Kamen iz Rosette
Kamen iz Rosette, koji je omogućio dešifriranje pisma antičkog Egipta, otkriven je dana 15. jula 1799. pokraj gradića Rosette (danas Rashid), smještenog u delti Nila 40-tak milja od Aleksandrije.
Prilikom radova na rekonstrukciji stare tvrđave, koje su izvodili pripadnici Napoleonovog ekspedicionog korpusa (spremajući se za napad britanskih i osmanlijskih snaga) u tom području, kapetan Pierre Bouchard vidio je crnu bazaltnu ploču. Oštroumni francuski oficir zapazio je da ploča sadrži 3 sekcije, a svaka od njih je bila ispisana drugim pismom. On je brzo shvatio važnost svog otkrića i poslao je tu ploču u Kairo, gdje su bili učenjaci koje je Napoleon poveo sa svojom ekspedicijom. Oni su izradili prijepise tekstova koje su vidjeli na ploči i to je kasnije omogućilo prodiranje u tajne egipatskog pisma hijeroglifa. To je pismo mnogo stoljeća bilo tajna, mada se mnogo umova trudilo proniknuti u nju. Dvije godine kasnije, francuska vojska u Egiptu je poražena i predala se, a svi pronađeni antikviteti u posjedu Francuza (uključujući i kamen iz Rosette) morali su biti predani Britancima. Danas je originalni kamen iz Rosette u Britanskom muzeju u Londonu.
Važnost kamena
urediSadržaj teksta na kamenu iz Rosette ima mali značaj, ali je kamen izuzetno važan jer je na vrhu ispisanih nekih 14 linija (redaka) hijeroglifa, u sredini su 32 linije demotskog pisma a na dnu 54 linije grčkog pisma. Premda su naučnici gotovo odmah po otkriću kamena preveli ispis na grčkom, ostalo nisu mogli razumjeti.
Međutim, godine 1808. briljantni mladi francuski naučnik i lingvist Jean-François Champollion (u dobi od 18 godina) započinje studirati natpise s kopije kamena iz Rosette i pismo antičkih Egipćana u naporu da dešifrira misteriozne hijeroglife. Dugo vremena nije bilo rezultata, a onda je daroviti momak pretpostavio da sva tri teksta (na tri različita pisma) govore o istom. Bila je to prava pomisao, a s obzirom da je grčki jezik bio dobro poznat, klupko se polahko počelo odmotavati. Četrnaest godina kasnije (1822) Champollion potvrđuje da su neki hijeroglifi bili fonogrami (fonetski ili zvučni), a drugi opet piktogrami (slikovni). Godine 1824. on objavljuje svoju poznatu knjigu egipatskih hijeroglifa, u kojoj je ustvrdio osnovne temelje kompleksnog sistema hijeroglifskog pisanja.
Bilo je to otkriće, da egipatsko hijeroglifsko pismo primjenjuje kombinacije ideograma i fonetskih znakova, koje je omogućilo proboj u prijevod tog pisma. Konačno, ta sposobnost otvorila je vrata spoznaje kompletne historije antičkog Egipta i rađanje nove naučne discipline, egiptologije.
Vanjski linkovi
uredi- http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/articles/r/the_rosetta_stone_translation.aspx Arhivirano 11. 8. 2014. na Wayback Machine
