Ćelijska proliferacija
Proliferacija ćelija je proces kojim ćelija raste i dijeli se, dajući dvije nove ćerke ćelije.[1][2][3][4] Proliferacija ćelija dovodi do eksponencijalnog povećanja broja ćelija i stoga je brzi mehanizam rasta tkiva. Proliferacija ćelija zahtijeva da se istovremeno pojave i rast ćelija i ćelijska dioba, tako da prosječna veličina ćelija ostaje konstantna u populaciji. Podjela ćelija može se dogoditi bez rasta ćelije, stvarajući mnogo progresivno manjih ćelija (kao u diobi zigota, dok se rast može dogoditi bez ćelijske diobe, da bi nastala jedna veća ćelija (kao u rastu neurona). Dakle, ćelijska proliferacija nije sinonim ni za rast ćelije ni za dijeljenje ćelija, uprkos činjenici da se ti termini ponekad koriste naizmjenično.[5]
Matične ćelije prolaze kroz ćelijsku proliferaciju, kako bi proizvele proliferirajuće ćelije kćerke koje se pojačavaju „tranzitom“ i koje se kasnije diferenciraju za konstrukciju tkiva tokom normalnog razvoja i rast tkiva, tokom regeneracije tkiva nakon zarastanja rane ili kod karcinoma.
Ukupan broj ćelija u populaciji određen je stopom proliferacije ćelija umanjenom za stopu ćelijske smrti.
Veličina ćelije ovisi i o rastu i o dijeljenju ćelija, s nesrazmjernim povećanjem brzine rasta ćelija što dovodi do stvaranja većih ćelija i nesrazmjernim povećanjem brzine ćelijske diobe što dovodi do stvaranja mnogih manjih ćelija. Proliferacija ćelija obično uključuje uravnotežen rast ćelija i stopu ćelijske diobe, koji održavaju približno konstantnu veličinu ćelija u eksponencijalno proliferirajućoj populaciji ćelija. Do proliferacije ćelija dolazi kombiniranjem rasta ćelija s pravilnim G1– S-faza – M – G2 fazama ćelijskog ciklusa, da bi se proizvelo mnogo diploidnih potomačkih ćelija.
U jednoćelijskim organizmima proliferacija ćelija uglavnom odgovara na dostupnost hranjivih sastojaka u okolini (ili laboratorijski medij za rast).
U višećelijskim organizmima, proces razmnožavanja ćelija strogo se kontrolira pomoću regulacije gena mreže kodirane u genomu, a izvršavaju je uglavnom transkripcijski faktori, uključujući one koji su regulirani transdukcijom signala puteva koje izazivaju faktori rasta tokom ćelijskih komunikacija u razvoju.[4] Pored toga, unos hranljivih sastojaka u životinje može inducirati cirkulišuće hormone iz porodice Insulin / IGF-1, koji se takođe smatraju faktorima rasta, i koja funkcionira za promicanje proliferacije ćelija u ćelijama u tijelu koje su sposobne za to.
Nekontrolirana proliferacija ćelija dovodi do povećane stope proliferacije ili neuspjeha ćelija da zaustave svoju proliferaciju u normalno vrijeme, pa je uzrok karcinoma.
Reference uredi
- ^ Conlon, Ian; Raff, Martin (1999). "Size Control in Animal Development". Cell. 96 (2): 235–244. doi:10.1016/S0092-8674(00)80563-2. ISSN 0092-8674. PMID 9988218. S2CID 15738174.
- ^ Grewal, Savraj S; Edgar, Bruce A (2003). "Controlling cell division in yeast and animals: does size matter?". Journal of Biology. 2 (1): 5. doi:10.1186/1475-4924-2-5. ISSN 1475-4924. PMC 156596. PMID 12733996.
- ^ Neufeld, Thomas P; de la Cruz, Aida Flor A; Johnston, Laura A; Edgar, Bruce A (1998). "Coordination of Growth and Cell Division in the Drosophila Wing". Cell. 93 (7): 1183–1193. doi:10.1016/S0092-8674(00)81462-2. ISSN 0092-8674. PMID 9657151. S2CID 14608744.
- ^ a b Thompson, Barry J. (2010). "Developmental control of cell growth and division in Drosophila". Current Opinion in Cell Biology. 22 (6): 788–794. doi:10.1016/j.ceb.2010.08.018. PMID 20833011.
- ^ Saucedo, L (2002). "Why size matters: altering cell size". Current Opinion in Genetics & Development. 12 (5): 565–571. doi:10.1016/S0959-437X(02)00341-6. ISSN 0959-437X. PMID 12200162.