Neolitske katakombe na Malti
Neolitske katakombe na Malti (Hipogeum u Ħal Saflieni) otkrivene su 1902. godine na brežuljku iznad luke u Valeti, u gradu Paola, Malta. Pripadaju megalitskom hramu u Hal Saflieni.[1] Riječ je o jedinstvenom prahistorijskom spomeniku, u čija tri nivoa su pronađeni posmrtni ostaci 6.000 - 7.000 osoba, sa ličnim ukrasima i keramičkim sudovima. Groblje je bilo korišćeno kroz Żebbuġ, Ġgantija i Tarxien faze malteške neolitske prahistorije, u vremenu od oko 4000 do 2500 godina p.n.e.[2] Smatra se da je hipogeum bio svetilište i nekropola.
| Svjetska baština | |
|---|---|
 | |
| Lokacija |  Malta |
| Kriterij | iii |
| Referenca | 130 |
| Uvrštenje | 1980. (4. sjednica) |
| Površina | 0,13 ha |
| Koordinate | N35 52 16.824 E14 30 26.604 |
Podzemno groblje je niz od tri nivoa komora, isklesanih u mekom krečnjaku, koristeći samo oruđe od kremena i opsidijana i rogova životinja. Gornji nivo je i najstariji, i u njega se ulazi sa vanjskog puta. Na njegovim bočnim stranama urezano je više otvora i komora za sahranjivanje mrtvih. Dva niža nivoa takođe su u potpunosti isklesana u prirodnoj stijeni. Nešto prirodnog dnevnog svjetla je dopiralo do srednjeg nivoa kroz mali otvor sa gornjeg nivoa, ali je vještačko osvjetljenje sigurno korišteno za kretanje kroz prostorija srednjeg i najnižeg nivoa, koji je 10,60 m ispod današnjeg nivoa tla.
Jedna od najupečatljivijih karakteristika hipogeuma Ħal Saflieni je u imitaciji arhitekture nadzemnih megalitskih hramova. Karakteristike uključuju lažne uvale, inspirisane trilitonskim vratima i prozorima. Što je najvažnije, neke od prostorija imaju tavanice sa jednim prstenom od klesanog kamena koji se nadvija nad onim ispod i imitira krov od klesanog zida.
Na lokalitetu su pronađene keramičke posude ukrašene zamršenim dizajnom, dugmad od školjki, kamene i glinene perle i amajlije, kao i male uklesane životinje i ptice koje su se izvorno mogle nositi kao privjesci. Najupečatljiviji nalazi su kamene i glinene figurice koje prikazuju ljudske figure, od kojih je najpoznatija ona koja prikazuje ženu koja leži na krevetu, popularno poznata kao "Dama koja spava". Ova figura je sama po sebi umjetničko djelo.[3]
Svjetska baština
urediPodzemno groblje je 1980. godine uvršteno na UNESCO-ovu listu svetske baštine. To je jedini poznati evropski primjer podzemnog 'labirinta' iz oko 4.000 do 2.500 godina p.n.e. Kvalitet njegove arhitekture i izvanredno stanje očuvanosti čine ga bitnim prahistorijskim spomenikom. Hipogeum u Ħal Saflieni je jedno od najbolje očuvanih arheoloških lokaliteta iz doba neolita. Izuzev pojedinih dijelova nadzemnog ulaza, svi ostali nalazi, uključujući arhitektonske detalje i oslikane zidne dekoracije, ostali su netaknuti.[2]
Hipogeum je otkriven slučajno 1902. godine kada su radnici probili njezin krov pri radovima na izgradnji cisterne za stambeno naselje. Od 1992. do 1996. godine ulaz u hipogeum je bio zatvoren zvog restauratorskih radova, a od ponovnog otvorenja ulaz je dozvoljen za samo 80 posjetilaca dnevno. Na ulaznice se čeka i po nekoliko nedjelja.
Reference
uredi- ^ "Hipogeum u Ħal Saflieni". web.archive.org. Arhivirano s originala 5. 11. 2005. Pristupljeno 9. 10. 2021.CS1 održavanje: bot: nepoznat status originalnog URL-a (link)
- ^ a b "UNESCO - Hipogeum u Ħal Saflieni ID 130". whc.unesco.org. Pristupljeno 9. 10. 2021.
- ^ "Prahistorijski hramovi Malte". whc.unesco.org. Pristupljeno 9. 10. 2021.
