Jerina Branković

Jerina Branković (rođena Irina Kantakuzin, u narodnoj tradiciji poznata kao Prokleta Jerina) bila je srpska despotica, porijeklom Grkinja iz porodice Kantakuzina, žena despota Đurđa Brankovića (vl. 1427 — 1456), za koga se udala 26. decembra 1414.

Lik Jerine Branković sa Esfigmenske povelje (1429)

Ne zna se tačno godina njenog rođenja, uzima se približno da je to 1400, moguće je da je rođena i nekoliko godina ranije. Njen otac bio je Dimitrije I Kantakuzin, koji je imao titulu sevastokratora od decembra 1357. i despota Moreje 1383. Rođen je oko 1343. a umro između 1384. i 1420. Dimitrije je bio unuk bizantijskog cara Jovana VI Kantakuzina (car 1347 — 1354). Od njene porodice, u Srbiji je naročito bio poznat Jerinin brat Toma Kantakuzin (†1463).

Bila je nepopularna u narodnom predanju i nazvana Prokleta Jerina, najviše zbog izgradnje grada Smedereva, tadašnje nove srpske prestonice. Po narodnom predanju njena vladavina je bila surova. Umrla je kao monahinja u Rudniku 2. ili 3. maja 1457, pretpostavlja se da je otrovao njen sin Lazar. Stari gradovi širom prostora naseljenih Srbima u novom vijeku su po njoj dobili imena Jerinin grad.

Sa despotom Đurđem imala je petoro djece:

• Todor Branković (1415 — 1428)
• Grgur Branković (1416/17 — 1459)
• Stefan Branković (1425 — 1476), srpski despot 1458 — 1459
• Lazar Branković (1421/27 — 1458), srpski despot 1456 — 1458
• Katarina Branković (1418/19 — 1492), udata 20. aprila 1434. za grofa Ulriha II Celjskog (1406 — 1456)

Osmanlije su 1441. zarobile Grgura i Stefana Brankovića i 8. maja te godine ih oslijepili po naredbi sultana Murata II.

Prema historijskim izvorima, Jerina je bila druga žena despota Đurđa Brankovića. Ne zna se ime njegove prve žene sa kojom je imao kćerku Jelenu, ali je izvjesno da je bila trapezuntska princeza. Za Maru, Đurđevu, navodno, najstariju kćerku, ne zna se pouzdano da li je bila Jerinina kćerka, ili Đurđeva kćerka iz prvog braka.