Razlika između verzija stranice "Napoléon Bonaparte"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary |
unio sam to da je bio car francuske, ne italije oznake: vraćeno vizualno uređivanje mobilno uređivanje mobilno veb-uređivanje |
||
Red 19:
| Mjesto smrti =[[Sveta Helena]]
||Nasljeđivanje=[[Car Francuske]]}}
'''Napoléon Bonaparte''' ([[Italijanski jezik|italijanski]]: Napoleone Buonaparte; 15. august 1769. - 5. maj 1821.) je bio francuski državnik i vojni zapovjednik tokom [[Francuska revolucija|Francuske revolucije]] gdje je predvodio nekoliko uspješnih vojnih kampanja tokom [[Francuski Revolucionarni ratovi|Revolucionarnih ratova]].<ref name="NB1">[http://www.napoleon-online.de/html/napoleon.html Biografija sa stranice Napoleon online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150306183945/http://www.napoleon-online.de/html/napoleon.html |date=6 Mart 2015 }} učitano 5.5.2014 {{Simboli jezika|de|Njemački}}</ref> Bio je car [[Francuska|Francuske]] kao '''Napoleon I''' od 1804. do 1814. godine i ponovo 1815. godine tokom [[Rat sedme koalicije|Rata sedme koalicije]]. Dominirao je europskim i svjetskim poslovima više od deset godina vodeći Francusku protiv niza koalicija tokom [[Napoleonovi ratovi|Napoleonovih ratova]]. Zahvaljujući pobjedama u Napoleonovim ratovima stvorio je [[Prvo Francusko carstvo|ogromno carstvo]] koje je vladalo većim dijelom kontinentalne Evrope do konačnog sloma 1815. godine. Smatra se jednim od najvećih vojnih komandanata u historiji jer se njegovi ratovi i kampanje danas izučavaju na vojnim školama širom svijeta. Njegova politička i kulturna zaostavština ga je učinila jednom od najslavnijih i najkontroverznijih političkih ličnosti u historiji. Napoléon bio je također prvi [[Predsjednik Italije|predsjednik]] [[Italijanska republika (Napoleonova)|
Rođen je na [[Korzika|Korzici]] u relativno skromnoj porodici italijanskog porijekla nekoliko mjeseci nakon što je ostrvo pripojila [[Kraljevina Francuska]]. Služivši kao artiljerijski oficir u [[Francuska kraljevska vojska|Francuskoj kraljevskoj vojsci]], tokom Francuske revolucije se naglo popeo kroz vojne redove postavši general u 24. godini. Tada mu je [[francuski direktorij]] dao komandu nad francuskom vojskom stacioniranom u Italiji koja je potisnula [[Vendemerski ustanak]] protiv vlade. Sa 26 godina je započeo svoju prvu vojnu kampanju protiv Austrije i italijanskih kraljeva gdje je pobijedivši u gotovo svakoj bici zauzeo Apeninsko poluostrvo i uspostavio "[[Sestrinska republika|sestrinske republike]]" sa lokalnom podrškom. [[Napoleonova invazija na Egipat i Siriju|Vojna invazija na Egipat]] 1798. godine mu je poslužila za organiziranje [[Državni udar 18 brimera|državnog udara]] u novembru 1799. godine kada je postao prvi [[Francuski konzulat|konzul republike]]. Nakon potpisivanja [[Amijenski mir|Amijenskog mira]] 1802. godine, Napoleon je francusku koloniju [[Teritorija Louisiana|Louisianu]] prodao SAD-u čime je pokušao vratiti ropstvo u francuske karipske kolonije. Međutim, dok je uspostavljao obnovu ropstva na istočnim Karibima, kolonija [[Saint-Domingue]] ili "Biser Antila" je postala nezavisna država [[Haiti]] 1804. godine. Njegova ambicioznost ga je potaknula da postane prvi francuski car čime je došao u sukob sa [[Rat treće koalicije|Trećom koalicijom]] 1805. godine. Napoleon je razbio ovu koaliciju odlučujućim [[Ulmska kampanja|pobjedama kod Ulma]] i historijskim trijumfom nad [[Rusko Carstvo|Rusijom]] i [[Austrijsko carstvo|Austrijom]] u [[Bitka kod Austerlitza|bici kod Austerlitza]] što je dovelo do [[Raspad Svetog Rimskog carstva|raspada Svetog Rimskog carstva]]. Nakon toga je formirao [[francusko-perzijski savez]] i [[francusko-indijski savez]] sa sultanom [[Kraljevina Misir|Misira]] [[Tipu Sultan|Tipuom]] kako bi tokom [[Anglo-misirski ratovi|Anglo-misirskih ratova]] pobijedio Britance u Indiji. Zabrinuti zbog velike francuske ekspanzije, [[Rat četvrte koalicije|Četvrta koalicija]] je 1806. godine objavila rat Napoleonu. Međutim, on je brzo pobijedio [[Pruska|Prusku]] u [[Bitka kod Jene|bici kod Jene]] i umarširao sa svojom [[Velika armija|Velikom armijom]] duboko u istočnu Europu i uništio Ruse u [[Bitka kod Friedlanda|bici kod Friedlanda]] 1807. godine. Francuska je tada prisilila poraženu Četvrtu koaliciju na potpisivanje nepovoljnog [[Tilzitski mir|Tilzitskog mira]] 1807. godine. Austrijanci i Britanci su ponovo 1809. godine napali Francuze tokom [[Rat pete koalicije|rata Pete koalicije]], ali je Napoleon učvrstio svoju nadmoć nad Europom nakon trijumfa u [[Bitka kod Vagrama|bici kod Vagrama]].
| |||