenog, po njemu i je i nazvana kao Carska džamija. Džamija je sagrađena između 1520. i 1566. godine. U tursko-austrijskom ratu od 1716. do 1718. godine, koristili su Bijeljinci džamiju kao odbrambeni bastion, zato što nisu imali tvrđave. Bijeljina je zauzeta od Austrijanaca koji su ostali sve do Beogradskog mira 1739. godine. Džamija i hamam su tada prema nekim izvorima bili teško oštećeni.[3]
Nakon pada je bijeljinska džamija odmah pretvorena u katoličku crkvu i sve od 1718. do 1739. godine je džamija služila kao katolička crkva. Nakon beogradskog mira su austrijanci morali vratiti Bijeljinu Osmanskom carstvu. Tada je sagrađena drvena munara i obnovljena funkcija džamije.
1893. godine je nova munara izgrađena, a 1912. godine je dodata još jedna šerefa i za još 10 metara povišena. Na ulazu džamije bio je natpis o njenoj obnovi 1893. godine. Krupnim neshi pismom bio je isklesan sljedeći tekst: "Ova časna Sultan Sulejmanova džamija obnovljena je 1311. godine."
Do početka drugog svjetskog rata je postojalo staro mezarje uz Atik džamiju, kasnije je vlast zabranila pokopavanje uz džamiju, a tada je dio nišana prenesen na periferiju grada, a dio je utonuo. Na širom prostoru mezarja su nakon drugog svjetskog rata sagrađeni novi objekti. Prilikom nivelacije džamijskog harema pred početak drugog svjetskog rata su nišani, od koji su mnogi imali natpise, zatrpani ili uništeni. Mali dio je preostalo na južnoj strani džamije. U blizini Atik džamije u staroj čaršiji Bijeljine nalazilo se turbe binbaše Sadik-bega.
Rušenje i obnova
uredi13. marta 1993. godine su turbe i džamija srušeni, a materijal je u cijelosti odnesen sa prostora džamijske cjeline. 2003. su iskopani ostaci temelja stare džamije u toku iskopu za temelje nove džamije.[1]
Džamija, odnosno njeno mjesto i ostaci graditeljske cjeline, je od stane državne Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.[1]
Obnova džamije je započela 2002. godine, a otvorenje obnovljene džamije obavljeno je 16. augusta 2014. godine.[4][5]
Reference
uredi- ^ a b c Atik (Stara džamija ili Sultan Sulejmanova) džamije sa haremom i turbetom, mjesto i ostaci graditeljske cjeline – Članak Arhivirano 3. 1. 2017. na Wayback Machine. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika. (10. novembar 2013.)
- ^ "Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika". old.kons.gov.ba. Arhivirano s originala, 11. 5. 2024. Pristupljeno 11. 5. 2024.
- ^ "Atik džamija - Nacionalni spomenik BiH". Medžlis Islamske zajednice Bijeljina. Pristupljeno 11. 5. 2024.
- ^ "Otvorena obnovljena Atik-džamija u Bijeljini". Al Jazeera Balkans. 16. 8. 2014. Pristupljeno 2. 1. 2017.
- ^ "U Bijeljini svečano otvorena obnovljena Atik džamija: Značajan doprinos obnovi i povratku (FOTO)". Klix.ba. Pristupljeno 2. 1. 2017.