Geografija i kartografija u srednjovjekovnom islamu
Geografija i kartografija u srednjovjekovnom islamu se bazirala na helenističkoj geografiji a dostigla je svoj vrhunac za vrijeme geografa Muhammeda El-Idrisija tokom 12. vijeka.
Historija uredi
Nakon pojave islama i početaka izučavanja geografije u islamskom svijetu početkom 8. vijeka,[1] ova naučna disciplina je bila pod pokroviteljstvom Abasidskih halifa iz Bagdada. Brojni su islamski učenjaci koji su doprinjeli njenom razvoju od kojih su najistaknutiji: Muhammed el-Hvarizmi, Ahmed el-Belhi (osnivač "Belhi škole") i Ebu Rahim Muhammed el-Biruni.
Islamski kartografi su naslijedili Ptolemejev Almagest i Geografiju u 9. vijeku. Ova grčka djela stimulisala su interesovanje za geografiju rane islamske geografe (posebno za rječnike geografskih imena) ali ih tadašnji geografi nisu slijepo slijedili. Umjesto toga, arapska i perzijska kartografija slijedila je El Hvarizmija u usvajanju pravougaone projekcije, pri tome prebacujući Ptolemejev glavni (nulti) meridijan geografskog koordinatnog sistema nekoliko stepeni istočno i modifikujući mnoge Ptolemejeve geografske koordinate.
Proučavajući grčke spise direktno, bez prevođenja na latinski, arapski i perzijski geografi nisu koristili evropski stil T i O geografskih mapa.[2]
Muslimanski naučnici su u velikoj mjeri dali svoj doprinos u razvoju geografije i općenito spoznaje o planeti Zemlji.
U 11. vijeku karahanidsko turski učenjak Mahmud el-Kašgari bio je prvi koji je nacrtao islamsku verziju mape svijeta,[3] ucrtavši na njoj gradove i mjesta turkijskih naroda srednje i unutrašnje Azije. On je jezero Issyk-Kul (u današnjem Kirgistanu) prikazao kao centar svijeta.
Uticaj uredi
Ovi srednjovjekovni doprinosi islamskih učenjaka uticali su na razvoj kineske geografije pod Mongolskom dinastijom.[4] Ovi uticaji su također bili osnova kartografskog rada osmanlijskog kartografa Piri Reisa.
Galerija uredi
-
El-Masudijeva mapa svijeta -
Korejska Kangnido mapa iz 15. vijeka, bazirana na japanskoj kopiji kineskog originala -
Ibn Hawkalova mapa svijeta, 10. vijek -
Mapa iz Mahmud el-Kašgarijevog Diwana, 11. vijek -
Ibn el-Wardijev atlas svijeta, rukopis kopiran u 17. vijeku
Reference uredi
- ^ Gerald R. Tibbetts, The Beginnings of a Cartographic Tradition, in: John Brian Harley, David Woodward: Cartography in the Traditional Islamic and South Asian Societies, Chicago, 1992, pp. 90–107 (97-100), ISBN 0-226-31635-1
- ^ Edson i Savage-Smith 2004, str. 61–63.
- ^ Hermann A. Die älteste türkische Weltkarte (1076 η. Ch.) // Imago Mundi: Jahrbuch der Alten Kartographie. — Berlin, 1935. — Bd.l. — S. 21—28.
- ^ (Miya 2006; Miya 2007)