Razlika između verzija stranice "Metilmalonska acidemija"

'''Metilmalonska acidemija''' ili '''metilmalonska acidurija''',{{refn|name=help|group=help| Nazivi ''metilmalonska acidemija'' i ''metilmalonska acidurija'', koji se ponekad pišu i kao [[lingvistika|lingvističk spoj]] (''metilmalononskacidemija'' i ''metilmalonacidurija''), koriste [[sufiks]]e ''–emija]]'' i ''–urija]]'' i doslovno znače "[višak] [[metilmalonska kiselina|metilmalonske kiseline]] u [[krv]]i" i "[višak] metilmalonske kiseline u [[urin|mokraći]]''; koriste se za označavanje i nalaza analize tečnosti i entiteta bolesti koji ih uzrokuje.}} je [[autosom]]no [[recesivni gen|recesivni]]<ref>{{cite journal |pmid=18636250 |date=Julyjuli 2008 |author1=Radmanesh, A |author2=Zaman, T |author3=Ghanaati, H |author4=Molaei, S |author5=Robertson, Rl |author6=Zamani, Aa |title=Methylmalonic acidemia: brain imaging findings in 52 children and a review of the literature |volume= 38|issue= 10|pages= 1054–61|doi=10.1007/s00247-008-0940-8 |journal=Pediatric Radiology|s2cid=24915585 }}</ref> [[metabolički poremećaj]] koji remeti normalan [[metabolizam]] [[aminokiselina]].<ref>{{cite web|url=http://www.genome.gov/19016901|title=MMA Study: FAQ About Our Study|work=genome.gov|access-date=April 26,. 4. 2016}}</ref> To je klasični tip [[acidemija|acidemije]].<ref>{{cite journal |vauthors=Dionisi-Vici C, Deodato F, Raschinger W, Rhead W, Wilcken B |title=Classical organic acidurias, propionic aciduria, methylmalonic aciduria, and isovaleric aciduria: long-term outcome and effects of expanded newborn screening using tandem mass spectrometry |journal=J Inherit Metab Dis |volume=29 |issue=2–3 |pages=383–389 |year=2006 |pmid=16763906 |doi=10.1007/s10545-006-0278-z|s2cid=19710669 }}</ref> Posljedica ovog stanja je nemogućnost pravilnog varenja specifičnih [[masti]] i [[protein]]a, što zauzvrat dovodi do nakupljanja toksičnog nivoa [[metilmalonska kiselina|metilmalonske kiseline]] u krvi.<ref name=":0">{{Cite web|title = Methylmalonic acidemia: MedlinePlus Medical Encyclopedia|url = https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001162.htm|website = www.nlm.nih.gov|access-date = 2015-10-27. 10. 2015}}</ref>

Metilmalonska acidemija posljedica je nekoliko [[genotip]]ova,<ref name=geno>{{cite journal |doi=10.1056/NEJM198304143081501 |pmid=6132336 |date=Aprilapril 1983 |author1=Matsui, Sm |author2=Mahoney, Mj |author3=Rosenberg, Le |title=The natural history of the inherited methylmalonic acidemias |volume=308 |issue=15 |pages=857–61 |issn=0028-4793 |journal=The New England Journal of Medicine |url=http://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/r?dbs+hsdb:@term+@rn+68-19-9 |format=Free full text}}</ref> svi oblici poremećaja koji se obično dijagnosticira u ranom [[neonatus]]nom periodu, koji predstavljaju progresivnu [[encefalopatija|encefalopatiju]] i sekundarnu [[hiperamonemija| hiperamonemiju]]. Poremećaj može dovesti do smrti ako se ne dijagnosticira ili ne liječi. Procjenjuje se da ovaj poremećaj ima učestalost od 1/48.000 porođaja, iako visoka stopa smrtnosti u dijagnosticiranim slučajevima otežava precizno određivanje.<ref name=":0"/> Metilmalonske acidemije se nalaze s jednakom učestalošću preko etničkih granica.<ref name=":5">{{Cite web|title = MMA Study: General Information|url = http://www.genome.gov/19016900|website = www.genome.gov|access-date = 2015-3. 11-03. 2015}}</ref>

Kod metilmalonske acidemije, organizam nije u stanju da razgradi [[aminokiseline]] [[metionin]], [[treonin]], [[izoleucin]] i [[valin]]; kao posljedica toga, metilmalonska kiselina se nakuplja u krvi i tkivima. Oni koji pate od ovog poremećaja ili nemaju funkcionalne kopije ili adekvatne nivoe jednog ili više od sljedećih enzima: [[metilmalonil-CoA mutaza]], [[metilmalonil CoA epimeraza|metilmalonil-CoA epimeraza]], ili onih koji su uključeni u sintezu [[Kobamamid|adenozilkobalamina]].<ref name=":1">{{Cite web|title = Acidemia, Methylmalonic - NORD (National Organization for Rare Disorders)|url = https://rarediseases.org/rare-diseases/acidemia-methylmalonic/|website = NORD (National Organization for Rare Disorders)|access-date = 2015-10-29. 10. 2015|language = en-US}}</ref><ref name=":2">{{Cite web|title = Methylmalonic acidemia|url = http://ghr.nlm.nih.gov/condition/methylmalonic-acidemia|website = Genetics Home Reference|date = 2015-10-26. 10. 2015|access-date = 2015-2. 11-02. 2015}}</ref>

Procjenjuje se da je čak 60% slučajeva rezultat mutiranog ''MUT'' gena koji [[kodon|kodira]] protein metilmalonil-CoA mutazu. Ovaj enzim odgovoran je za probavu potencijalno toksičnih derivata razgradnje gore navedenih [[aminokiselina]] i [[masti]], prvenstveno [[holesterol]]a,<ref name=":2"/> ovaj enzim posebno pretvara metilmalonil-CoA u sukcinil -CoA.<ref name=":3">{{Cite journal|title = Methylmalonic Acidemia: Brief Overview of Methylmalonic Acidemia, Etiology and Neuropathology, Evaluation of Methylmalonic Acidemia|url = http://emedicine.medscape.com/article/1161799-overview#showall|date = 5. 3. 2019-03-05}}</ref> Bez ovog enzima, organizam nema sredstva za neutralizaciju ili uklanjanje metilmalonske kiseline i srodnih spojeva. Djelovanje ovog enzima također može biti osakaćeno mutacijama u genima ''[[MMAA]]'', ''[[MMAB]]'' i ''[[MMADHC]]'', od kojih svaki kodira protein potreban za normalno funkcionisanje metilmalonil-CoA mutaze.<ref name=":2" />

[[Mutacije[[]] u genu "MCEE", koji kodira protein metilmalonil-CoA epimerazu, zvani i metilmalonil racemaza, uzrokovat će mnogo blaži oblik poremećaja od srodne varijante metilmalonil-CoA mutaze. Kao i [[mutaza]], [[epimeraza]] također funkcionira u razgradnji istih supstanci, ali u znatno manjoj mjeri nego mutaza.<ref name=":2" /> [[Fenotip|Fenotipske]]ske razlike uzrokovane nedostatkom epimeraza, za razliku od mutaza, toliko su blage da se unutar medicinske zajednice vodi debata o tome može li se ovaj [[genetički nedostatak]] smatrati poremećajem ili kliničkim sindromom ili ne.<ref>{{Cite web|title = OMIM Entry- # 251120 - METHYLMALONYL-CoA EPIMERASE DEFICIENCY|url = http://www.omim.org/entry/251120|website = www.omim.org|access-date = November11. 11,. 2015}}</ref>

Jedan od, ako ne i najčešći oblik organske acidemije,<ref name=":6">{{Cite journal|title = Methylmalonic acidemia mimicking diabetic ketoacidosis and septic shock in infants|last = Saini|first = N|date = Marchmart 2015|journal = Indian Journal of Critical Care Medicine|volume = 19|issue = 3|pages = 183–185|doi = 10.4103/0972-5229.152776|pmid = 25810618|pmc = 4366921}}</ref> metilmalonska acidemija nije očigledna pri rođenju jer se simptomi obično ne pojavljuju sve dok se u ishranu bebe ne dodaju proteini.<ref name=":0"/> Zbog toga se simptomi obično manifestuju bilo kada u prvoj godini života.<ref name=":6"/> Zbog težine i brzine u kojoj ovaj poremećaj može uzrokovati komplikacije ako se ne dijagnosticira, skrining na metilmalonsku acidemiju često je uključen u skrininškipregled [[novorođenče]]ta.<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/007257.htm|title=Newborn screening tests|author=Kimberly G Lee |publisher = Division of Neonatology, Medical University of South Carolina, Charleston, SC. Review provided VeriMed Healthcare Network. Also reviewed by David Zieve, MD, MHA, Isla Ogilvie, PhD, and the A.D.A.M. Editorial team.|work=nih.gov|access-date=April 26,. 4. 2016}}</ref>

Prognoza varira ovisno o ozbiljnosti stanja i individualnom odgovoru na liječenje. Prognoza je tipski bolja za one sa varijantama koje reaguju na kobalamin, a ne obećavajuća kod onih koji pate od varijanti koje ne reaguju na kobalamin.<ref name=":3"/> Blaže varijante imaju veću učestalost pojavljivanja u populaciji od težih. <ref name=":6"/> Čak i uz modifikaciju ishrane i kontinuiranu medicinsku njegu, možda neće biti moguće spriječiti neurološka oštećenja kod osoba s acidemijom koja ne reagira.<ref name=":3"/> Bez odgovarajućeg liječenja ili dijagnoze , nije neuobičajeno da prvi acidemijski napad bude fatalan.<ref name=":0"/>

Unatoč ovim izazovima, otkako je prvi put identificirano 1967. godine, liječenje i razumijevanje ovog stanja poboljšali su se do te mjere da nije nečuveno da čak i oni s nereagirajućim oblicima metilmalonske acidemije mogu doživjeti odraslu dob, pa čak i nositi i sigurno rađati djecu.