Razlika između verzija stranice "Jajce (tvrđava)"

'''Jajačka tvrđava''' podignuta je na kraškom brdu poviše vodopada rijeke [[Pliva|Plive]]. Proglašena je za [[nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine]]. <ref name="Tvrđava">{{Cite web|url= http://aplikacijaold.kons.gov.ba/kons/public/uploads/odluke_hrv/TvrdjavaHR%20komplmain.pdfphp?id_struct=6&lang=1&action=view&id=276|title= Tvrđava Jajce|work= Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika|accessdate= 9. 2. 2016}}{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

Tu su otkriveni slojevi [[eneolitBakarno doba]]skog naselja, materijal iz [[Bronzano doba|bronzanog doba]] i nalazi iz [[Bosna i Hercegovina u Rimskom carstvuCarstvu|rimskog doba]]. <ref name="Basler"/>

Poslije smrti Hrvoja Vukčića [[1416]]. grad je preko njegove supruge prešao u ruke kralja [[Stjepan Ostoja, kralj Bosne|Stjepana Ostoje]]. U vrijeme [[Stjepan Tomaš, kralj Bosne|Stjepana Tomaša]] i [[Stjepan Tomašević, kralj Bosne|Stjepana Tomaševića]] Jajce je kraljevska rezidencija. Zidovi se spuštaju do prirodnih prepreka, sedrenih zidova i obala rijeka. Tada se gradi Medvjed-kula, i potez sjevernog zida oko Papaz-kapije (toranj III) do bastiona V, tj. Šamića-tabije. Tvrđava opasuje površinu od gotovo 2 hektara.

[[Dalmacija|Dalmatinski]] majstori su izrezbarili grb [[Kotromanići|Kotromanića]] na ulaznim vratima. U podgrađu su bili franjevački samostani sv. Marije i sv. Katarine. U crkvi sv. Katarine bile su pohranjene mošti [[Sveti Luka|sv. Luke]], pa je crkva nazvana crkvom sv. Luke. Zvonik crkve sv. Luke je poznati simbol grada. <ref>Bruno Marijanović - Veljko Paškvalin - Pavao Anđelić, Jajce, Arheološki leksikon Bosne i Hercegovine, Tom II, Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1988, 179-180; Jelena Mrgić, Јајце, Лексикон градова и тргова средњовековних српских земаља - према писаним изворима - , Завод за уџбенике, Београд 2010, 122-123. </ref>

Premještanjem dvora, Jajce postaje formiran urbani centar opasan zidinama, po ugledu na savremeni evropski model. Uz [[Bobovac]] i [[Borač]], Jajce je po obimu i ukupnom arhitektonskom sklopu jedan od najvećih gradova srednjovjekovne Bosne. Njegova značajna karakteristika je razvijen privredni život. U periodu [[1439]] – [[1462]]. godine u Jajcu je boravilo ukupno 20 Dubrovčana, ali tu nije došlo do formiranja prave [[Dubrovačke kolonije u srednjovjekovnoj Bosni|dubrovačke kolonije]], jer sjeverozapadna Bosna, nije predstavljala prostor za koji su Dubrovčani bili jače zainteresovani u trgovačkom pogledu. Trgovinska razmjena Jajca i zapadne Bosne bila je usmjerena prema srednjodalmatinskim gradovima [[Split]]om i [[Trogir]]om koji su bili u samom susjedstvu, mnogo bliže od [[Dubrovnik]]a. <ref>Desanka Kovačević-Kojić, Градска насеља средњовјековне босанске државе, Sarajevo 1978, 97, 128-129.</ref> Domaće stanovništvo odlazi u primorje radi posla. Septembra [[1453]]. godine Jakob iz Jajca, sin Radoslave, udovice Dobrovoja ugovara sedmogodišnju službu kod stipendiarija Antonela Korfa iz [[Split]]a. <ref> „Dona Radoslaua mater Jacobi condam Dobrouoy de Jaiza Bosine partibus et Verticho eius frater locauerunt dictum Jacobum eius filium ser Antonelo de Corfoy stipendiario et caporalis in castro Spaleti presenti accipienti dictum Jacobum ad famulandum et seruiendum eidem ser Antonello ad eius seruicium pro annis septem proxime futurum ...” (16. septembar 1453. godine), Državni arhiv u Zadru, Splitski arhiv, Busta 10, sv. 24, f. 78 verso. </ref> Među domaćim jajačkim trgovcima koji se zadužuju u [[Split]]u je Juraj Jurjević ([[1447]]-[[1448]]) (Gregorius Jurgeuich habitator in Jaiça; Gregorius Jurgeuich de Jaiça). <ref> „Gregorius Jurgeuich habitator in Jaiça sponte fuit confessus et contentus se debitorem esse ac dare debere Mathosio Gerlich stazonario de Spaleto presenti et stipulanti pro se et heredibus suis ducatos quinquaginta septem auri et in auro et soldos XLVI paruorum nominatum pro panno et mercibus sibi datis et venditis ...” (22. juni 1447. godine), Državni arhiv u Zadru, Splitski arhiv, Busta 9, sv. 23/11, f. 87 verso-88. Ispod: „1448 die X decembris dictus Mathosius fuit confessus ... a Radichio Radosalich de Jaiza socio dicti Gregorii ducatos XXXVI cum dimidio ...“, Isto; „Gregorius Jurgeuich de Jaiça presens et se sponte obligando per se et heredes suos fuit confessus et contentus se debitorem esse ac dare debere Baptiste Johannis ciui et habitator Spaleti presenti et stipulanti pro se et heredibus suis ducatos quadraginta auri et in auro, libras quator et soldos X paruorum nominatum pro mercanciis sibi datis et uenditis de sua statione ...” (15. mart 1449. godine), Isto, sv. 23/14, f. 287. </ref>

U V fazi, za vrijeme [[OsmanskoBosna carstvoi Hercegovina u Osmanlijskom Carstvu|osmanlijskog]] imperija (1528.-1878.), grad dobiva konačan oblik. U tvrđavi se tornjevi pretvaraju u bastione i unutar starih srednjovjekovnih zidova podignuti su nasipi i izgrađena barutana, toranj na Džikovcu, mesdžid u tvrđavi, [[Crkva sv.svete Marije sa Tornjem sv. Luke(Jajce)]] se preinačuje u [[Fethija-Sulejman-hanova džamija|Džamiju Sulejmana II]].

[[Kategorija: Tvrđave u srednjovjekovnoj Bosni]]

[[Kategorija: Vladarski i vlasteoski dvorovi u srednjovjekovnoj Bosni]]