Manastir Rmanj

Manastir Rmanj je manastir Srpske pravoslavne crkve u Martin Brodu, na području općine Bihać, Bosna i Hercegovina.

Manastir Rmanj

Lokacija

Nalazi se u mjestu Martin Brodu, na zračnoj udaljenosti od 43 km jugostočno od Bihaća, 19 km zapadno od Bosanskog Petrovca i 24 km sjeverozapadno od Drvara, u neposrednoj blizini granice Bosne i Hercegovine sa Republikom Hrvatskom. Manastir, izgrađen je 30 metara od lijeve obale Unca, i nalazi se na udaljenosti od 700 m jugoistočno od ušća Unca u Unu, na nadmorskoj visini od 324 m.n.v.

Historija

Nije poznat tačan datum osnivanja manastira, ali se njegov postanak može datirati u kraj 15. vijeka, odnosno početak 16. vijeka. U starijim dokumentima manastir Rmanj se naziva: Hrmanj, Ajerman, Chermlja, Szermil, Hermanya, Herman.

Spominjanje rmanjskih monaha u Kruševskom pomeniku (kraj 15. vijeka) predstavlja najstariji pisani trag o tom manastiru, kao i pominjanje manastira Rmanj iz 1498., kada su vojvode Petar, Petrašanin i Vukodrag platili izradu ikone Bogorodice sa Hristom, namijenjene rmanjskom manastiru. U ljeto 1515. u njemu je skovan srebrni kivot trudom starca Makarija, veliki srebrni putir, a velika srebrena kadionica je iz 1516. Pronađen je i jedan manastirski pečat iz 1553. godine. Manastir je bio zapaljen 1563. godine, a u njemu je od 1566. godine bilo sjedište Dabrobosanske episkopije. Svi crkveni predmeti iz rmanjskog manastira su poslije 1578. preneseni u manastir Marču. Početkom 17. vijeka manastir Rmanj postaje sjedište dabrobosanskih mitropolita, koji iz Rmnja stoluju punih 110 godina. Za vrijeme rata 1788-1791. godine, između Austrije i Turske, ponovo je izgorio manastir Rmanj, kaluđeri izbjegli u Liku i Dalmaciju, manastir ostao napušten narednih 78 godina (sve do 1863.). U periodu 1863.-1865. manastir je popravljen.

U vrijeme II svjetskog rata, na Veliki četvrtak, 23. aprila 1944. godine, manastir Rmanj su bombardovali Nijemci i porušili ga do temelja. Tom prilikom uništene su dragocjene freske kojima je manastir Rmanj bio oslikan.

Obnavljanje manastira trajalo je od 1974- 1993. U ratu 1992-1995., manastirska crkva je bila oštećena, a bogoslužbeni predmeti i crkvene knjige razbacani. Monasi su se u manastir Rmanj vratili 1998. godine, a 2003. godine je nastavljena njegova obnova. Historijska građevina – mjesto i ostaci graditeljske cjeline – Srpski pravoslavni manastir Rmanj sa ostacima originalnih fresaka, proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine

Literatura

• Ljiljana Ševo, Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1878. godine, Glas srpski, Grad Banja Luka, Banja Luka, 2002.