Vanćelijska tečnost

Vanćelijska tečnost (eng. Extracelular fluid: ECF) – ili vanćelijska tekućina i zapremina vanćelijske tečnosti – obično je termin koji označava sve tjelesne tečnosti van ćelija. Ostatak se zove unutarčelijska tečnost/tekućina (ICF). ECF i ICF su dvije glavne komponente tjelesnih tečnosti.^[1]^[1]^[2] ^[3]^[4]

U nekih životinja, uključujući i sisar, ECF se mogu podijeliti u dva glavna potkompartmenta, intersticijska tečnost/tekućina i krvna plazma, koje čine najmanje 97%. Vanćelijska tečnost sadrži i Transćelijska tečnost/tekućina, koja čini oko 2,5%. Ona također uključuje besćelijski dio limfe prema samoj logici definicije, iako se u rasprevama o ECF limfa obično tretira kao zanemarljiva ili implicitno je trpaju zajedno sa intersticijalnim tečnosti. Jedan od načina gledanja na ECF je da ima "dvije komponente.., plazmatsku i limfnu kao sistem za isporuku i intersticijsku tečnost za razmjenu rastvora.^[5] Kod ljudi, normalna koncentracija glukoze u vanćelijskoj tečnosti je regulirana homeostazom i iznosi oko 5 mM, a pH je čvrsto uređena buferskim rastvorom na oko 7,4. Obim ECF je obično 15 L, od kojih je 12 L intersticijska tečnost, a 3 L je plazma. Intersticijska tečnost čini 16% tjelesne težine osobe, a krvna plazma 4%.

Funkcija uredi

Vanćelijska tečnost, u kombinaciji sa unutarćelijskom, pomaže u kontroli kretanja vode i elektrolita u cijelom tijelu. U cilju održavanja osmotske ravnoteže, vanćelijske pregrade u tijelu sisara moraju biti u stanju da izbace i upijaju vodu i iz okruženja. Za održavanje homeostaze, također se moraju razmjenjivati anorganski ioni ECF i vanjskog okruženja, Ova razmjena ide preko specijaliziranih epitelnihćelija i u procesu filtracije u bubrezima. Vanćelijska tečnosti omogućava ravnotežu rastvora između izvana unutrašnjosti ćelije, ili može proizvesti gradijent (koji se obično koristi za pokretanje difuzije, osmoze, olakšane difuzije, aktivnog transporta, itd). Protok krvi daje kisik do arteriola, kapilara i venula i odnosi otpadne produkate metabolizma. Drugi tok flvažnih funkcija tečnosti u organima je filtracija plazme preko mikrocirkulacije u intersticijskim limfnim pregradama ECF. Ovaj tok reguliraju višestruki mehanizmi i distribuiraju ECF između volumena plazme i intersticijskih limfnih dijelova.^[6]^[2]^[3]^[4]^[6]^[7]

Sastav uredi

Glavni kationi:
- Natrij (Na⁺ = 136–145 mEq/L)
- Kalij (K⁺ = 3,5–5,5 mEq/L)
- Kalcij (Ca²⁺ = 2,2–2,6 mEq/L)
Glavi anioni:
- Hlor (Cl⁻ = 99–109 mEq/L)
- Bikarbonat (HCO₃⁻ 22–26 mM)

U poređenju sa unutarćelijskom, vanćelijska tečnost je siromašna u proteinima.

Ionski sasatav:

Na⁺ 150 (mM)

K⁺ 5 (mM)

Cl⁻ 110 (mM)

Opis uredi

Vanćelijske tečnosti su tijelesne tečnosti koja se ne nalazi u ćelijama. Često je luče ćelije –da održe konstantno okruženje za mobilne opereracije

Rsprostranjenje uredi

Ljudska vanćelijska tečnost se nalazi u krvi, limfi, tijelesnim šupljinama koje su obložene seroznim membranama, šupljinama i kanalima mozga i kičmene moždine, mišićima i drugim tijelesnim tkivima.

Sastavnice - supkompartmenti uredi

Intersticijska tečnost – vanćelijska tečnosti oblaže većinu tkiva, isključujući tekućine unutar limfnih i krvnih sudova.
Krvna plazma – žuta ili sivo-žuta, sadrži proteinsku tečnost i dio krvi u kojoj je obično suspenzija krvnih zrnaca i trombocita.

Također pogledajte uredi

Reference uredi

^ ^a ^b Alberts B.; et al. (2002). Molecular Biology of the Cell, 4th Ed. Garland Science. ISBN 0-8153-4072-9. Eksplicitna upotreba et al. u: |author= (pomoć)
^ ^a ^b Campbell N. A.; et al. (2008). Biology. 8th Ed. Person International Edition, San Francisco. ISBN 978-0-321-53616-7. Eksplicitna upotreba et al. u: |author= (pomoć)
^ ^a ^b Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (2004). Biologija 1. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-686-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
^ ^a ^b Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2002). Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-222-6.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
^ Canavan, A; Arant, BS Jr (2009), "Diagnosis and management of dehydration in children" (PDF), Am Fam Physician, 80 (7): 692–696, PMID 19817339.
^ ^a ^b Hadžiselimović R., Maslić E. (1996). Biologija 1. Sarajevo: Federecija Bosne i Hercegovine – Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta.
^ Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Eds. (2005). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB) Sarajevo. ISBN 9958-9344-1-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)

Vanjski linkovi uredi

three/000041008 na Wikimedia Commonsu.

Extracelular fluid na Wikimedia Commonsu.

[<"Alberts"-1] Alberts B.; et al. (2002). Molecular Biology of the Cell, 4th Ed. Garland Science. ISBN 0-8153-4072-9. Eksplicitna upotreba et al. u: |author= (pomoć)

[<“Campbell“-2] Campbell N. A.; et al. (2008). Biology. 8th Ed. Person International Edition, San Francisco. ISBN 978-0-321-53616-7. Eksplicitna upotreba et al. u: |author= (pomoć)

[Sofradzija-3] Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (2004). Biologija 1. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-686-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)

[Međedović-4] Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2002). Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-222-6.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)

[pmid_19817339-5] Canavan, A; Arant, BS Jr (2009), "Diagnosis and management of dehydration in children" (PDF), Am Fam Physician, 80 (7): 692–696, PMID 19817339.

[Hadži-Masl-6] Hadžiselimović R., Maslić E. (1996). Biologija 1. Sarajevo: Federecija Bosne i Hercegovine – Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta.

[Bajrović-7] Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Eds. (2005). Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB) Sarajevo. ISBN 9958-9344-1-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]