Crkva svetog arhangela Gavrila u Batajnici

Crkva svetog arhangela Gavrila ^[1] najstarija je od tri pravoslavne crkve u Batajnici. Nalazi se u ulici Pukovnika Milenka Pavlovića 2, u centru Batajnice. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture Republike Srbije. Pripada srijemskom vladičanstvu Srpske pravoslavne crkve.

Historija

Crkva je podignuta između 1780. i 1785. godine na mjestu starije crkve iz 18. vijeka, koja je bila od drveta i blata. Prvobitno je crkva bila posvećena svetim arhangelima Mihailu i Gavrilu, što se vidi na starom ktitorskom natpisu na iznad carskih dveri na ikonostasu, a u današnje vrijeme se zvanično spominje samo kao crkva svetog arhangela Gavrila.

Arhitektura

Unutrašnjost crkve, pogled na polijelej (luster) i ikonostas

Crkva predstavlja najstariji arhitektonski spomenik i glavnu urbanističko-prostornu dominantu u Batajnici, podignuta je kao jednobrodna barokna građevina sa polukružnom apsidom, pripratom i visokim trokatnim baroknim zvonikom. Zdanje današnjeg hrama je građeno od opeke i maltera.

Slikarstvo

U crkvi se čuvaju umjetnička djela izuzetne kulturne vrijednosti: ikonostas sa 54 ikone koje se pripisuju istaknutom srpskom baroknom slikaru Teodoru Kračunu, zatim 28 ikona poznatog zemunskog slikara 19. vijeka Živka Petrovića, kao i niz djela primjenjene umjetnosti 18. i 19. vijeka i nekoliko rijetkih knjiško-arhivskih predmeta.^[2]

Galerija

Barokni ikonostas
Stari natpis na ikonostasu o izgradnji crkve u vrijeme cara Josipa II i karlovačkog mitropolita Mojsija Putnika
Unutrašnjost crkve
Freska svetog Đorđa iznad južnih vrata
Južna pjevnica desno od ikonostasa i barokni vladičanski tron
Pogled na sjeverni i zapadni zid crkve. Na zapadnom zidu je freska tajne večere Isusa i apostola
Svod crkve
Crkva
Crkva i parohijski dom
Zgrada parohijskog doma pored crkve
Južni zid crkve sa današnjim glavnim ulazom. Ispod zvonika je zapadni ulaz u crkvu i on se rijetko koristi
Jedna od dvije info-table u porti. Ova tabla ima tekst o historiji crkve
Južna vrata
Mozaik na kojem je prikazan arhangel Gavrilo
Mozaik s likom arhangela Mihaila
Zapadni ulaz u hram koji se uglavnom ne koristi
Jedna od dvije spomen ploče s imenima dobrotvora hrama
Jedna od dvije spomen ploče s imenima dobrotvora hrama
Trokatni zvonik
Zvonik ima 4 sata, na sve četriri strane zvonika
Zgrada crkvene prodavnice (desno) i palionice svijeća (lijevo)
Rozeta i jedna od vrata crkve
Stari krst iz 1851. godine u porti hrama
Natpis ispod krsta
Ulaz u portu hrama
Dio crkvene ograde