Investiciono-razvojna banka Republike Srpske

Investiciono-razvojna banka Republike Srpske (skraćeno: IRBRS) osnovana je 6. decembra 2006. godine, u skladu sa Zakonom o Investiciono-razvojnoj banci Republike Srpske. Registrovana je kao dioničko društvo, u kojem 100% vlasništvo ima Republika Srpska. Sjedište IRBRS je u Banjoj Luci.

Uloga IRBRS je upravljanje fondovima Republike Srpske u cilju očuvanja i uvećanja vrijednosti njihovih portfolija. Također, IRBRS je zadužena za realizaciju jednog dijela Razvojnog programa Republike Srpske, tačnije njegove Privredno-razvojne komponente, sa ciljem pružanja finansijske podrške razvojnim projektima u Republici Srpskoj. Pored toga, IRBRS vrši i ulogu ovlaštenog prodavca državnog kapitala u Republici Srpskoj, odnosno provodi proces privatizacije.

Ciljevi

Strateški ciljevi IRBRS su podsticanje investicija i stimulisanje razvoja u Republici Srpskoj, pri čemu su identifikovani sljedeći prioriteti:

1. Unapređenje poljoprivredne proizvodnje
2. Podrška malom i srednjem preduzetništvu
3. Stambeno-poslovna izgradnja
4. Izgradnja infrastrukturnih objekata u Republici Srpskoj
5. Povećanje zaposlenosti
6. Podrška proizvodnji za smanjenje vanjskotrgovinskog deficita
7. Ravnomjeran regionalni razvoj
8. Unapređenje korporativnog upravljanja i tržišta kapitala
9. Efikasan proces sprovođenja privatizacije i restrukturiranje preduzeća u kontekstu privatizacije
10. Podrška investicijama
11. Zaštita životne sredine
12. Podrška finansijskom sektoru

Fondovi kojima upravlja IRBRS

IRBRS upravlja imovinom Republike Srpske raspoređenom u šest fondova:

• Fond za razvoj i zapošljavanje Republike Srpske (skraćeno: FRZRS)
• Fond za razvoj istočnog dijela Republike Srpske (skraćeno: FRIRS)
• Fond stanovanja Republike Srpske (skraćeno: FSRS)
• Akcijski fond Republike Srpske (skraćeno: AFRS)
• Fond za restituciju Republike Srpske (skraćeno: FRRS)
• Fond za upravljanje nekretninama i potraživanjima u vlasništvu Republike Srpske (skraćeno: FUNPRS)

Kreditne linije IRBRS

IRBRS plasira sredstva u razvojne projekte kroz različite kreditne linije:

1. Krediti za početne poslovne aktivnosti (start-up)
2. Krediti za mikrobiznis u poljopprivredi
3. Krediti za poljoprivredu
4. Krediti za preduzetnike i preduzeća
5. Stambeni krediti
6. Krediti za jedinice lokalne samouprave

Broj i vrijednost plasiranih kredita IRBRS po godinama
Godina	Broj kredita	Vrijednost kredita (u KM)
2008	1.364	185.189.806,67
2009	1.386	239.031.370,94
2010	1.458	163.263.413,97
2011	1.125	139.663.082,69
2012	965	237.792.262,46

Podrška emisijama vrijednosnih papira

Pored kreditiranja, IRBRS pruža finansijsku podršku razvojnim projektima i putem ulaganja u dionice i obveznice emitenata iz Republike Srpske. Na taj način podstiču se pravni subjekti da sredstva za finansiranje svojih projekata pribavljaju putem emisije vrijednosnih papira, umjesto putem kreditnog zaduživanja. Na primarnom tržištu, IRBRS kupuje HOV iz emisija javnom i privatnom ponudom, izuzev ako se time stiče obaveza preuzimanja. Također, IRBRS učestvuje u kupovini dionica iz drugih i narednih emisija.

Privatizacija

Izmjenama zakonske regulative iz oblasti privatizacije, tokom 2006. godine, preostali državni kapital u preduzećima uvršten je u portfolio Akcijskog fonda Republike Srpske. Upravljanje ovim fondom povjereno je Investiciono-razvojnoj banci Republike Srpske, koja je od 20. juna 2007. godine preuzela i ulogu ovlaštenog prodavca državnog kapitala u preduzećima, od tadašnje Direkcije za privatizaciju Republike Srpske.

Korporativno upravljanje

Aktivnosti korporativnog upravljanja koje sprovodi IRBRS imaju za cilj zaštitu interesa Akcijskog fonda Republike Srpske i Fonda za restituciju Republike Srpske u društvima kapitala u kojima ovi fondovi imaju vlasnički udio. Korporativno upravljanje vrši se posredstvom ovlaštenih predstavnika u društvima kapitala, koje imenuje Vlada Republike Srpske i koji aktivno učestvuju u radu skupština dioničara. Svim imenovanim predstavnicima, IRBRS šalje preporuke za glasanje na sjednicama skupština dioničara, čime se osigurava zaštita interesa Republike Srpske u društvima kapitala. Nakon održane skupštine dioničara, predstavnici su dužni da dostave izvještaj o postupanju, kojim obavještavaju IRBRS da li su glasali u skladu sa dostavljenim preporukama, odnosno navode razloge zbog kojih su eventualno odstupili od preporuka IRBRS.
Pored navedenog, IRBRS vrši redovan monitoring poslovnih aktivnosti društava kapitala sa ciljem kontrole rada njihovih organa upravljanja, kao i praćenja primjene pozitivnih zakonskih propisa i standarda korporativnog upravljanja. Poseban akcenat stavlja se na zaštitu interesa malih akcionara i potenciranje njihovog aktivnog učešća u radu skupština dioničara.

Podrška stranim investitorima

IRBRS promoviše potencijale Republike Srpske i pruža određene vrste usluga stranim investitorima u realizaciji njihovih projekata:

• Redovne informacije o poslovnom i regulatornom okruženju, ekonomskim trendovima i pokazateljima, vladinim politikama prema SDI, prilivima i trendovima SDI, investicionim potencijalima i mogućnostima, raspoloživosti izvora finansiranja itd.
• Pronalaženje atraktivnih projekata/partnera i posredovanje (privatna preduzeća – zajednička ulaganja, općinski projekti, aktuelne privatizacije, prodaja imovine preduzeća u stečaju)
• Izbor najpovoljnijih lokacija za investiranje
• Ostvarivanje kontakata sa nadležnim institucijama
• Poslovno savjetovanje (finansiranje, tržišta kapitala, korporativno upravljanje)
• Finansijska podrška investicionom/poslovnom projektu u njegovom daljem razvoju (kreditne linije, otkup dionica i obveznica)

Međunarodna saradnja

U januaru 2012. godine, IRBRS je postala članica Evropskog udruženja javnih banaka (EAPB). Budući da Bosna i Hercegovina još uvijek nije članica EU ili zemlja kandidat, IRBRS trenutno ima status pridruženog člana. Kada BiH dobije status zemlje kandidata za ulazak u EU, IRBRS će automatski postati punopravna članica EAPB. Članstvo u EAPB pruža mogućnost IRBRS za uspostavljanje nove i učvršćivanje postojeće saradnje sa srodnim javnim razvojnim institucijama evropskih zemalja i regiona, kao što su javne finansijske institucije iz Austrije, Njemačke, Švicarske, Italije, Slovenije, Hrvatske, Srbije, itd.

Baze podataka

IRBRS je kreirala nekoliko javno dostupnih (online) baza podataka:

• Baza podataka o plasiranim kreditima
• Baza podataka o privatizaciji u Republici Srpskoj
• Baza podataka o investicionim lokacijama u Republici Srpskoj
• Baza podataka o ekonomskim indikatorima Republike Srpske