502. viteška brdska brigada
502. viteška brdska brigade je bila vojna jedinica koja je za vrijeme rata u Bosni i Hercegovini djelovala u sastavu Petog korpusa Armije RBiH. Formirana je 19. jula 1992. godine. Prvi komandant bio je major Atif Dudaković.
| 502. viteška brdska brigada | |
|---|---|
 | |
| Aktivna | formirana 19. jula 1992. |
| Država | Republika Bosna i Hercegovina |
| Grana | Kopnena vojska Armije Republike Bosne i Hercegovine |
| Vrsta | pješadija |
| Dio | Peti korpus Armije RBiH |
| Glavno sjedište | Bihać |
| Nadimak | tigrovi |
| Komandanti | |
| major Atif Dudaković | |
| Aleksandar Mrenica | |
| Sead Toromanović | |
| Ekrem Karabegović i Hamdija Abdić[1] | |
Osnivanje i ratni put
urediOd već formiranih jedinica 19. jula 1992. godine, prema naredbi načelnika Glavnog štaba Oružanih snaga RBiH Sefera Halilovića, u bihaćkom naselju Žegar formirana je 2. bihaćka brigade. Proglašena je 2. muslimansko-hrvatskom pješadijskom brigadom. Za prvog komandanta imenovan je major Atif Dudaković dok je za njegovog zamjenika i načelnika štaba brigade postavljen Vlado Šantić. Sastojala se od komande sa prištabskim i logističkim jedinicama, tri pješadijska bataljona, jedinice za borbenu podršku sa mješovitom minobacačkom baterijom 82 i 120 mm, protivoklopnog mješovitog voda i mješovitog lahkog artiljerijsko-raketnog voda protivzračne odbrane. Prvi bataljon se sastojao od boraca hrvatske nacionalnosti iz naselja oko Bihaća te je zbog toga brigadi i pridodat prefiks hrvatska. Drugi bataljon je formiran od boraca i starješina dotadašnjeg odreda Teritorijalna odbrana Vrsta a treći od boraca najbrojnijeg odreda Prekounje.[2]
Na dan osnivanja brojno stanje brigade je bilo: 83 oficira, 120 podoficira, 1136 boraca, ukupno 1339 boraca i starješina. Samo oko trećina ljudstva brigade posjedovala je pješadijsko naoružanje različitog kalibra.[2] Formiranjem ove brigade uz 1. bihaćku pješadijsku brigadu (poslije 501. slavna brdska brigade) formiranu istog dana, transformisana je TO općine Bihać. Brigada je djelovala u Unsko-Sanskoj operativnoj grupi a formiranjem 5. korpusa Armije RBiH postaje njegov sastavni dio.
U ovom periodu postojanja brigade je najžešće borbe vodila na širem rejonu platoa Grabež. Suprostavljala se djelovanju paravojnih formacija APZB. Posebno je poznato odbijanje napada na širem rejonu Johovice što je tada bilo od izuzetne važnosti za ostale jedinice i sastave na slobodnom teritoriju ‘’Bihaćkog džepa’’.
Iako je 11. novembra 1992. godine Vlado Šantić, nakon formiranja HVO-a Regije Bihać, izdvojio 1. bataljon is formacijskog sastava brigade, naziv se nije mijenjao sve do 1. aprila 1993. godine kada je odlukom Generalštaba OS RBiH brigada promijenila naziv u 502. brdska brigada. Odlaskom Ramiza Drekovića sa funkcije komandanta 5. korpusa ARBiH, 1. novembra 1993. godine, dolazi do smjene na vrhu brigade jer prvi komandant 502. viteške brigade Atif Dudaković postaje komandant 5. korpusa[3] a na mjestu komandanta brigade zamjenjuje ga Aleksandar Mrenica. Najveće uspjehe 502. viteška brigada je imala pod komandom zadnjeg komadanta pukovnika Hamdije Abdića.
Zona odgovornosti
urediDodijeljena joj je zona odgovornosti koja se prostirala od Tržačkih Raštela do sela Dobrinice te od rijeke Une od nadvožnjaka u Ribiću do pritočkog Grabeža. Ova zona odgovornosti se nije mijenjala sve do pojave APZB i paravojski Fikreta Abdića gdje joj je pridodata i zona južno od Pećigradske grede. U slučaju potrebe, dijelovi brigade su djelovali i u zonama drugih brigada 5. korpusa.
Važnost brigade
urediFormiranjem 1. i 2. bihaćke – 502. viteške brdske brigade bilo je od izuzetne važnosti za odbranu stanovništva i teritorije općine Bihać. Osim toga prodonijela je i ubrzanom osnivanju drugih brigada na ovom području Bosne i Hercegovine.
Akcije brigade
uredi- ‘’Plamen ‘92’’ – septembar 1992. godine
- ‘’Gorica 03’’ – novembar 1992. godine
- ‘’Operacija Tigar-sloboda 94‘’ - juli - august 1994. godine
- ‘’Sana 95’’ - septembar - oktobar 1995. godine zauzimanje Bosanskog Petrovca, Ključa, Sanskog Mosta, Ličkog Petrovog Sela (Republika Hrvatska), spajanje s vojskom Republike Hrvatske, zauzimanje Pećigrada, kasarne Grabež.
Priznanja
urediOdlukom predsjedništva RBiH od 15. aprila 1993. godine dodijeljen joj je počasni naziv ‘’Slavna’’ a 29. juna 1995. godine i najviši počasni naziv ‘’Viteška’’. 20 boraca ove brigade odlikovano je ratnim priznanjem ‘’Zlatni ljiljan’’. Osim toga, sedmorica su nosioci priznanja ‘’Srebreni štit’’, trojica boraca nosioci priznanja ‘’Zlatni grb’’ koliko ih je dobilo i priznanje ‘’Narodni heroj’’ dok su trojica pripadnika ove brigade dobila ostale nagrade.[2] U Bihaću, jedna od gradskih ulica nosi naziv po ovoj brigadi.
Reference
uredi- ^ U obruču, Ramiz Dreković i 2004. str. 117
- ^ a b c U obruču, Ramiz Dreković 2004
- ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 4. 4. 2019. Pristupljeno 9. 10. 2013.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)