Miris dunja

Miris dunja
Miris dunja
Režiser	Mirza Idrizović
Producent	Nikola Nikić ;
Scenarist(i)	Mirza Idrizović ; Zuko Džumhur ; Karel Valtera
Uloge	Ljiljana Blagojević ; Mustafa Nadarević ; Pavle Vujisić ; Nada Đurevska
Žanr	drama, ratni, romansa
Kinematografija	Danijal Šukalo
Montaža	Zora Branković
Produkcija	Sutjeska film
Premijera	30. juni 1982.
Trajanje	97 minuta
Zemlja	Jugoslavija
Jezik	srpskohrvatski

Miris dunja jugoslavenski je igrani dramski film snimljen 1982. u režiji Mirze Idrizovića. Scenarij su napisali reditelj Mirza Idrizović u saradnji sa Zukom Džumhurom i Karelom Valterom. Miris dunja snimljen je u produkciji Sutjeska filma. Direktor fotografije bio je Danijal Šukalo, koji je na 29. filmskom festivalu u Puli 1982. godine dobio nagradu za rad na kameri u filmu. Također na istom festivalu film je osvojio nagradu za najbolji scenarij. Na filmskom festivalu u Moskvi 1983. bio je nominiran za "Zlatnu nagradu". Za muziku je bio zadužen Esad Arnautalić, a montažu Zora Branković.

Radnja filma se dešava u Sarajevu 1941. Zahvaljujući svom prijateljstvu sa nacistima, Sarajevski biznismen se brzo bogati tokom Drugog svjetskog rata. Međutim, njegova opčinjenost jednom Jevrejkom dovest će do tragedije.^[1]^[2]

Radnja

Mustafa (Mustafa Nadarević) se želi u ratnom metežu obogatiti pa se druži, banči i orgija s njemačkim oficirima. Sestra Azra (Nada Đurevska) i brat Ibrahim (Irfan Mensur) potpuno drugačije žive, pomažu ilegalcima i kriju mladu Jevrejku. Nijemci vrše pretres u Mustafinoj kući, ubiju mu oca Hamdi-bega (Izet Hajdarhodžić), a Jevrejka Luna (Ljiljana Blagojević) uspijeva pobjeći. Ne znajući šta se desilo, Mustafa se vraća s pijanke i prolazi pored groblja u trenutku kad mu sahranjuju oca. U njemu se nešto lomi i on, neočekivano, ubije njemačkog oficira. Prizor posmatraju Luna i njegov brat koji baca bombu i sam bude ranjen. Bojeći se za život djevojke, moli je da bježi i tako štiti ljubav koja je nikla među njima u surovim danima rata.^[2]

Uloge

Snimanje

Film je vjerna slika nacističke okupacije glavnog grada Bosne i Hercegovine u Drugom svjetskom ratu, potkrijepljena stvarnim pričama i sudbinama. Prema izjavama glumice Nade Đurevske, dio filma sniman je na Kovačima, najviše u jednoj kući, gdje je i danas prepoznatljiv taj ambijent. Posljednja scena "Mirisa dunja" snimljena je na groblju na Kovačima. Cijeli film je rađen na različitim lokacijama u Sarajevu, od Baščaršije do Ilidže.^[2]

Zanimljivosti

Đurevska se prisjeća snimanja filma:
Kada sam dobila poziv da glumim, imala sam dijete od godinu. Za mene je to bila krasna stvar, jer sam kao mlada glumica imala priliku prvi put glumiti s takvim veličinama. Sve je to za mene bilo malo zbunjujuće. Znam kada je Mirza napravio podjelu, onda je meni rekao da trebam igrati Azru. Kolegama iz muslimanskih porodica bilo je lakše da se prepoznaju u ulogama, jer tako su živjeli u svom privatnom životu. Ja sam bila iz hrišćanske porodice, ali je Idrizović smatrao da mogu iznijeti ovu ulogu na pravi način zbog godina provedenih na Vratniku. To mi je bilo veoma važno. Pokazao je da u mene ima veliko povjerenje. Samo snimanje je bilo posebno i krasno.

Na setu ovog filma se Nada Đurevska se sprijateljila s Irfanom Mensurom i Ljiljanom Blagojević.^[2]

Kritike

Multinacionalno jugoslavensko kino ima dobru dekadu, osvojivši nagrade i kritike na mnogim festivalima u protekle tri godine. Zanimljivo, neki od najboljih novih filmova dolaze iz manjih republika, poput Makedonije i Crne Gore. Mirza Idrizović se javlja iz Republike Bosne i Hercegovine, i nudi egzotičnu postavku u Sarajevu 1941. godine. Tu sada Nijemci hodaju ulicama, a Bošnjak Mustafa, odlučuje da se pridruži okupatorima kako bi profitirao u ratu. Većina radnje se odvija u rodnoj kući Mustafine patrijarhalne porodice-tu je otac protagoniste koji skriva kćerku svog starog jevrejskog prijatelja tokom racija u gradu. Osim toga, tu je i kolonija kršćana koji žive u susjedstvu, i to je sve mješavina tri kulture koja odražava stil života u Sarajevu i dan danas. Priča koja se razvija pokazuje kukavičluk i hrabrost, nepravdu i toleranciju, podijeljenu porodicu, a najbolje od svega je raznovrsna populacija ujedinjena protiv nacističkog ugnjetavanja. Četvrti po redu igrani film Mirze Idrizovića je odličan primjer dobrog rada na filmu, moćne teme i inteligentnog pristupa koji sve spaja da bi se proizvelo nezaboravno filmsko iskustvo koje je u stanju da izazove uzbuđenje kod publike daleko od režiserovog zavičaja. Tu se također ističe fina atmosferska kinematografija Danijela Šukala.^[3]
Ronald Holloway, San Francisco Film Festival