Dili
Dili (portugalski: Díli), je glavni i najveći grad države Istočni Timor.[1] Leži na sjevernoj obali ostrva Timor, najistočnijem od svih Lesser Sunda ostva. Dili je glavna luka i komercijalni centar Istočnog Timora, sa oko 150.000 stanovnika. Tu je također i međunarodni aerodrom u mjestu Comoro, "Presidente Nicolau Lobato", nazvan po borcu za nezavisnost, Nicolau Lobato-u, i koristi se za komercijalne i vojne letove.
| Dili (Díli) | |
| Grad | |
 Pogled na Dili
| |
| Država |  Istočni Timor
|
|---|---|
| Nadmorska visina | 11 m |
| Koordinate | 8°31′33″S 125°34′25″E / 8.52583°S 125.57361°E |
| Površina | 48,27 km2 |
| Stanovništvo | 222,323 (2015) |
| Vremenska zona | UTC+09:00 |
  | |
Historija
urediDili su naselili Portugalci 1520. godine, a 1769. godine u januaru su ga proglasili glavnim gradom portugalskog Timora. Tokom Drugog svjetskog rata Portugal i njegove kolonije su ostali neutralni, ali saveznici su Istični Timor vidjeli kao potencijalno mjesto za japansku invaziju, te su australske i holandske snage nakratko okupirale ostrvo 1941. godine. U noći 19. februara 1942. godine japanci su napali Istočni Timor i zauzeli Dili. 26. septembra kontrola nad ostrvom je službeno vraćena Portugalu.
Istočni Timor je proglasio nezavisnost od Portugala 28. novembra 1975. godine. Međutim, devet dana kasnije indonezijske snage su napale Dili. 17. jula 1776. godine Indonezija je anektirala Istočni Timor, koji je odredila kao 27. provinciju Indonezije, pod nazivom Timor Timur, a Dili je bio glavni grad provincije. Od 1975. do 1999. godine vođen je gerilski rat između indonezijskih snaga i snaga nezavisnosti, tokom kojeg su ubijene hiljade ljudi. Medijsko izvještavanje o masakru u Diliju 1991. godine dovelo je do međunarodne podrške pokretu za nezavisnost Istočnog Timora.
1999. godine Istočni Timor je stavljen pod nadzor UN-a. Dili je 20. maja postao glavni grad nezavisne Demokratske Republike Timor-Lest. U januaru 2006. godine izbio je sukob unutar oružanih snaga koji je doveo do potpunog kolapsa sistema bezbjednosti u državi. Ujedinjene nacije su zbog toga oformile i narednu misiju UNMIT, koja je pružala podršku u razvoju institucija države sve do maja 2013. godine.
Demografija
urediPopisom stanovništva iz 2010. godine zabilježeno je 193.563 stanovnika u urbanim područjima distrikta Dili, a 234.331 stanovnika u cijelom okrugu, uključujući ruralna područja kao što su Atauro i Metinaro.
Dili je sjecište različitih etničkih grupa u Istočnom Timoru. U gradu je došlo do neravnoteže spolova, s tim da je muška populacija znatno veća od ženske. Između 2001. i 2004. godine, stanovništvo okruga Dili poraslo je za 12,58%, a samo 54% stanovnika distrikta rođeno je u gradu. 7% je rođeno u Baucauu, 5% u Viquequeu i Bobonaro, 4% u Ermeri, a ostatak u drugim distriktima.
Poznate ličnosti
uredi- Mari Alkatiri, političar
- Martinho de Araújo, dizač tegova
- Maria Ângela Carrascalão, univerzitetski profesor i bivša ministrica pravde
- Calisto da Costa, atletičar
- José Ramos-Horta, političar
- Fernando Sylvan, pisac
- Sanjaasürengiin Zorig, političar
Međunarodni odnosi
uredi
Reference
uredi- ^ "Dili | East Timor, Map, & History | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). Pristupljeno 28. 12. 2023.
- ^ "Međunarodni odnosi Coimbre". Arhivirano s originala, 11. 12. 2019. Pristupljeno 16. 10. 2019.
Vanjski linkovi
uredi- Dili Arhivirano 16. 10. 2019. na Wayback Machine na wanderingearl.com