Velika džamija u Agadezu

Velika džamija u Agadezu ili Džamija u Agadezu je najstarija džamija u zapadnoafričkoj državi Niger. Nalazi se u istoimenom gradu Agadezu, u centralnom dijelu države. Izgrađena je 1515. godine od gline i najviša je građevina na svijetu izgrađena od takvog materijala.

Velika džamija u Agadezu
Velika džamija u Agadezu (1997)
Prikazano na karti (Niger)
Osnovne informacije
Lokacija	Agadez
Geografske koordinate	16.9742°N 7.9883°E / 16.9742; 7.9883
Država	Niger
Arhitektonski opis
Dovršeno	1515.
Specifikacije
Munare	1
Materijali	glina

Historija

Sam grad Agadez se počeo razvijati još u 11. vijeku prije nove ere a u 14. vijeku ovdje je izgrađena rezidencija sultana Agadeza, vođe lokalnih Tuareza, jednog od berberskih naroda. Grad je bio važno trgovačko središte i ujedno centar mnogih djelatnosti. Tokom 15. i 16. vijeka zapadnim dijelom Sahare, pa tako i područjem gdje se nalazi grad Agadez, vladalo je Songajsko Carstvo. Nakon što su Songaji zauzeli ovo područje izgrađena je džamija 1515. godine nakon što su Tuarezi, kako se navodi, tehniku građenja ovim materijalima izučili u susjednom Timbuktuu. Iako ima mišljenja da je džamija možda sagrađena i polovinom 15. vijeka, nedugo nakon izgradnje sultanove palače, arapski geograf i putopisac Al-Hasan ibn Muhammad (Lav afrikanac) koji je pohodio ovo područje početkom 16. vijeka u svojim rukopisima ne spominje ovu građevinu. Prema većini mišljena gradnja džamije se pripisuje osobi po imenu Zekerijja koji je živio u Agadezu u prvoj polovici 16. vijeka. Zekerijja, ovisno o različitim izvorima, bio je porijeklom iz Bagdada, Gadamesa (današnji zapadni dio Libije) ili je bio pratilac Askija Muhammeda, songajskog vladara i vojskovođe. Džamija je dijelom obnovljena 1844. ili 1847. godine. Naknadna proširenja i dograđivanja džamije do današnjeg dobu ne mogu biti precizno datirana. Posljednje proširenje džamije izvedeno je 1999. godine izgradnjom novog prostora za žene. Najupečatljivija građevina u ovom pustinjskom gradu a njen karakterističan minaret je prvo što se primijeti dolazeći u grad. Tokom historije njen minaret je služio i kao kula za čuvanje jer je Agadez dugo vremena bio utvrđeni grad. Džamija je simbol Agadeza i na neki način simbol ovog dijela Nigera. Velika džamija Agadez postala je orijentir s velikim simboličkim značenjem.

Konstrukcija

S obzirom da se grad Agadez nalazi u Sahari izražen je nedostatak prirodnih materijala kao što su kamen ili drvo kao i drugih građevinskih materijala. Pa ipak, objekti i građevine u ovom dijelu svijeta su vijekovima građene od materijala kojim ovo područje obiluje a to su pijesak i zemlja. U kombinaciji sa slamom, od blata su se pravile cigle koju su se sušile na suncu pri čemu se dobijao prilično čvrst građevinski materijal. Ovaj specifični građevinski materijal zahtijeva poseban način gradnje i održavanja što se može i primijetiti na primjeru ove džamije sa blago zaobljenim ivicama zidova. Zbog materijala od kojeg je sagrađena i klimatskih uslova, vjetra i povremenih kiša koje ispiraju materijal, vanjski zidovi se vremenom troše i potrebno ih je obnavljati. Problem potrebnog postavljanja skele tokom obnove prevaziđen je na spektakularan način tako što su prilikom građenja u zidovima, na određenim razmacima, postavljane horizontalne drvene grede koje strše i koriste se tokom obnove zidova.