Marina Abramović
Marina Abramović (Beograd, 30. novembar 1946 – ) je umjetnica performansa svjetske reputacije, jugoslovenskog, odnosno srpskog i crnogorskog porijekla[1]. Živi u Amsterdamu i Njujorku. Već od početka svoje karijere u Beogradu, ranih 1970ih, krčila je put performansu kao vidu vizuelne umjetnosti, koristeći tijelo i kao subjekt i kao medij. Istražujući fizičke i mentalne granice svog bića, izdržavala je bol, iscrpljivanje i opasnost, u traganju za emocionalnom i duhovnom promjenom. Trenutno živi i radi u New York-u, a njeni radovi nalaze se u brojnim velikim javnim i privatnim umjetničkim zbirkama širom svijeta.[2] Njen najpoznatiji učenik je Sebastian Bieniek[3].
| Marina Abramović | |
|---|---|
 The Artist is Present, MoMA, 2010 | |
| Rođenje | 30. novembar 1946. Beograd, FNRJ |
| Obrazovanje | Akademija likovnih umjetnosti u Zagrebu Fakultet likovnih umjetnosti Univerziteta umjetnosti u Beogradu |
| Vrsta umjetnosti | performans |
| Djela | Rhythm Series (1973–1974) Works with Ulay (1976–1988) |
Biografija
urediSlikanjem i crtanjem počela je da se bavi 1960. godine, a studirala je na Akademiji likovnih umjetnosti u Beogradu 1965–70. godine. Počela je da istražuje zvučno okruženje za vrijeme poslijediplomskih studija koje je završila na Akademiji likovnih umjetnosti u Zagrebu 1972. godine kod profesora Krste Hegedušića. Od 1970. do 1973. godine radila je zvučne instalacije i učestvovala na izložbama u Studentskom kulturnom centru u Beogradu sa ostalim umjetnicima. Zatim je od 1973. godine predavala na Akademiji likovnih umjetnosti u Novom Sadu. Istovremeno se bavila filmom, videom i ritualnim, pročišćavajućim performansima. Marina je od 1975. godine živjela u Amsterdamu, a 2005. godine preselila se u New York. Od tada živi i radi na relaciji Amsterdam - New York.[2] Sama o sebi kaže da je po nacionalnosti “ex-Jugoslovenka”.[4]
Umjetničko stvaralaštvo
uredi
Slikarstvo je u samim počecima zamijenila za body art, odnosno bol, pokret, mimiku, gestu, insistirajući na jeziku tijela igrača, akrobata, seoskih vračeva, tibetanskih kaluđera i šamana. Iscrpljivanje tijela postala je osnovna karakteristika njenog performansa. Njen rad istražuje odnos između izvođača i publike, granice tijela, kao i mogućnostima uma. Nakon njenog preseljenja u Amsterdam 1975. godine upoznala je Ulaja (Ulay), profesionalnog i ličnog partnera u narednih 13 godina. Zajedničkim performansima i “relacionim radovima”, kao što su “Breathing In/Breathing Out” (1977), “Rest Energy” (1980) i “Nightsea Crossin” (1981-87), istraživali su parametre snage i zavisnosti između njih i publike. Posljednji zajednički rad, “Šetnja velikim zidom” (The Great Wall Walk) (1988), podrazumijevala je 2.000 kilometara dugo pješačenje Kineskim zidom, pri čemu su pošli sa suprotnih strana i sreli se u sredini. Nakon toga, Marina Abramović je počela da radi i izlaže samostalno. 1997. godine učestvovala je na umjetničkoj manifestaciji "Bijenalu u Veneciji" na glavnoj izložbi, na poziv generalnog komesara Bijenala Germana Celantea, a za instalaciju “Balkanski barok” (Balkan Baroque) dobila je nagradu "Zlatni lav". Nakon toga je učestvovala na 45. "Oktobarskom salonu" u Beogradu, vrativši se u rodni grad poslije 30 godina gdje je dobila počasnu nagradu predstavivši se radovima pod nazivom “Računajte na nas”. Od 1997. godine profesorica je na Visokoj školi za likovnu umjetnost u Braunschweigu u Njemačkoj. Od 1998. godine članica je Upravnog odbora "Centra za savremenu umjetnost" u gradu Kitakyushu-u u Japanu, a od 2001. radi i kao umjetnik u "Ateljeu Kalde" u Saseu u Francuskoj. 2005. godine predstavila je svoj projekat “Balkan Erotic Epic” za "Pirelli fondaciju u Milanu i u "Sean Kelly galeriji" u Njujorku. Iste godine izvela je seriju performansa “Sedam lahkih komada” (eng. "Seven Easy Pieces") u Gugenheim muzeju u Njujorku. Održala je i veliku retrospektivu u "Muzeju moderne umjetnosti u Njujorku “The Artist is Present” 2010. godine, koja je obuhvatila istoimeni tromjesečni performans. U 2011. godini imala je i veliku retrospektivu u umjetničkom centru “Garaža” u Moskvi, a učestvovala je i u predstavi reditelja Roberta Wilsona “Život i smrt Marine Abramović" (The Life and Death of Marina Abramović), re-imaginaciji njene biografije, koja je bila porudžbina Međunarodnog festivala u Manchesteru. Snimljen je i dugometražni dokumentarni film “Marina Abramović: The Artist is Present”, u režiji Matthew Akersa, a govori o pripremi i ostvarenju njene retrospektive u Muzeju moderne umjetnosti u New York-u (MoMA), gdje je premijerno prikazan u januaru 2012. godine na Filmskom festivalu Sundance. [2]
Nagrade i priznanja
uredi- Zlatni lav na Bijenalu u Veneciji 1997., godine gdje je učestvovala pet puta.
- Nagrada Besi (The Besiies) za rad "Kuća s pogledom na okean" 2003. godine.
- Nagrada grada New Yorka za igru i performans 2003. godine.
- Nagrada Udruženja američkih kritičara 2004. godine.
- Nagrada fondacije "Gugenheim muzeji" 2006. godine.
- Nagrada "Udruženja američkih umjetničkih kritičara" (AICA USA) za Najbolju "vremenski zasnovanu" izložbu 2007. godine.
- Nagrada za najbolji film na 62. Berlinalu u dokumentarnoj selekciji programa “Panorama”.[2]
Vanjski linkovi
uredi
- Marina Abramović: The Artist is Present MoMA (en)
- Marina Abramović artfacts (en)
- Marina Abramović Electronic Arts Intermix (en)
Reference
uredi- ^ Nast, Condé (1. 3. 2010). "Walking Through Walls". The New Yorker (jezik: engleski). Pristupljeno 26. 11. 2021.
- ^ a b c d "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 28. 4. 2015. Pristupljeno 11. 5. 2015.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
- ^ "Sebastian Bieniek". Global Influence (jezik: engleski). Arhivirano s originala, 1. 4. 2019. Pristupljeno 9. 4. 2019.
- ^ "Marina Abramović: Nijesam ni Srpkinja, ni Crnogorka, ja sam eks-Jugoslovenka - CdM". www.cdm.me (jezik: engleski). Pristupljeno 3. 12. 2021.