Arheološki lokalitet Donje Moštre
Arheološki lokalitet Donje Moštre nalazi se na području općine Visoko, Bosna i Hercegovina. U literaturi je bilo registrovano kao neolitsko naselje s kraja kakanjske i početka butmirske kulturne grupe.[1]
Lokacija uredi
Prahistorijsko nalazište Donje Moštre, u istoimenom selu, locirano je uz lijevu obalu Bosne, uzvodno od Okolišta na udaljenosti manjoj od 1 kilometra.
Arheologija uredi
Istraživanjima tokom 2008. godine, otkriveno je naselje sa nadzemnim objektima pravougaonog oblika, i ostacima jedne velike apsidalne kuće. Naselje pripada civilizaciji butmirske kulturne grupe, koja je poznata po dugoj tradiciji izvanrednih graditeljskih vještina, i kao kultura visokih duhovnih vrijednosti. Pronađena je i keramika u kojoj preovladavaju duboki grubo izvedeni urezi, gotovo žljebljeni, figuralna plastika, kalupi za livenje, jedno bakarno šilo, i drugi, što ovaj lokalitet dovodi u hronološku vezu sa Vučedolskom kulturom iz eneolita (bakarno doba).
Slični nalazi pronađeni su na gradinskim nalazištima Debelo brdo, Fortica, Ilinjača, stari grad Visoki, Dobrinje, Alihodže). Sva nalazišta su iz kasne faze vučedolske kulture, južnobosanski tip ili tip Debelo brdo.
Zaključeno je da pridošla badenska populacija ovdje zatiče visoku civilizaciju butmirske kulturne grupe. Autohtono i novo stanovništvo jedni drugima se prilagođavaju, ne mijenjajući mnogo koncept života. Znatna promjena se osjeća samo u keramici. Po svemu sudeći, eneolitske migracije samo su u prvim naletima imale rušilački karakter. O tome svjedoče, brojni ostaci kuća na kasnoneolitskom naselju Okolište, udaljenom svega 1 km, koje nisu uništene požarom, niti nekim drugim rušilačkim djelovanjem
Literatura uredi
- R. Hofmann / Z. Kujundžić-Vejzagić / J. Müller / N. Müller-Scheeßel / K. Rassmann, Prospektionen und Ausgrabungen in Okolište (Bosnien-Herzegowina): Siedlungsarchäologische Studien zum zentralbosnischen Spätneolithikum (5300-4500 v. Chr.). Ber. RGK 86, 2007, 41–212.
- Hoffmann, R. / Kujundžić-Vejzagić, Z./ Muller, M./ Muller-Schessel, N. / Rassmann, K. 2009, Arheološka istraživanja naseljavanja centralne Bosne u kasnom neolitu. GZM 49/50, 2008/2009, 7-163.
- Jačanović, D. -Istočnobosanska ili podrinjska varijanta vinčanske kulture. ČGT 20, 2009
Reference uredi
- ^ "Zilka Kujundžić-Vejzagić - Prilog proučavanju rane metalurgije u centralnoj Bosni". ANUBiH, Godišnjak, Sarajevo, 1966. Pristupljeno 9. 2. 2016.[mrtav link]
