Albumin

Albumin je najzastupljeniji protein krvne plazme, čini oko 40-60% proteina krvne plazme. Albumin se stvara u jetri i njegov poluživot je 15-20 dana. Ima ulogu u transportu raznih materija putem krvne plazme. Nekonjugovani bilirubin, razni hormoni kao npr. tiroksin, tironin, polni hormoni, masne kiseline, joni (npr. kalcij) razni lijekovi (sulfonamidi, salicilati...) itd. transportuju se putem albumina. Vrlo važna uloga albumina je i u održavanju osmotskog pritiska krvne plazme. Smanjenjem njegove koncentracije uslijed gubitka (npr. kod nefrotskog sindroma, kod opekotina) ili smanjenom produkcijom (npr. usled insuficijencije jetre) mogu se javiti generalizovani otoci (najizraženiji je anasarka) uslijed oticanja tečnosti van krvnih sudova. Njegovom razgradnjom oslobađaju se aminokiseline, koje se mogu koristiti u raznim metaboličkim procesima ćelija.

Struktura albumina

Funkcije

Albumin je globularni protein, koji se neprestano stvara u jetri, jer se neprestano i razgrađuje. Poluživot ovog proteina je 15-20 dana. Molekulska masa albumina je oko 66.000 daltona, a izoelektrična tačka između pH 4 i 5,8. Pri pH vrijednosti od 7,4 (što je i pH vrijednosti venske krvi) albumin se nalazi u vidu aniona, sa više od 200 negativnih naboja po molekuli. Upravo zbog ovog velikog broja disocijabilnih grupa u molekuli, kao i velike koncentracije albumina u krvi albumin ima veliki kapacitet za vezivanje drugih liganda (naročito pozitivnih iona kao npr. kalcij, 40% iona kalcija u krvi se nalazi vezano za albumin). Međutim albumin vezuje i nepolarne molekule kao što su masne kiseline, nekonjugovani bilirubin, hormone: tiroksin, tironin, kortizol, aldosteron, zatim lijekove itd. i transportuje ih putem krvi.

Albumin je prost protein (ne sadrži druge grupe npr. ugljikohidrate, metale). Najvećim dijelom nalazi se u krvnoj plazmi (oko 40-60 g/l), dok se u ostalim vanćelijskim tečnostima nalazi manja količina albumina (oko 20-40 g/l). U procesu bubrežne filtracije samo se jedan mali dio albumina filtrira (prolazi kroz bubrežne glomerule), ali se u bubrežnim tubulima reapsorbuje putem pinocitoze. Naime membrana glomerula je također negativno naelektrisana kao i albumin, tako da ga odbija.

Uloga Albumina

Albumin igra važnu ulogu u mnoštvu procesa:

• Vrlo važna je njegova uloga u održavanju osmotskog pritiska krvne plazme. Zbog svoje veličine ne prolazi kroz većinu kapilarnih pora, tako da ostaje u plazmi i ”drži” molekule vode. Svaki gubitak albumina odnosno njegovo smanjeno stvaranje dovodi i do gubitka vode u ekstravazalnu sredinu, tako da se javljaju edemi (otoci). Edemi su najizraženiji kod nefrotskog sindroma, kada se preko bubrega gube velike količe albumina i drugih proteina. Kao posljedica se javljaju edemi ruku, nogu, očnih kapaka, ascites (nagomilavanje tečnosti u trbušnoj šupljini), generalizovani edemi - anasarka. Također i kod drugih bolesti npr. dijabetes, glomerulonefritisa itd. može doći do pojačanog izlučivanja albumina urinom. Kod opekotina dolazi do povećane propustljivosti krvnih sudova i izlaska albumina u ekstravazalnu sredinu, također se i dio albumina razgrađuje što je praćeno i izlaskom vode i nastankom otoka. Uslijed oštećenja i insuficijencije jetre (npr. ciroza jetre) kao glavnog mjesta proizvodnje albumina, smanjuje se njegova koncentracija u krvi.
• Albumin transporuje razne hormone.
• Transportuje također i masne kiseline (tzv. slobodne masne kiseline) putem krvi.
• Nekonjugovani bilirubin se transportuje vezan za albumin. Slobodni nekonjugovani bilirubin je toksičan za nervni sistem novorođenčeta, i može izazvati bolest kernikterus. Pri zasićenju svih vezinih mjesta za albumin vezuje se za glikoproteine krvne plazme, ali ne tako čvrsto kao za albumin, tako da se može i osloboditi, što može dovesti do pomenutog oboljenja.
• Mnogi lijekovi se transportuju vezani za albumin.
• Albumin učestvuje i u održavanju stalne pH vrijednosti krvi tj. funkcionira kao pufer krvi.

Poremećaji Albumina

• Hiperalbuminemija označava povećanu koncentraciju albumina u krvi. Javlja se kod dehidratacije.
• Hipoalbuminemija označava smanjenu koncentraciju albumina u krvi. Hipoalbuminemija se javlja kod:
  • Smanjenog stvaranja albumina-usled oboljenja jetre ili smanjenog unosa proteina
  • Povećane razgradnje albumina (povećan katabolizam) npr. kod zapaljenja
  • Smanjene apsorpcije aminokiselina u crijevima
  • Povećanja gubitka putem mokraće (nefrotski sindrom, dijabetes, glomerulonefritis, sistemski lupus itd.), kože (kod opekotina), fecesom (tumori, zapaljenja itd.)
  • Poremećaja u rasporedu (distribuciji) albumina između ekstra i intravaskularne tečnosti
  • Genetski poremećaji npr. analbuminemija su jako rijetki