Kup Jugoslavije u nogometu

Kup Jugoslavije u nogometu ili kup maršala Tita bilo je nogometno kup takmičenje u bivšoj Jugoslaviji i jedno od dva najvažnija nogometna takmičenja u bivšoj državi. Ideja o pokretanju i odigravanju jednog ovakvog takmičenja postojala je još od oslobođenja Jugoslavije 1945. da bi se odluka o osnivanju ovog nogometnog takmičenja donijela 4. jula 1947. U novembru iste godine objavljeno je da Josip Broz Tito daruje veliki srebrni prijelazni pehar pobjedniku kupa, a u tu čast je i nazvan Kup maršala Tita. Takmičenje se održavalo od 1947. do 1991. odnosno do raspada Jugoslavije, a njegov posljednji osvajač bio je splitski Hajduk. Kao i druga kup takmičenja, i kup maršala Tita obilovao je mnogim iznenađenjima i promovirao je i nižerazredne klubove koji su jedino kroz ovo takmičenje izašli iz anonimnosti i postali poznati. Mnogi, do tada nepoznati nogometni klubovi su dobrim rezultatima došli u žižu javnosti tako da je ovo takmičenje i opravdalo svrhu postojanja i bilo je najmasovnije nogometno takmičenje u tadašnjoj Jugoslaviji. Od bosanskohercegovačkih klubova, jedino su Velež (1981. i 1986. godine) i FK Borac Banja Luka (1988. godine) osvajali ovaj kup a FK Borac je ujedno bio i jedini klub iz nižerazrednog ranga takmičenja koji je osvojio ovo takmičenje jer je u sezoni 1987/88. bio član druge savezne nogometne lige. Od klubova iz Bosne i Hercegovine još su FK Sarajevo (1967. i 1983. godine), FK Sloboda (1971. godine) i NK Željezničar (1981. godine) bili finalisti ovog kupa, ali ga nisu uspjeli osvojiti.

Sistem takmičenja

Do 1/16 finala ovog takmičenja, igrala se samo jedna utakmica, da bi se nakon toga do finala igrale po dvije utakmice. Do 1969. godine, pravila takmičenja predviđala su jednu finalnu utakmicu u Beogradu (Izuzetak su bile 1950. i 1951, kada su igrane dvije finalne utakmice i finale odigrano 1967. u Splitu odakle je bio i jedan od finalista Hajduk dok je drugi finalist bila ekipa FK Sarajevo). Finala kupa igrala su se na Stadionu JNA u Beogradu. Od 1969. do 1988. igrale su se dvije finalne utakmice u slučaju da je jedan od finalista bio iz Beograda, a uzvrat se igrao u Beogradu, da bi se pravilo jedne finalne utakmice ponovo primjenjivalo od 1988. godine. Do 1955. finale se igralo krajem kalendarske godine, obično oko 29. novembra – Dana Republike, a zatim u maju (oko 25. maja – Dana mladosti). Po završetku finalne utakmice, na svečanoj ceremoniji pehar je kapitenu pobjedničke ekipe uručivao posebni izaslanik Josipa Broza Tita, obično neko iz vojnog vrha.

Finala Kupa maršala Tita

Godina	Mjesto odigravanja	Pobjednik	Rezultat	Finalist
1991.	Beograd	Hajduk	1 : 0	Crvena zvezda
1990.	Beograd	Crvena zvezda	1 : 0	Hajduk
1989.	Beograd	Partizan	6 : 1	Velež
1988.	Beograd	Borac (Banja Luka)¹	1 : 0	Crvena zvezda
1987.	Beograd	Hajduk	1 : 1 (9 - 8 jedanaesterci)	Rijeka
1986.	Beograd	Velež	3 : 1	Dinamo
1985.	Dvije utakmice	Crvena zvezda	2 : 1, 1 : 1	Dinamo
1984.	Dvije utakmice	Hajduk	2 : 1, 0 : 0	Crvena zvezda
1983.	Beograd	Dinamo	3 : 2	Sarajevo
1982.	Dvije utakmice	Crvena zvezda	2 : 2, 4 : 2	Dinamo
1981.	Beograd	Velež	3 : 2	Željezničar
1980.	Dvije utakmice	Dinamo	1 : 0, 1 : 1	Crvena zvezda
1979.	Dvije utakmice	Rijeka	2 : 1, 0 : 0	Partizan
1978.	Beograd	Rijeka	1 : 0 (produžeci)	Trepča
1977.	Beograd	Hajduk	2 : 0 (produžeci)	Budućnost
1975–1976.	Beograd	Hajduk	1 : 0 (produžeci)	Dinamo
1974.	Beograd	Hajduk	1 : 0	Borac (Banja Luka)
1973.	Dvije utakmice	Hajduk	1 : 1, 2 : 1	Crvena zvezda
1972.	Beograd	Hajduk	2 : 1	Dinamo
1971.	Dvije utakmice	Crvena zvezda	4 : 0, 2 : 0	Sloboda
1970.	Dvije utakmice	Crvena zvezda	2 : 2, 1 : 0 (druga utakmica produžeci)	Olimpija
1969.	Beograd	Dinamo	3 : 3, 3 : 0 (prva utakmica produžeci)	Hajduk
1968.	Beograd	Crvena zvezda	7 : 0	Bor
1967.	Split	Hajduk	2 : 1	Sarajevo
1966.	Beograd	OFK Beograd	6 : 2	Dinamo
1965.	Beograd	Dinamo	2 : 1	Budućnost
1964.	Beograd	Crvena zvezda	3 : 0	Dinamo
1963.	Beograd	Dinamo	4 : 1	Hajduk
1962.	Beograd	OFK Beograd	4 : 1	Spartak
1961.	Beograd	Vardar	2 : 1	Varteks
1960.	Beograd	Dinamo	3 : 2	Partizan
1959.	Beograd	Crvena zvezda	3 : 1	Partizan
1958.	Beograd	Crvena zvezda	4 : 0	Velež
1956–1957.	Beograd	Partizan	5 : 3	Radnički (Beograd)
1955.	Beograd	BSK (Beograd)	2 : 0	Hajduk
1954.	Beograd	Partizan	4 : 1	Crvena zvezda
1953.	Beograd	BSK (Beograd)	2 : 0	Hajduk
1952.	Beograd	Partizan	6 : 0	Crvena zvezda
1951.	Dvije utakmice	Dinamo	2 : 0, 2 : 0	Vojvodina
1950.	Dvije utakmice	Crvena zvezda	1 : 1, 3 : 0	Dinamo
1949.	Beograd	Crvena zvezda	3 : 2	Naša krila
1948.	Beograd	Crvena zvezda	3 : 0	Partizan
1947.	Beograd	Partizan	2 : 0	Naša krila

Napomene:

Naša krila (Zemun) više ne postoje (klub zrakoplovstva JNA)
BSK i OFK Beograd danas su isti klub – OFK Beograd (poznatiji samo kao OFK)
Pobjeda Borca iz Banje Luke u finalu 1988. predstavlja jedini slučaj kada je drugoligaš postao osvajač Kupa

Spisak klubova osvajača kupa i finalista

Klub	Pobjednik	Finalist
Crvena zvezda	1948, 1949, 1950, 1958, 1959, 1964, 1968, 1970, 1971, 1982, 1985, 1990.	1952, 1954, 1973, 1980, 1984, 1988, 1991.
Hajduk	1967, 1972, 1973, 1974, 1976, 1977, 1984, 1987, 1991.	1953, 1955, 1963, 1969, 1990.
Dinamo	1951, 1960, 1963, 1965, 1969, 1980, 1983.	1950, 1964, 1966, 1972, 1976, 1982, 1985, 1986.
Partizan	1947, 1952, 1954, 1957, 1989.	1948, 1959, 1960, 1979.
BSK/OFK Beograd	1953, 1955, 1962, 1966.
Velež	1981, 1986.	1958, 1989.
Rijeka	1978, 1979.	1987.
Borac (Banja Luka)	1988.	1974.
Vardar	1961.
Naša krila (Zemun)		1947, 1949.
Budućnost		1965, 1977.
Sarajevo		1967, 1983.
Vojvodina		1951.
Radnički (Beograd)		1957.
Varteks		1961.
Spartak		1962.
Bor		1968.
Olimpija		1970.
Sloboda		1971.
Trepča		1978.
Željezničar		1981.

Također pogledajte

Prvenstvo Jugoslavije u nogometu

Vanjski linkovi

Kup Jugoslavije u nogometu na RSSSF.com