Pofalićka bitka

Pofalićka bitka (kodni naziv "operacija Grom") bila je presudna bitka za Sarajevo. Dana 16. maja 1992. sukobile su se snage Armije Republike Bosne i Hercegovine i pripadnici bivše JNA zajedno s paravojnim jedinicama Vojske Republike Srpske u sarajevskom naselju Pofalići. Plan Vojske Republike Srpske bio je presijecanje grada Sarajeva preko linije Žuč, Pofalići, Vogošća i spajanje s tadašnjom Kasarnom Maršal Tito i Grbavicom).

Pofalićka bitka
Dio rata u Bosni i Hercegovini
Datum	16. Maj 1992.
Lokacija	Sarajevo
Ishod	Pobjeda Armije Republike Bosne i Hercegovine
Sukobljene strane
Vojska Republike Srpske Armija Republike Bosne i Hercegovine

Kontekst

Dana 16. maja 1992. u glavnom gradu Bosne i Hercegovine odigrala se bitka kod Pofalića, kodnog naziva "Grom", bila je to odlučujuća bitka za Sarajevo. Plan agresora je bio da preko Novog Sarajeva presjeku Sarajevo, povezujući liniju Žuč - Pofalići sa kasarnom Maršal Tito, gde su još uvijek bili ostaci bivše JNA, i sa okupiranom Grbavicom koja je udaljena 500 metara od kasarne. U ranu zoru 16. maja, sat vremena prije nego što je agresor krenuo u akciju, Armija Republike Bosne i Hercegovine je bila spremna, stupila u akciju i spriječila pokušaj koji bi svakako odredio tok rata u drugom pravcu. Iako slabije naoružana, Armija Republike Bosne i Hercegovine je porazila neprijatelja i spriječila potpunu blokadu Sarajeva.

Tok bitke

Dva odreda Pofalići i Velešići Armije R BiH, u saradnji sa dijelovima Prvog sarajevskog odreda, grupom boraca iz Buča Potoka, specijalne jedinice MUP-a Republike Bosne i Hercegovine, jedinica Vojne policije i manje grupe boraca iz drugih dijelova Sarajeva su ucestvovali u ovoj bici. Buča potočki odred je imao zadatak da spriječi povlačenje srpskih snaga preko Obada. Borcima Armije BiH suprotstavili su se Pofalićka brigada VRS, koja je brojala oko 1.700 pripadnika, paravojna formacija "Beli Orlovi" sa 380 pripadnika, oko 100 srpskih policajaca i grupa paravojne formacije "Vukodlaci". Nakon dobrog starta na glavnom pravcu napada, u kojem su dobro opremljene udarne grupe protivtenkovskim oružjem eliminisale bunkere i utvrđene položaje srpskih snaga na potezu od rezervoara i igrališta prema brdu Hum i omogućile napredovanje Velešićkog odreda u tom pravcu, a napredovanje Pofalićkog odreda na pravcu napada II, oko 11 sati došlo je do izvjesne pauze u borbi.

Protivtenkovske udarne grupe na pravcima odreda Velešići i Pofalići II su se povukle iz borbe, a napad Pofalićkog odreda I zaustavljen je mitraljeskom vatrom iz jakog srpskog uporišta kod pekare Cvijetić. General JNA Baroš nije imao hrabrosti da izvede jedinicu iz kasarne Maršal Tito i tako sigurno odluči bitku. Nakon toga, u borbu je uvedena udarna grupa Specijalne jedinice Juke Prazina kojom je komandovao Samir Pezo.

Odred Pofalići I konačno je uništio neprijateljsko utvrđenje i izvršio proboj kod pekare Cvijetić. Na glavnoj liniji, Velešićki odred je nastavio napredovanje, dok je odred Pofalići II nastavio napredovanje u pravcu napada prema "Plavom dućanu". Ubrzo su se komandiri voda sastali na lokalitetu Čangalovića česme, a dejstva su nastavljena prema Orlovačkoj ulici i položaju opkoljene 3. čete Pofalićkog I odreda. Na tim položajima napad je zaustavljen.

Pod okriljem mraka, preostale srpske snage, zajedno sa većinom stanovništva iz dijela naselja koji su kontrolisali, napustili su Pofaliće preko Žuča, a neki od njih su skinuli uniforme i uspjeli pobjeći preko Dolac Malte na Vraca. Tokom noći bilo je velikih problema u održavanju snaga na dostignutim linijama i organizovanju nove linije odbrane. Oslobođene položaje je čuvao manji broj boraca Pofalića. Da su to znali, vojnici Laze Bojanića su tokom noći lako mogli povratiti izgubljene položaje u kontraofanzivi. Bitka za Pofaliće je dobijena. Njena važnost je bila velika. Iako po svim elementima predstavlja borbeni učinak taktičkog nivoa, u odnosu na ukupni položaj odbrane Sarajeva, u određenom smislu imala je i operativno-taktički značaj. Sa psihološke tačke gledišta, od velike je važnosti činjenica da je jasnom pobjedom oslobođena značajna teritorija koju su branioci uspjeli zadržati pod svojom kontrolom, što je bio prvi uspjeh te vrste na sarajevskom ratištu od početka rata.