Teodozije I Veliki
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Teodozije I (Flavije Teodozije August; 11. januar 347 – 17. januar 395), poznatiji kao Teodozije Veliki, bio je rimski car od 379. do 395. godine. Bio je posljednji car koji je vladao i istočnim i zapadnim dijelom Rimskog carstva. Tokom vladavine, vodio je ratove protiv Gota i drugih barbara koji su napadali carstvo. Nakon toga se borio u dva destruktivna rata u kojima je porazio uzurpatore Magnusa Maksima i Eugenija.
| Teodozije I | |
|---|---|
 | |
| Car Rimskog carstva | |
| Vladavina | 19. januar 379. - 17. januar 395. |
| Prethodnik | Gracijan Valentinijan II |
| Nasljednik | Arkadije Honorije |
| Supružnik | Elija Flacila Flavija Gala |
| Djeca | Arkadije Honorije Elija Pulherija Gala Placidija |
| Dinastija | Teodozije |
| Otac | Flavije Teodozije |
| Majka | Termancija |
| Rođenje | 11. januar 347. Koka, Hispanija, Rimsko carstvo |
| Smrt | 17. januar 395. (u 48. godini) Mediolanum, Rimsko carstvo |
Teodozije je 380. godine izdao dekret u kojem proglašava hrišćanstvo službenom državnom religijom Rimskom carstva. Nakon uništavanja istaknutih helenističkih hramova Apolona u Delfima i Serapeuma u Aleksandriji, raspustio je vestalne djevice u Rimu. Zatim je 393. godine zabranio paganske rituale na Olimpijskim igrama u Grčkoj. Nakon smrti, njegovi sinovi Arkadije i Honorije su naslijedili istočnu i zapadnu polovinu Rimskog carstva. Nakon toga Rimsko carstvo više nikada nije ponovo ujedinjeno, iako su Bizantijski carevi pokušavali osvajanjem ponovo izgraditi Rimsko carstvo.
Biografija
uredi
Teodozije I proglašen je za cara 19. januara 379. godine u Sirmiumu. Dobio je na upravu istočni dio nekadašnjeg Rimskog carstva. U njegovo vrijeme dolazi do priljeva germanske vojske u službu carstva što jača oslabljenu vojsku, a u isto vrijeme riješava carstvo jednog neprijatelja. Uskoro Germani zauzimaju najvažnije zapovjedne položaje u vojsci. Teodozijeva gotska politika dovodi do povećanja državnih izdataka, a samim tim i poreza. Bijeda stanovništva raste i seosko stanovništvo sve više gubi svoju nezavisnost. 381. održava se II ekumenski sabor u Carigradu koji potvrđuje i dopunjuje odluke Nicejskog sabora i formulira simbol kršćanske vjere. Teodozije I je svim silama podržavao kršćanstvo i progonio poganstvo i heretičke kršćanske sekte. Za vrijeme njegove vlade kristijanizacija carstva je u potpunosti završena. Kršćanstvo postaje jedina dopuštena državna vjera, a druge vjeroispovijesti su stavljene izvan zakona. Poslije dužih građanskih ratova Teodozije je pred smrt uspio još jednom ujediniti carstvo, ali je pred smrt ponovo podijelio državu. Prilikom podjele, iako je vodio porijeklo sa zapada, dao je prioritet njegovom istočnom dijelu. 395. godine je svog starijeg sina Arkadija postavio za vladara na istoku, a mlađeg Honorija na zapadu.
Istočnom dijelu pripale su malo kasnije dijeceze Dacija i Makedonija koje od tada čine posebnu dijecezu Ilirik. Zapadnom dijelu od Ilirije u posjedu ostaje samo dijeceza Panonija. Ovom podjelom utvrđena je granica, koja će vremenom postati historijska crta razdvajanja Istočnog i Zapadnog rimskog carstva.
Kao i Konstantin, Teodozije dobija nadimak Veliki radi svoje podrške kršćanstvu koje tada postaje jedina državna religija. 380. u svome ediktu Cunctos populos proglasi je kršćanstvo de facto državnom religijom, a 8. novembra 392. zabranio je sve poganske religije u Carstvu.
393. godine ukinuo je Olimpijske igre.
| Prethodi: | Rimski carevi | Slijedi: |
| Valentinijan II (375. – 392.) | Arkadije (395. - 408.) |
