Geografija i kartografija u srednjovjekovnom islamu

Geografija i kartografija u srednjovjekovnom islamu se bazirala na helenističkoj geografiji a dostigla je svoj vrhunac za vrijeme geografa Muhammeda El-Idrisija tokom 12. vijeka.

Historija

Nakon pojave islama i početaka izučavanja geografije u islamskom svijetu početkom 8. vijeka,^[1] ova naučna disciplina je bila pod pokroviteljstvom Abasidskih halifa iz Bagdada. Brojni su islamski učenjaci koji su doprinjeli njenom razvoju od kojih su najistaknutiji: Muhammed el-Hvarizmi, Ahmed el-Belhi (osnivač "Belhi škole") i Ebu Rahim Muhammed el-Biruni.

Islamski kartografi su naslijedili Ptolemejev Almagest i Geografiju u 9. vijeku. Ova grčka djela stimulisala su interesovanje za geografiju rane islamske geografe (posebno za rječnike geografskih imena) ali ih tadašnji geografi nisu slijepo slijedili. Umjesto toga, arapska i perzijska kartografija slijedila je El Hvarizmija u usvajanju pravougaone projekcije, pri tome prebacujući Ptolemejev glavni (nulti) meridijan geografskog koordinatnog sistema nekoliko stepeni istočno i modifikujući mnoge Ptolemejeve geografske koordinate.

Proučavajući grčke spise direktno, bez prevođenja na latinski, arapski i perzijski geografi nisu koristili evropski stil T i O geografskih mapa.^[2]

Muslimanski naučnici su u velikoj mjeri dali svoj doprinos u razvoju geografije i općenito spoznaje o planeti Zemlji.

U 11. vijeku karahanidsko turski učenjak Mahmud el-Kašgari bio je prvi koji je nacrtao islamsku verziju mape svijeta,^[3] ucrtavši na njoj gradove i mjesta turkijskih naroda srednje i unutrašnje Azije. On je jezero Issyk-Kul (u današnjem Kirgistanu) prikazao kao centar svijeta.

Uticaj

Ovi srednjovjekovni doprinosi islamskih učenjaka uticali su na razvoj kineske geografije pod Mongolskom dinastijom.^[4] Ovi uticaji su također bili osnova kartografskog rada osmanlijskog kartografa Piri Reisa.

Galerija

El-Masudijeva mapa svijeta
Korejska Kangnido mapa iz 15. vijeka, bazirana na japanskoj kopiji kineskog originala
Ibn Hawkalova mapa svijeta, 10. vijek
Mapa iz Mahmud el-Kašgarijevog Diwana, 11. vijek
Ibn el-Wardijev atlas svijeta, rukopis kopiran u 17. vijeku

Reference

^ Gerald R. Tibbetts, The Beginnings of a Cartographic Tradition, in: John Brian Harley, David Woodward: Cartography in the Traditional Islamic and South Asian Societies, Chicago, 1992, pp. 90–107 (97-100), ISBN 0-226-31635-1
^ Edson i Savage-Smith 2004, str. 61–63.
^ Hermann A. Die älteste türkische Weltkarte (1076 η. Ch.) // Imago Mundi: Jahrbuch der Alten Kartographie. — Berlin, 1935. — Bd.l. — S. 21—28.
^ (Miya 2006; Miya 2007)

[1] Gerald R. Tibbetts, The Beginnings of a Cartographic Tradition, in: John Brian Harley, David Woodward: Cartography in the Traditional Islamic and South Asian Societies, Chicago, 1992, pp. 90–107 (97-100), ISBN 0-226-31635-1

[FOOTNOTEEdsonSavage-Smith200461–63-2] Edson i Savage-Smith 2004, str. 61–63.

[3] Hermann A. Die älteste türkische Weltkarte (1076 η. Ch.) // Imago Mundi: Jahrbuch der Alten Kartographie. — Berlin, 1935. — Bd.l. — S. 21—28.

[miya-4] (Miya 2006; Miya 2007)

[1]

[2]

[3]

[4]