Razlika između verzija stranice "Krebsov ciklus"

Ciklus nosi ime po [[Hans Adolf Krebs|Hansu Adolfu Krebsu]], britanskom biologu njemačkog porijekla koji je otkrio ključne elemente procesa limunske kiseline i za to dobio [[Nobelova nagrada|Nobelovu nagradu za medicinu]] [[1953]].<ref name="Hall J. E. 2006">Hall J. E., Guyton A. C. (2006): Textbook of medical physiology, 11th edition. Elsevier Saunders, St. Louis, Mo, {{ISBN |0-7216-0240-1}}.</ref><ref name="Međedović S. 2000">Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2000): Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo, {{ISBN |9958-10-222-6}}.</ref><ref>Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, {{ISBN |9958-9344-1-8}}.</ref><ref>Kornberg A. (1989): For the love of enzymes – The Odyssay of a biochemist. Harvard University Press, Cambridge (Mass.), London,{{ISBN |0-674-30775-5}}, {{ISBN |0-674-30776-3}}.</ref><ref>Hunter G. K. (2000): Vital Forces. The discovery of the molecular basis of life. Academic Press, London 2000, {{ISBN |0-12-361811-8}}.</ref>

Katabolizam ugljikohidrata i masti stvara [[acetil-CoA]] – molekulu sastavljenu od jedne acetilne grupe koja je vezana na [[koenzim A]]. Acetil-CoA je osnovni [[Supstrat (biohemija)|supstrat]] Krebsovog ciklusa. Dvije molekule acetil-CoA oslobađaju svoje acetilne grupe, koje se spajaju s [[oksalacetat]]om i tvore [[limunska kiselina|limunsku kiselinu]]. Ona prolazi kroz niz metaboličkih procesa, oslobađajući dvije molekule [[Ugljikov (IV) oksid|ugljendioksida]] (CO₂) i ponovo se obnavlja u [[oksalacetat]] koji je spreman za naredni ciklus. U bioenergetici tog procesa, najbitnije su reakcije stvaranja molekule [[guanozin trifosfat]]a (GTP), koja odmah obnavlja jednu molekulu [[Adenozinadenozin-trifosfat|adenozin-trifosfata]]a ([[ATP]]) i nastanak tri molekule [[nikotinamid adenin dinukleotid]]a (NADH) i jedne [[flavin adenin dinukleotid]]a (FADH₂). Ključne [[Hemijska reakcija|hemijske reakcije]] i uključeni [[enzim]]i u Krebsovom ciklusu, kao i njihovi glavni proizvodi prikazani su u tabeli koja slijedi.<ref>Barnes S. J., Weitzman P. D. (1986): Organization of citric acid cycle enzymes into a multienzyme cluster. FEBS Lett., 201 (2): 267–270.</ref>

Reducirani kofaktori NADH i FADH₂ su prijelazne molekule u procesima [[Redoks reakcija|oksidacije]] i redukcije. U reduciranom obliku prenose [[elektron]]e sa oksidiranih molekula iz samog Krebsovog ciklusa i [[glikoliza|glikolize]] na molekule prve faze [[oksidativna fosforilacija|oksidativne fosforilacije]], tzv. [[#Lanac prijenosa elektrona kod eukariota|lanca prijenosa elektrona]]. Tada se oksidiraju u NAD⁺ i FAD i daju elektrone, koji će se, tokom oksidacijske [[fosforilacija|fosforilacije]], iskoristiti za obnavljanje [[ATP]] iz [[Adenozinadenozin-difosfat|adenozin-difosfata]]a (ADP).<ref>Berg J. M., Tymoczko J. L., Stryer L. (2002): Biochemistry, 5th edition. W. H. Freeman and Company, {{ISBN |978-0-7167-4684-3}}.</ref> –

[[Datoteka:Krebs_cycle_1_OxAc_and_AcCoA_to_citrate.svg|mini|300px|Citratna reakcija oksalacetat-AcCoA: ''ΔG'°=-31.4 kJ/mol'']]

Prvi enzim u Krebsovom ciklusu, [[citrat sintetaza]] – [[katalizator|katalizira]] reakciju kondenzacije [[acetil-CoA]] s [[oksalacetat]]om iz kojeg nastaje [[citrati|citrat]] ([[limunska kiselina]]). [[Enzim]] ima dvije strukturne podjedinice, od kojih je svaka sposobna vezati oba [[Supstrat (biohemija)|supstrata]] za svoje [[aktivno mjesto]].<ref name="Hall J. E. 2006"/><ref name="Međedović S. 2000"/><ref>Nelson D. L., Cox M. M. (2013): Lehninger Principles of Biochemistry. W. H. Freeman and Co., {{ISBN |978-1-4641-0962-1.</ref><ref>Hall J. E., Guyton A. C. (2006): Textbook of medical physiology, 11th edition. Elsevier Saunders, St. Louis, Mo, ISBN 0-7216-0240-1}}.</ref><ref>Kapur Pojskić L., Ed. (2014): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, {{ISBN |978-9958-9344-8-3.</ref><ref>Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2000): Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-222-6}}.</ref>

GTP kao molekulu visoke energije (GTP ima ulogu signalne molekule), organizam ne koristi direktno. U Krebsovom ciklusu da posluži kao međuspoj koji prebacuje fosfatnu grupu na [[adenozin difosfat|ADP]] kako bi se stvorio [[adenozin trifosfat|ATP]]. Tu reakciju katalizira enzim [[nukleozid difosfokinaza]].