Šesnaesta krajiška motorizovana brigada Vojske Republike Srpske
16. krajiška motorizovana brigada iz Banja Luke je bila jedinica 1.krajiškog korpusa Vojske Republike Srpske.
Historijat u SFRJ
urediFormirana je 1985. godine od 16. puka pod nazivom "16. motorizovana brigada" i podređena tadašnjem Banjalučkom korpusu JNA. Izbijanjem sukoba u Hrvatskoj prelazi Savu kod Stare Gradiške 15. septembra 1991. godine radi povezivanja sa 329. oklopnom brigadom i izvođenja borbenih dejstava. Napreduje kroz sela Gornji, Donji i Novi Varoš i brzo izbija na autoput Beograd-Zagreb. U narednim danima preuzima kontrolu na području Zapadne Slavonije i dejstvuje sa 43. brigadom. Nakon povlačenja JNA iz Hrvatske brigada se vraća u Banja Luku.
Ratni put brigade 1991-95
urediMobilizacija ljudstva je izvršena u periodu od 13. juna i 15. augusta 1991. godine. Zborna mjesta su bila sela Mašići, Šibića Han, Berek gdje su održane pripremene vježbe za predstojeći rat. Godine 1991. 15. septembra, jedan dio brigade prelazi rijeku Savu kod Gradiške i priključuju se 329. oklopnoj brigadi JNA (kasnije 1. oklopna brigada). U prvom naletu vojnici 16. brigade zauzimaju sela: Donji Varoš, Gornji Varoš, Novi Varoš i izbijaju na autoput Bratstvo i jedinstvo. Sutradan uz nekoliko ranjenih gine prvi vojnik 16. brigade Bojan Majstorović. Poslije nekoliko dana ostatak brigade prelazi Savu i u naletu zaposjeda naselja na pravcu Posovac-Gornji Bogićevci, Nova Varoš-Donji Bogićevci, a potom i sela Gornji Rajčići, Rodžanik, Jazavica, Voćarica, Paklenica, i dio Starog Grabovca. Pod komnadom komandanta Milana Čeleketića 16. brigada je zauzela 65 km2 teritorije Zapadne Slavonije.
U proljeće 1992. godine dio brigade se vraća u BiH, a nekoliko četa odlazi na Vlašić. Krajem maja iste godine izvršena je nova mobilizacija ljudstva na Manjači i brigadi je dodatno 1.500 ljudi. Osnivanjem Vojske Republike Srpske 9. maja 1992. brigada dobija ime 16. krajiška motorizovana i djeluje u sastavu 1. krajiškog korpusa. Kasnije manji dio odlazi u Republiku Srpsku Krajinu, a veći dio odlazi ka Posavinu i učestuje u operaciji "Koridor". Sredinom juna 1992. godine 16. krajiška mtbr osvaja sela od Doboja do Modriče (Johovac, Galići, Gornja Foča, Karamatići, Lušići, Vukovac (dio) i Živkovo Polje (dio)). U popodnenim satima 26. juna 1992. godine, borci 16. krajiške mtbr zauzimaju selo Miloševac, da bi nešto kasnije 2. četa kapetana Dmitra Zarića probila posljednja uporišta združenih snaga ArBiH, HVO i HV, i spojila se sa jedinicama Istočno-bosanskog korpusa. Na taj način uspostavljen je koridor između zapadnog i istočnog dijela BiH pod kontrolom Srba. Nakon toga 16. krajiška djeluje u Posavini, da bi od 3. do 17. jula 1992. godine zauzela 13 sela (1222 km teritorije) i izbila na rijeku Savu, drugi cilj operacije "Koridor".
Poslije izbijanja na rijeku Savu 16. brigada učestvuje na odbrani na relaciji Donji Svilaj-Obodni Kanal, a dijelovi brigade ratuju kod Oštre Luke, na Gradačačkom ratištu i očuvanju koridora. Tokom toga vremena dolazi do smjene komandanta brigade, potpukovnika Milana Čeleketića zamenjuje pukovnik Novica Simić.[1] Ubrzo potom komanda unapređuje pukovnika Simića u generala, da bi na zahtjev komande bio postavljen za komandanta Istočno-bosanskog korpusa VRS. Novi komandant 16. brigade postaje potpukovnik Vukadin Makagić.
Od polovine augusta do početka novembra 1992. godine, dijelovi brigade pod komandom pukovnika Slavka Lisice učestvuju na zauzimanju Bosanskog Broda. U ponoć 6. oktobra jedinice 16. brigade ulaze u Bosanski Brod i izbijaju na rijeku Savu. Nakon Bosanskog Broda najveći dio brigade se vraća na položaje na relaciji Donji Svilaj-Brusnica, a nepunih mjesec dana kasnije pripadnici 16. brigade odlaze na Oraško ratište. Kasnije krajem 16. decembra brigada dobija novog komandanta potpukovnika Vladu Topića i učestvuje na Brčanskom ratištu na odbrani koridora zajedno sa Istočno-bosanskim korpusom VRS na čijem čelu se nalazio njihov bivši komandant general-major Novica Simić. Od početka 1993. do ljeta iste godine 16. brigada, zauzima 13 naseljenih mjesta i za 33 km2 proširuje koridor. Poslije toga jedinice odlaze na kraći odmor, a kasnije se premještaju na Dobojsko-Teslićko ratište.
16. krajiška motorizovana brigada je za zasluge u ratu 1992-95. odlikovana Ordenom Nemanjića, najvećim vojnim priznanjem Republike Srpske.
Komandanti
uredi- Milan Čeleketić
- Novica Simić
- Vukadin Makagić
- Vlado Topić
Vanjski linkovi
urediReference
uredi- ^ Srpska, RTRS, Radio Тelevizija Republike Srpske, Radio Television of Republic of. "ПРЕМИНУО ГЕНЕРАЛ НОВИЦА СИМИЋ". РЕПУБЛИКА СРПСКА - РТРС. Pristupljeno 14. 4. 2024.