Wikipedia

Sicilijanska odbrana

Sicilijanska odbrana jedno je od često igranih otvaranja u šahu. Spada u grupu poluotvorenih partija, a u Enciklopediji šahovskih otvaranja označava se oznakama od B20 do B99.

Sicilijanska odbrana
a b c d e f g h
8alt= crni top alt= crni konj alt= crni lovac alt= crna kraljica alt= crni kralj alt= crni lovac alt= crni konj alt= crni top8
7alt= crni pješak alt= crni pješak alt= crni pješak alt= crni pješak alt= crni pješak alt= crni pješak alt= crni pješak7
6 6
5 alt= crni pješak 5
4 alt= bijeli pješak 4
3 3
2alt= bijeli pješak alt= bijeli pješak alt= bijeli pješak alt= bijeli pješak alt= bijeli pješak alt= bijeli pješak alt= bijeli pješak2
1alt= bijeli top alt= bijeli konj alt= bijeli lovac alt= bijela kraljica alt= bijeli kralj alt= bijeli lovac alt= bijeli konj alt= bijeli top1
a b c d e f g h
Potezi1. e4 c5
ECOB20–B99
PorijekloSicilija
Nazvano poSiciliji

Sicilijanska odbrana počinje potezima:

1. e4 c5,

a obično slijede potezi:

2. Sf3 i 2...Sc6/e6/d6

a nakon čega

3. d4 cxd4 4. Sxd4,

te se nastavlja u mnogobrojnim varijantama. Smatra se da je otvaranje staro 400–500 godina, a prvi ga je dokumentirao Giulio Cesare Polerio u Italiji 1594.

U turnirskoj praksi ovo otvaranje često se igra, pogotovo kad crni želi asimetričnim položajem početnih poteza osigurati otvoreni napad. Poznatiji šahisti koji često igraju ovu odbranu jesu Gari Kasparov i Bobby Fischer. Suština ove odbrane jest da crni preko poluotvorene c-linije napada na daminom krilu, dok bijeli pokušava prodrijeti preko centra i kraljevog krila. Ovim otvaranjem crni traži inicijativu i u početku ne osigurava jako svog kralja. Najčešće igrane varijante jesu Zmajeva, Najdorfova i Svešnjikovljeva.

Glavna varijanta: 2. Sf3

uredi

Bijeli nakon prvog poteza

1. e4 c5

igra osnovni potez

2. Sf3.

Najvažnije mogućnosti crnog za nastavak jesu:

  • 2...Sc6, (dijagram 1)
  • 2...e6, (dijagram 2)
  • 2...d6, (dijagram 3)

te nakon čega slijedi "otvorena varijanta" sa

3. d4 cxd4 4. Sxd4.
(dijagram 1)
 a b c d e f g h  
8               8
7               7
6               6
5               5
4               4
3               3
2               2
1               1
 a b c d e f g h  
2.… Sc6
(dijagram 2)
 a b c d e f g h  
8               8
7               7
6               6
5               5
4               4
3               3
2               2
1               1
 a b c d e f g h  
2.… e6
(dijagram 3)
 a b c d e f g h  
8               8
7               7
6               6
5               5
4               4
3               3
2               2
1               1
 a b c d e f g h  
2.… d6

Karakteristika Sicilijanske odbrane je razmjena crnog c-pješaka za bijelog d-pješaka, kojom dolazi do promjene pješačke strukture, te se samim tim određuje buduća struktura partije. Crni ima jednog pješaka u središnjici i time jednu malu ali važnu pozicijsku prednost. Obično se radi o tome, da crni uslijed povoljne pozicije odigra potez d5. Time crni ima jedinog pješaka u središnjici i to svoga e-pješaka. Bijeli može spriječiti potez crnoga d5 potezom 6. Lg5, kao u Najdorfovoj i Richter-Rauserovoj varijanti. Sličan smisao ima i potez 6. Lc4 iz Sosinovoj i Zmajevoj varijanti. Partija je dalje razvija i borba se odvija sa skakačima, koji sa pozicija c3 i f6 napadaju središnja polja. Ponekad je potrebna žrtva lake figure crnog na polju c3, čime oslobađa poluotvorenu c-liniju. Bijeli može nasuprot tome, vrlo jednostavno svoje lake figure aktivirati u igri, te završiti njihov razvoj u igri vrlo ranije. Ova razvojna prednost i zauzimanje prostora bijelog u središnjici, nasuprot dugoročnoj pozicionalnoj prednosti crnog, često određuje razvoj igre, čija oštrina nije samo strategijske prirode.

2. … Sc6

uredi
(dijagram 4)
 a b c d e f g h  
8               8
7               7
6               6
5               5
4               4
3               3
2               2
1               1
 a b c d e f g h  
Pozicija nakon 2. … Sc6 3. d4 cxd4 4. Sxd4

Crni razvija svog skakača (dijagram 2), spriječava prodiranje bijelog pješaka e5 čime priprema i osigurava Sf6. Potezom 3. Lb5 razvija se Rossolimova varijanta. Bijeli obično odgovara sa 3. d4 cxd4 4. Sxd4 (dijagram 2), na što crni može odgovoriti sa nekoliko varijanti:

Svešnjikovljeva varijanta

uredi
(dijagram 5)
 a b c d e f g h  
8               8
7               7
6               6
5               5
4               4
3               3
2               2
1               1
 a b c d e f g h  
Pozicija nakon 5...e5
Glavni članak: Sicilijanska odbrana - Svešnjikovljeva varijanta

Svešnjikovljeva varijanta (ECO:B33) igra se potezima:

3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3 e5[1] (dijagram 5)

čime se dolazi do osnovne pozicije Svešnjikovljeve varijante. Nastavak obično slijedi:

6. Sb5 d6 7. Lg5 a6 8. Sa3 b5.

Cilj stvaranje ove pozicije je održati igru u centru. U tom slijedu razvija se borba za polje d5, kog bijeli želi zauzeti jednom figurom, te preko d-linije vršiti pritisak na poje d6, što crni pokušava spriječiti razmjenom figura i bijelog prinuditi uzimanje figure pješakom na d5, čime bi zatvorio d-liniju.

Kalašnjikova varijanta

uredi
Glavni članak: Sicilijanska odbrana - Kalašnjikova varijanta

Kalašnjikova varijanta (ECO:B32) igra se potezima:

3. d4 cxd4 4. Sxd4 e5[2]

je slična Svešnjikovljevoj varijanti, sa razlikom da crni odustaje od poteza Sf6 i umjesto toga igra skakačem na e7. Dobar primjer ove varijante je partija Anand – Rəcəbov, odigrane u Dortmundu 2003. godine.[3]

Rossolimov napad

uredi
Glavni članak: Sicilijanska odbrana - Nimzovich-Rossolimov napad

Nimzovich-Rossolimov napad (ECO:B31), ponegdje samo Rossolimov napad, igra se potezom:

3. Lb5[4]

čime bijeli vezuje skakača na c6, spriječava kasniji potez crnog d6, zbog otvaranja linije sa kraljem. Ovim potezom bijeli izbjegava 3. d4, te veliki broj proizlazećih teoretskih razvoja partije. Bijeli je spreman razmijeniti lovački par, za slabljenje pješačke strukture crnog njihovim udvajanjem na jednom od krila. Najčešći nastavci su

3. … g6, 3. … e6 i 3. … d6.

Sa

3. … e6 crni planira Se7. Slijednim uzimanjem
4. Lxc6

dolazi do slabljenja pozicije crnog udvajanjem pješaka, kao što se igralo na Svjetskom prvenstvu u šahu 2012. između Ananda i Borisa Gelfanda u 10-toj[5] 12-toj[6] i 14-toj partiji.[7] Ova varijanta je igrana i u meču na SP 2018. između Carlsena i Fabiane Caruane u 1-toj,[8] 3-toj[9] i 5-toj partiji.[10]

Ubrzana zmajeva varijanta

uredi
(dijagram 6)
 a b c d e f g h  
8               8
7               7
6               6
5               5
4               4
3               3
2               2
1               1
 a b c d e f g h  
Pozicija nakon 4...g6
Glavni članak: Sicilijanska odbrana - Ubrzana zmajeva varijanta

Ubrzana zmajeva varijanta (ECO:B34) do B39, igra se potezima:

3. d4 cxd4 4. Sxd4 g6[11](dijagram 6)

Ubrzana zmajeva varijanta razlikuje se od klasične Zmajeve varijante, po tome da crni još nije igrao pješakom d6. Ovo može biti od prednosti, time da crni, umjesto prvo d6, zatim na d5, direktnim potezom pješakom na d5, ubrzava i štedi na tempu. S druge strane, bijelom se otvara mogućnost da nastaviti s 5. c4, tzv. Maróczyjevim sistemom, jer Sc3 još nije odigrano. Bijeli to ne mora iskoristiti, nego može nastaviti sa:

5. Sc3

Ako bijeli pokuša odigrati

5. Sc3 Lg7 6. Le3 Sf6 7. f3 0–0 8. Dd2,

slijedi

8. … d5!

Zato bijeli u pravilu odigrava nakon

5. Sc3

sa

5. … Lg7 6. Le3 Sf6 7. Lc4 0–0 8. Lb3

čime izbjegava moguće zamke kao ...Sxe4 ili ...d5, te pravi ubrzo i rokadu.

2. … e6

uredi
(dijagram 7)
 a b c d e f g h  
8               8
7               7
6               6
5               5
4               4
3               3
2               2
1               1
 a b c d e f g h  
Pozicija nakon 2. … e6 3. d4 cxd4 4. Sxd4

Potez

2. … e6

omogućava brzi razvoj crnog lovca na f8. Nakon

3. d4 cxd4 4. Sxd4 (dijagram 7)

crni ima nekoliko mogućnosti:

Tajmanovljeva varijanta

uredi
(dijagram 8)
 a b c d e f g h  
8               8
7               7
6               6
5               5
4               4
3               3
2               2
1               1
 a b c d e f g h  
Pozicija nakon 2. … e6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sc6
Glavni članak: Sicilijanska odbrana - Tajmanovljeva varijanta

Tajmanovljeva varijanta (ECO:B44),[12] (ECO:B46),[13] (ECO:B47),[14] (ECO:B48)[15] i (ECO:B49).[16] nastavlja se potezima:

3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sc6 (dijagram 8)

Ova varijanta, nazvana po Marku Tajmanovu, dobra je mogućnost dogradnje i stizanja tempa crnog igrača. Obično se nastavlja sa:

5. Sb5 ili 5. Sc3.

Osnovni koncept Tajmanovljeve varijante jest razmjena skakača na d4, te razvoj kraljevog skakača preko e7 na c6. Nakon

5. Sb5 d6 6. c4

bijeli ostvaruje jedan vid Maróczyjevog sistema, nakon čega se igra razvija u pravcu Kasparovog gambita. Osim toga, nakon:

6. … Sf6 7. Sc3 a6 8. Sa3 Le7 ili 8. … b6

partija vodi ka jež-formaciji.

Paulsenova varijanta

uredi
Glavni članak: Sicilijanska odbrana - Paulsenova varijanta

Paulsenova varijanta (ECO:B40),[17] (ECO:B41),[18] (ECO:B42)[19] i (ECO:B43),[20] pondegdje nazvana i Kanova varijanta predstavlja jednu od najfleksibilnijih mogućnosti. Crni čeka razvoj bijelih figura i reaguje prema tome. Paulsenova varijanta nastavlja se potezima:

3. d4 cxd4 4. Sxd4 a6

Najčešći odgovori bijelog su:

5. cc4 ili 5. Sc3 ili 5. Ld3.

Karakterističan je razvoj crnog lovca prema poljima c5 ili b4, čime direktno ili indirektno napada bijeli centar.

Basman-Sale varijanta

uredi
Glavni članak: Sicilijanska odbrana - Basman-Sale varijanta

Za Basman-Sale varijantu karakterističan je četvrti potez crnog lovca:

3. d4 cxd4 4. Sd4 Lc5

Ovaj neobični iskorak crnog lovca, u knjizi Valerija Bronznika Sizilianisch für Müßiggänger[21] nazvan je Basman-Sale varijanta po šahistima Michaelu Basmanu i Srđanu Saleu,[22] koji su ovaj rijedak potez lovcem često igrali sa uspjehom. Postavljanjem lovca na c5, lovac direktno napada polje d4 i indirektno f2. Smatra se oštrom napadačkom varijantom.

Sicilijanski napad

uredi
Glavni članak: Sicilijanski napad

Za Sicilijanski napad karakterističan je peti potez crnog lovcem:

3. d4 cxd4 4. Sd4 Sf6 5. Sc3 Lb4

nakočega bijeli može nastaviti napad sa

6. e5!

te ugroziti kraljevo krilo sa

6. … Sd5 7. Dg4.

Ova se prilično napadačka varijanta rijetko igra.

Igra četiri skakača

uredi
Glavni članak: Sicilijanska odbrana - Igra četiri skakača

Igra četiri skakača (ECO:B45),[23] nastavlja se potezima:

3. d4 cxd4 4. Sd4 Sf6 5. Sc3 Sc6

nakon čega slijedi:

6. Sb5 d6 7. Lf4 e5 8. Lg5

što vodi ka glavnoj varijanti Svešnjikovljeve varijante; ili

6. … Lb4 7. a3 Lxc3+ 8. Sxc3 d5

što zapravo predstavlja osnovu varijantu Igre četiri skakača.

2. … d6

uredi

Treća grupa varijanti Sicilijanske odbrane je potez 2. … d6

(dijagram 9)


 a b c d e f g h  
8               8
7               7
6               6
5               5
4               4
3               3
2               2
1               1
 a b c d e f g h  
Pozicija nakon 2. … d6 3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3

Ovo je najčešće igrani drugi potez crnoga, te je time ujedno i najveći broj analiziranih varijanti. Potez

2. … d6

omogućava 3. … Sf6, jer sprječava e5 bijeloga. Nakon

3. d4 cxd4 4. Sxd4 Sf6 5. Sc3

crni ima mogućnost više, omiljenim nastavaka:

Literatura

uredi

Napomene

uredi

Reference

uredi
  1. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B33 na Chessgames.com (en)
  2. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B32 na Chessgames.com (en)
  3. ^   Prikaz partije Anand - Rəcəbov (Turnir Dortmund Sparkassen 2003. na Chessgames.com (en)
  4. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B31 na Chessgames.com (en)
  5. ^   Prikaz partije Anand - Gelfand (10. partija na SP-u 2012.) na Chessgames.com (en) ,
  6. ^   Prikaz partije Anand - Gelfand (12. partija na SP-u 2012.) na Chessgames.com (en)
  7. ^   Prikaz partije Anand - Gelfand (14. partija na SP-u 2012.) na Chessgames.com (en)
  8. ^   Prikaz partije Caruana - Carlsen (1. partija na SP-u 2018.) na Chessgames.com (en) ,
  9. ^   Prikaz partije Caruana - Carlsen (3. partija na SP-u 2018.) na Chessgames.com (en)
  10. ^   Prikaz partije Caruana - Carlsen (5. partija na SP-u 2018.) na Chessgames.com (en)
  11. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B34 na Chessgames.com (en)
  12. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B44 na Chessgames.com (en)
  13. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B46 na Chessgames.com (en)
  14. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B47 na Chessgames.com (en)
  15. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B48 na Chessgames.com (en)
  16. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B49 na Chessgames.com (en)
  17. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B40 na Chessgames.com (en)
  18. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B41 na Chessgames.com (en)
  19. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B42 na Chessgames.com (en)
  20. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B43 na Chessgames.com (en)
  21. ^ Valeri Bronznik: Sizilianisch für Müßiggänger. Die Basman-Sale-Variante 1. e4 c5 2. Sf3 e6 3. d4 c:d4 4.S:d4 Lc5. Schachverlag Kania, Schwieberdingen 2004, ISBN 3-931192-26-1.
  22. ^   Prikaz partije Petar Leko - Srđan Sale (Budimpešta 1993.) na Chessgames.com (en) ,
  23. ^   Partije sa otvaranjem ECO: B45 na Chessgames.com (en)
 Portal Šah
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Sicilijanska_odbrana&oldid=3250112"