Delfin (titula)
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Dofen od Francuske (fr. Dauphin de France), tačnije, dofen od Vijene (fr. Dauphin de Viennois) (na bosanskom delfin), bila je titula koja se davala prijestolonasljednicima francuskog trona od 1350. godine do 1791. godine, i opet od 1824. godine pa do 1830. godine.
Gi VIII, grof od Vijene, imao je delfina na svom grbu po kome je dobio nadimak la Dauphin (što na francuskom znači delfin). Titula dofena od Vijene je bila nasljedna u njegovoj porodici do 1349. godine, kada je Umber II prodao svoj posjed Dofen (šp. Dauphiné) kralju Filipu VI, pod uslovom da nasljednik francuske krune preuzme titulu dofena. Pošto je Francuska pratila salski zakon, prema kojem prijestolje mogu naslijediti samo muški patrilinearni potomci Huge Capeta, titulu dofine (fr. la Dauphine) nosile su samo supruge prijestolonasljednika.
Prvi francuski princ koji je poneo titulu dofena je bio Karlo V. Titula je otprilike isto što i titula princa od Velsa u Ujedinjenom Kraljevstvu ili princa od Asturije u Španiji. Dofen od Francuske na svom grbu ujedinjuje grb Dofena - delfina - i grb Francuske - ljiljane. Ovom grbu se, po prilici, mogu dodavati i druga obilježja, kao što je na primer, grb Franje II, koji je, dok je bio dofen, također bio i kralj Škotske putem braka sa Marijom I.
Dofen je u početku lično vladao Dofenom, koji je pravno pripadao Svetom Rimskom Carstvu. Dozvolivši upravu provincije francuskim prijestolonasljednicima, carevi Svetog Rimskog Carstva su postavili uslov da provincija ne može nikada postati dio Francuske. Zbog toga je Dofen prolazio kroz burne periode anarhije u 14. i 15. vijeku, obzirom na to da su dofeni obično bili maloljetni, ili zauzeti drugim stvarima.
Provincija Dofen je konačno postala dio Francuske pod Lujem XI. Dok je bio dofen, odbio je poslušnost svom ocu, Karlu VII, ostavši duže u Dofenu nego što mu je to otac odredio. Tu je vodio politiku koja je bila povoljnija za sam Dofen nego za Francusku. Na primjer, oženio je Charlotte od Savoja protiv volje svog oca. Savoja je bila tradicionalni saveznik Dofena, i Luj je želio da potvrdi taj savez i time izbaci pljačkaše iz provncije. Luja su 1456. godine iz Dofena izbacili Karlovi vojnici, a u provincija je opet ostavljena anarhiji. Nakon stupanja na prijestolje 1461. godine, Luj je pripojio Dofen Francuskoj.
Za razliku od engleske (kasnije britanske) titule princa od Velsa, koja se dodjeljivala i danas dodjeljuje voljom monarha (što znači da se ne dobija automatski), titula dofena je više nalik na špansku titulu princa od Asturije jer se dodjeljuje automatski po rođenju u direktnoj nasljednoj liniji sukcesije kraljeva Francuske. Ipak, titula dofena se od titule princa od Asturije razlikuje u tome što se ova druga dodjeljivala mogućim nasljednicima (en. heir presumptive), koji su mogli biti i žene, dok je dofen bila titula vjerovatnog nasljednika (en. heir apparent).
Titula je ukinuta Ustavom iz 1791. godine, kada je Francuska postala ustavna monarhija. Prijestolonaslednik (tada dofen Louise-Charles) je postao Kraljevski princ (fr. Prince Royal). Titula je restaurirana pod Burbonskom restauracijom Luja XVIII, iako nije bilo novog dofena sve do njegove smrti. Kada je na prijestolje stupio njegov brat, Karlo X, a njegov sin, Lousie-Antoine, vojvoda od Anguleme, automatski je postao dofen Francuske. Međutim, s padom Burbonske dinastije, titula je opet prestala da se koristi, a prijestolonasljednici su se opet zvali kraljevskim prinčevima. Nakon smrti Henrika V, Carlos, vojvoda od Madrida, nasljednik legitimističkog pretendenta za francusko prijestolje, i pretendenta na špansko prijestolje, Juana od Burbona i Braganze, vojvode od Montisona, koristio je ovu titulu kao svi drugi španski pretendenti od tada.
Također pogledajte
uredi
