Mehanizam iz Antikitere

Vjeruje se da je Mehanizam sa Antikitere antički mehanički kalkulator (također se opisuje kao prvi „mehanički računar“) koji je služio za računanje astronomskih pozicija. Otkrio ga je 1901. godine lovac na morske spužve u olupini potopljenog trgovačkog broda kod grčkog ostrva Antikitera, između Kitere i Krete. Datiran je u 82. p. n. e. Analize teksta pronađenog uz mehanizam sugerišu da je aparat korišten 15-20 godina prije toga. Tehnološki artefakti slične složenosti nisu se pojavljivali narednih hiljadu godina.

Antikitera mehanizam (glavni fragment).

Dimenzije mehanizma su 33 cm (visina), 17 cm (širina) i 9 cm (debljina). Napravljen je od bronze i smješten u okvir od drveta. Na njemu je ispisan tekst od oko 3.000 slova, koji je dešifriran u posljednjih par godina. Tekst je neka vrsta uputstva za upotrebu, sa odjeljcima o astronomiji, geografiji i mehanici. Ostaci mehanizma sa Antikitere se čuvaju u Nacionalnom arheološkom muzeju u Atini.

Britanski naučnik i historičar Derek de Solla Price objavio je 1952. godine rad u kojem je objasnio astronomsku namjenu ovog mehanizma. On je zaključio da mehanizam iz Antikitere predstavlja simulator kretanja planeta oko Sunca i da se može nazvati prvim analognim računarom.

Aparat ima 30 sačuvanih zupčanika (pretpostavlja se da ih je ukupno bilo 37). Zubi zupčanika imaju oblik jednakostraničnog trougla. Datum bi se u mašinu unio mehanički, a aparat bi dao podatke o položaju Sunca, Mjeseca, i druge astronomske podatke. Nije još izvjesno da li se mehanizam zasnivao na geocentričnom ili heliocentričnom principu. Imao je 3 glavna kružna indikatora, jedan naprijed, i dva pozada. Prednji indikator je bio podijeljen na sektore mjeseci godine egipatskog kalendara. Unutar njega, postojala je podjela sa grčkim simbolima zodijaka. Julijanski kalendar je uveden u upotrebu 50-100 godina poslije nastanka ovog aparata. Sprijeda su postojale bar tri kazaljke, jedna za datum, a druge dvije kao indikacija položaja Sunca i Mjeseca. Mehanizam je dizajniran tako da uzima u obzir promjenljivu ugaonu brzinu Mjeseca i prikazuje njegove faze na sfernom modelu.

Također pogledajte

• Astrolab