Razlika između verzija stranice "Wikipedia:Igralište"
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
No edit summary |
||
Red 15:
Zajedno sa [[Edurne Pasaban]] i [[Nives Meroi]] ona je jedna od samo tri žene koja ima uspone na svih 14 osamhiljadaša. Kaltenbrunner je jedina penjala bez dodatnog kisika. Uspon na [[Broad Peak]] 12 jula 2007, penjala je zajedno sa Edurne Pasaban. Od tada se između njih dvije razvio sportski rivalitet u trci za svih 14 osamhiljadaša koji je nekoliko godina plijenio pažnju među alpinistima. U toj trci učestvovala je koreanka [[Oh Eun-Sun]] koja je prva prijavila svih 14 uspona. Međutim, njen uspon na [[Kangchenjunga]] je osporen jer se naknadnom ekspertizom utvrdilo da se nije popela na vrh za samo nekoliko metara, u čemu ju je spriječilo nevrijeme, što je i ona kasnije sama priznala. .<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-south-asia-10266282 |title= Rekord Koreanske alpinistkinje osporen | work = BBC News - 27.08.2010 | accessdate= 24. 12. 2019}}{{en simbol}}</ref>
Avgusta 2010, Fredrik Ericsson pridružio se Kaltenbrunner prilikom uspona na K2. Skliznuo je u dužini od 1.000 m. i izgubio život. Kalterbrunner je prekinula daljnji uspon. Ona je inače imala šest neuspješnih pokušaja uspona na ovaj vrh. Tek u sedmom pokušaju, 23. avgusta 2011 uspjela se ispenjati, čime je kompletirala svoju listu [[Spisak vrhova preko
== Reference ==
{{Refspisak|2}}
'''Planinarstvo''' je organizovana djelatnost ljudi koji se kreću snagom vlastitih nogu po planinama radi radi ličnog zadovoljstva.
<ref name="Planinarstvo">{{Cite web |url= https://www.hps.hr/skolovanje/Planinarska%20organizacija.pdf |title=Šta je planinarstvo?|work=Planinarski savez Hrvatske |accessdate= 13. 9. 2018}}</ref> Ono objedinjuje sve čovjekove djelatnosti direktno ili indirektno vezane uz kretanje u planinskim predjelima, predstavlja izbor, odluku ili filozofiju - čitav niz aktivnosti koje savremenom čovjeku život čini ugodnijim, zdravijim i ispunjenijim misijom hodoljublja, prijateljstva i poštivanja.
<ref name="PlaninaBiH">{{Cite web |url= https://psbih.ba/sta-je-planinarstvo/ |title=Šta je planinarstvo |work=Planinarski savez Bosne i Hercegovine |accessdate= 13. 9. 2018}}</ref>
Međunarodna klasifikacija sporta -''SportAccord'' – obuhvata i planinarstvo jer ima sportska obilježja: ima učinak na zdravlje, traži fizičku spremnost, izdržljivost, samodisciplinu, timski rad, ovladavanje posebnim vještinama.
Planinarstvo je i oblik kulture, jer planinari:
* istražuju i otkrivaju zanimljivosti planinskih područja
* prenose iskustva putem predavanja, izložbi, knjiga, stručnih članaka u novinama i časopisima.
* stoljetnim istraživanjem planinske prirode dali su zapažendoprinos kulturi i znanosti (botanika, geografija itd.)
Planinarstvo se uslovno može smatrati oblikom turizma jer obuhvata putovanja bez materijalnog cilja.
Temelj i osnova planinarenja odnos je prema drugim ljudima, prema životinjama, biljkama i cjelokupnoj neživoj prirodi. Iako ljudi u planine odlaze iz raznoraznih motiva, svaki odlazak podrazumijeva solidarnost, briga za drugoga, požrtvovnost (u smislu žrtvovanja vlastite komocije), tolerancija i suosjećanje. Time je ujedno svaki planinar na sebe primio obvezu promovisanja svih tih vrijednosti. Planinarstvo je ozbiljna životna filozofija koja u svakome od nas nastoji na što potpuniji način ostvariti ono najbolje za nas, za druge oko nas i prirodu kao cjelinu.<ref name="Eterović">{{Cite web |url= https://www.academia.edu/25984997/O_mogu%C4%87nosti_filozofije_planinarstva_ili_o_planinarstvu_kao_filozofiji_Igor_Eterovi%C4%87_?auto=download |title=Igor Eterović - O mogućnosti filozofije planinarstva ili o planinarstvu kao filozofiji |work=Planinarsko društvo »Opatija«, Hrvatska |accessdate= 13. 9. 2018}}</ref>
== Planinarske discipline ==
Planinarenje u osnovi podrazummeva hodanje (pješačenje) po bezbjednim stazama i putevima u prirodi i izletištima. Traje duže od 2 časa i potrebno je planiranje ovakve aktivnosti. Za planinarenje je potrebna lična i kolektivna planinarska oprema, planinarska odeća i obuća koje omogućavaju zaštitu, bezbedno i slobodno kretanje u svim vremenskim uslovima leti i zimi. Na pešačkim stazama ne treba da postoje teže prepreke. Od tehničkih pomagala preporučuju se štapovi za pešačenje. Razvoj planinarstva doveo je do njegovog proširenja u nekoliko disciplina.<ref name="Discipline">{{Cite web |url= http://pkbalkan.org/planinarske-discipline/ |title=Planinarske discipline |work=Balkan - Planinarsko sportski klub |accessdate= 13. 9. 2020}}</ref>
=== Visokogorsko planinarenje ===
Visokogorsko planinarenje podrazumeva aktivnost u visokim i razuđenim planinskim masivima. Za visokogorsko planinarenje neophodno je iskustvo i znanje za bezbedno kretanje kroz planinu, fizička i psihička pripremljenost, korišćenje planinarske tehničke opreme, poznavanje orjentacije, metereologije, bivakovanja, pravila ishrane, prve pomoći i spasavanja kao i poznavanje osnova tehnike alpinizma za osiguravanje kretanja na strmim i stenovitim padinama, leti i zimi.
=== Alpinizam ===
[[Alpinizam]] je planinarska disciplina tehničkog penjanja u visokim stenama po odabranim dugačkim pravcima-smerovima, uz korišćenje alpinističke opreme, specijalnih pomagala i uvježbanih tehnika penjanja. Za bavljenje alpinizmom obavezna je odgovarajuća obuka i izuzetna pripremljenost planinara-alpiniste. Za ocenjivanje tehničke težine uspona postoji više skala na međunarodnom nivou.
=== Sportsko penjanje ===
Iz alpinizma se razvila disciplina [[sportsko penjenje]]. Penjanje se izvodi u prirodnoj i na veštačkoj steni na smerovima male dužine-visine (8 – 30 m). Savlađivanje smerova vrši se slobodnim usponom uz tehničko osiguravanje od pada sa korišćenjem klinova unapred postavljenim za međuosiguranje. Sportsko penjanje je kvalitetna takmičarska disciplina za kategorije težinskog, brzinskog i boldering uspona sa međunarodnom skalom za određivanje stepena težine uspona.
=== Via ferata ===
VIA FERATA je obezbeđena planinska staza kroz teško pristupačne stenovite terene, opremljena nogostupima, čeličnim sajlama, gvozdenim klinovima i lestvicama, koje su pričvršćene uz stenu. Na via ferati planinari koriste lične tehničke komplete za osiguranje prilikom kretanja. Za korišćenje via ferate učesnici moraju biti fizički i psihički izuzetno pripremljeni. Za ocenjivanje tehničke težine uspona postoji više skala na međunarodnom nivou.
=== Speleologija ===
SPELEOLOGIJA je disciplina u planinarstvu koja obuhvata istraživanje kraških fenomena u planinama, postanak i razvoj pećina i drugih oblika, registruje njihove dimenzije, proučava fizičke i hemijske procese u podzemlju, prati podzemne vodene puteve, proučava živi svet podzemlja, mikroklimatske odnose. Speleologija u tehnici istraživanja koristi odgovarajuću speleološku i alpinističku tehničku opremu. Za bavljenjem speleologijom obavezna je posebna obuka i izuzetna pripremljenost.
PLANINARSKO ORIJENTACIONO TAKMIČENJE je ekipna takmičarksa disciplina u kojoj učesnici pronalaze kontrolne tačke na nepoznatom terenu uz pomoć topografske karte i kompasa. Ekipu sačinjava 3 takmičara iste starosne i polne kategorije. Takmičarski zadatak obuhvata proveru i drugih znanja i veština. Znanje čitanja topografskih karata se stiče na posebnim seminarima. Postoji liga i prvenstvo Srbije u ovoj disciplini.
PLANINARSKI TREKING je planinarsko takmičenje u pešačenju koje se održava na obeleženim planinarskim stazama različite dužine i zahtevnosti. Staze su vrednovane brojem bodova prema težini koji se za učesnike sabiraju iz više takmičenja u ligi na kraju sezone kada se određuju plasmani pojedinaca i klubova.
PENJANJE U LEDU (ICE CLIMBING) je disciplina koja obuhvata penjanje strmih ledenih formacija (vodopadi, stene i litice čije su površine pokrivene ledom). Postoji 4 vrste leda, a težina uspona je tehnički stepenovana (nezavisno od vrste leda). Za penjanje se koriste specijalne alpinističke alatke za led. U ovoj disciplini organizuju se takmičenja (brzinsko i težinsko) koje UIAA kandiduje za listu sledećih Zimskih olimpijskih igara. U ovoj disciplini, u nedostatku leda razvila se disciplina tzv. suvog penjanja (dry tooling) sa simuliranjem leda i penjanjem u steni i veštačkim konstrukcijama od drveta i drugih materijala.
PLANINSKO TRČANJE je vrsta trčanja koje se odvija na brdovitom ili planinskom terenu, gde stepen uspona u odnosu na dužinu staze može značajno uticati na težine trke. Ne koristi se nikakva dodatna tehnička oprema. Bitan je faktor vremena za koje se prelazi određena staza. Razlikuje se od orijentiringa po tome što u planinskoj trci takmičar nema slobodu izbora puta od tačke do tačke, već je put obeležen, i trkač se mora kretati njime.
KANJONING podrazumeva kretanje kroz kanjon uz korišćenje različitih tehnika, koje mogu uključivati hodanje, penjanje, skakanje i plivanje te druge aktivnosti. Iako se obično hodanje niz kanjon često naziva kanjoning, u užem smislu ova aktivnost uključuje tehničko spuštanje, koje zahteva planinarsku opremu. Kanjoning često zahteva posebne veštine kao što su navigacija, traženje ruta i druge stvari vezane za putovanje kroz divljinu.
== Organizovanje ==
Međunarodna planinarska asocijacija (Union Internationale des associations d’alpinisme – UIAA) ima sjedište u [[Bern]]u, [[Švicarska]]
Članica je Međunarodnog olimpijskog odbora (IOC) i bavi se standardizacijom opreme, stručnih tehnika i edukacije.
Historija organiziranog planinarstva u svijetu započinje 1857. god. kada je u [[London]]u osnovan ALPINE CLUB kao prva planinarska organizacija u svijetu. Godine 1874. godine osnovano je Hrvatsko planinarsko društvo u [[Zagreb]]u, kao dvanaesto društvo – savez u svijetu.<ref>[https://www.bljesak.info/lifestyle/flash/120-godina-planinarstva-u-bih/26011 120 godina planinarstva u BiH - Bljesak info]</ref>
Prva planinarska organizacija u BiH bio je ''Bosanskohercegovački turistički klub'', koji su 21. septembra 1892. godine osnovali visoki i viši Austro-Ugarski činovnici. Turistički klub radio je na izgradnji planinarskih objekata, markiranju planinarskih staza i puteva i organizovanju izleta u prirodu. U prvim godinama članstvo su sačinjavali stranci, doseljeni činovnici, ali kratko vrijeme nakon toga i domaće stanovništvo se uključuje.
Međunarodna planinarska asocijacija (Union Internationale des associations d’alpinisme – UIAA) ima sjedište u [[Bern]]u, [[Švicarska]]
Članica je Međunarodnog olimpijskog odbora (IOC) i bavi se standardizacijom opreme, stručnih tehnika i edukacije.
=== Planinarski savez Bosne i Hercegovine ===
[[Planinarski savez Bosne i Hercegovine]] je krovna planinarska organizacija, čija je ujediniteljska Skupština održana u septembru 2015. god. na [[Trebević]]u. Čine ga sva tri postojeća planinarska saveza BiH, registrovana kod ministarstava pravde na entiteskim nivoima:
* Planinarski savez Federacije Bosne i Hercegovine
* Planinarski savez Herceg Bosne
* Planinarski savez Republike Srpske<ref>[https://www.klix.ba/vijesti/bih/ujedinjeni-planinarski-savezi-u-bih-planine-nisu-mjesto-gdje-se-vodi-politika/151105077 Ujedinjeni Planinarski savezi]</ref>
== Reference ==
{{Refspisak}}
[[Kategorija:Planinarstvo]
| |||