Relativna udaljenost

Još od Aristarha (320. p. n. e. – 250. p. n. e.) nema bitnih promjena uloge čovjeka prema svemiru. On je još uvijek samo posmatrač. Kroz historiju mijenjalo se gledište od geocentričnog preko heliocentričnog do galaktičkog svemira. Ako za mjeru uzmemo putovanja svjetlosti u svemiru onda vremenu od 1 sekunde odgovara udaljenost od 300.000 km koju nazivamo svjetlosna sekunda. Udaljenost Zemlje od Sunca iznosi približno 150.000 000 km i ona je imenovana za astronomsku jedinicu(aj.). Optimalna je za život kakav podržava Sunce na Zemlji. Svjetlosti treba oko 8 minuta da pređe ovaj put. Ljudsko oko se nalazi na vrhu piramide prilagođenosti živog svijeta Suncu. Ono prihvata zračenje u području vidljive svjetlosti.

Sljedeća najbliža zvijezda Zemlji je Proxima Centauri. Koja je na udaljenosti od 250 a.j. svjetlost ovaj put pređe za 4 godine i 4 mjeseca. Primjerenija jedinica za ovu udaljenost je svjetlosna godina ili još veća parsek (1 pc= 3,09x10¹⁶ m = 3,26 svjet.god.). Pri mjerenju udaljenosti u svemiru koristimo Sunce kao orjentaciju.

Za određivanje udaljenosti bližih zvijezda koristimo geometrijskim metodama. Zbog kretanjem Zemlje oko Sunca dolazi do prividnog kretanja drugih zvijezda po nebeskom svodu. To je relativno s obzirom na druge zvijezde. Mjerenjem ugla paralakse može se odrediti njihova udaljenost. Friedrich Wilchelm Bessel (1784-1846) njemački matematičar i astronom prvije izveo ovakvo mjerenje 1838 god. greška je bila samo 6%. Postalo je jasno da je svemir mnogo veći nego što se mislilo. Paralaksa je manja za udaljenije zvijezde i teže ju je odrediti. Najudaljenije zvijezde čiju je udaljenost bilo moguće odrediti na ovaj način bile su u otvorenoj zvjezdanoj grupi Hijade u sazvježđu Bika, a ta udaljenost iznosi 46 parseka.