Kočanska dolina

Kočanska dolina (makedonski: Кочанска котлина, Kočanska kotlina) nalazi se uz rijeku Bregalnicu u istočnom dijelu Sjeverne Makedonije, na geografskoj širini 41° i 55' i geografskoj dužini 22° i 25'. Pokriva površinu od 1020 km² i prostire se sa obje strane Bregalnice, protežući se od zapada-jugozapada do istoka-sjeveroistoka, u dužini od 26 km. Dno doline, odnosno njen ravan dio, zauzima površinu od 115 km². Najniža tačka je u zapadnom dijelu, gdje se Zletovska rijeka ulijeva u Bregalnicu, na nadmorskoj visini od 290 metara. Idući na istok, visina se postepeno penje do 330 metara. Razlika između najniže i najviše kote doline je 40 metara.

Mapa Kočanske doline.

Za pojedine dijelove doline postoje specifični nazivi. Tako je srednji dio poznat kao Kočanska polja (ili Kočansko polje), jugoistočni dio kao Viničko, a zapadni kao Zletovsko. Teritorija oko većih sela nosi nazive: Orizarsko, Istibanjsko, Žrnovsko, Obleševsko i dr.

Dolina ima plodno tlo i obilje vode, što je idealno za uzgoj žitarica, posebno riže, u ovim odličnim prirodnim uslovima.

Historija

Kočanska dolina u zoru.

Prema prethodnim testovima, došlo je do naučnih saznanja da je dolina nastala tektonskim uticajima. Presudan značaj za današnji oblik i reljefnu strukturu imala su tektonska kretanja koja su se desila prije sredine oligocena. Tada se tlo spustilo između dvije linije cijepanja, jedne sa sjevera (Osogovo) i druge s juga (Plačkovica). U kasnom miocenu i ranom pliocenu dolinu je preplavilo slatkovodno jezero, koje je zajedno sa ostalim susednim jezerima stvorilo Srednje Vardarsko jezero. Dubina ovog pliocenskog jezera bila je preko 500 metara.

Klima

Prosječna godišnja temperatura zraka iznosi 13 °C, što ovu kotlinu svrstava među tople doline u zemlji. Slična je temperaturi zraka u Velesu ili dolini Strumice. Kočanska dolina je bogata termalnim izvorima, posebno u selima Istibanja, Dolni Podlog, Banja i Krupište. U selu Dolni Podlog, kod Kočana, napravljene su dvije bušotine od 35 metara i 460 metara, sa 300 litara/sek. i temperature između 70-80 °C. Ljekovita svojstva termalne vode iz Kočanske doline, prema riječima Riste Čaneva, identična su vodi u banji Negorci, kod Đevđelije.