Petropavlov manastir
Petropavlov manastir je prvi ženski manastir Srpske pravoslavne crkve u Eparhiji zahumsko-hercegovačkoj i primorskoj i nalazi se u naselju Donje Čičevo, općina Trebinje.
Lokacija uredi
Nalazi se 4 km jugoistočno od Trebinja, na rubu Dživarskog polja u naselju Donje Čičevo, ispod Ilijina brda i uz glavni put koji prolazi uz zapadnu padinu Dživarskog polja.
Historija uredi
Manastir je osnovan krajem avgusta 1998. godine, kada je za potrebe sestrinstva sagrađen novi konak sa manastirskim paraklisom. Manastirski kompleks sačinjavaju dvije Crkve: jedna posvećena sv. Petru, u današnjem obliku obnovljena 1906. godine i druga posvećena sv. Pavlu, koja je prvobitno bila samo krstionica a obnovljena 2007. godine.
Arheologija uredi
Austrijski general Đ. Babić 1883 izvršio je prva iskopavanja manjeg obima. U toku 1906. godine obavljeno rušenje ostataka crkve sv. Petra i raskopavanje grobova; radove i ostatke kompleksa je snimio S. Delić. Vladimir Ćorović 1911 vršio je iskopavanje grobova u crkvi sv. Pavla i porti oko nje.
U okviru jugoslavensko-američkog projekta 1968. obavljena su ispitivanja šireg područja Trebišnjice. Nalazi ovih arheoloških istraživanja nalaze se u Muzeju Hercegovine u Trebinju. Arheolog Marko Popović crkvu sv. Petra vezuje za utemeljenje benediktanskog samostana sv. Petra de Campo, najkasnije do 80-ih godina XI stoljeća, u vrijeme jake benediktinske ekspanzije.
Crkvu sv. Pavla Popović datira u polovinu XII stoljeća, kada se spominje u djelu M. Orbina sahrana župana Dese koji je, vjerojatno, sahranjen u narteksu Crkve sv. Pavla, kao njen ktitor. Crkva sv. Pavla nije imala kupolu niti svodove već drvenu krovnu konstrukciju. Po opusu zidanja, obradi prozorskih bifora i kasnije zazidanom lučnom portalu, Popović crkvu sv. Pavla pripisuje romaničkoj arhitekturi.[1]
U toku 2001. godine Djordje Janković obavlja reviziona arheološka istraživanja u Crkvi sv. Pavla i područja na kome je podignut novoutemeljeni manastir. Novi nalaz iz 2001. godine je krstionica, napravljena od tegula (antičkih ravnih krovnih cigala) i premazana je malterom pomiješanim sa tucanom antičkom ciglom.
Arheolog Đorđe Janković smatra da ova dva hrama potiču iz antičkog perioda, kada je ovo mjesto bilo Saborni hram mjesta Ziza i možda episkopsko sjedište toga vremena. Nakon toga hramovi su više puta rušeni. Bazilika je prvi put stradala početkom V vijeka, pri pohodu zapadih Gota iz Grčke na Italiju, a drugi sloj rušenja se vezuje za pohod Avara i Slavena u Dalmaciju krajem VI i početkom VII vijeka. Nakon požara u vrijeme Avara (između 597. i 615) ova crkva sv. Petra sve do 1906. nije obnavljana.[2]
Sadašnja crkva sv.Petra uredi
Sadašnja crkva sv.Petra je veća po gabaritima i podignuta je 1906. godine. Sačuvani ostaci zidova najstarije Crkve sv. Petra, 1999. godine prekriveni su betonom u koji su postavljenje kamene ploče. Pri tome su radovi izvedeni tako da su označene betonskim trakama konture tlocrta oko crkve građene 1906. godine. Tako su (u zemlji) sačuvani dio zidova i temelji najstarije crkve kako ga je otkopao M. Popović 1968. Godine (konture apside, đakonikona i protezisa, pjevnica, kapela i narteks) .
Sadašnja crkva sv.Pavla uredi
Izgrađena je 2007. godine dogradnjom ostataka nekadašnje crkve. Unutar nje se nalazi i novootkrivena krstionica.
Ostale aktivnosti uredi
Osim bogosluženja, svoje vrijeme sestre provode i u radionicama za: šivenje i vez, ikonopis, proizvodnju tamjana, kaligrafiju. U obližnjoj školi monahinje predaju vjeronauku. Među sestrama manastira nalaze se i monahinje iz drugih zemalja.
Nacionalni spomenik uredi
Arheološko područje – ostaci crkava sv. Petra i sv. Pavla, crkva sv. Petra sagrađena 1906 i nekropola stećaka u Čičevu, proglašeno ja za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.
Odluku je donijela Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika na sjednici održanoj od 4. do 8. marta 2003. godine u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Tina Wik, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović (predsjedavajući) i Ljiljana Ševo.[3]
Literatura uredi
- Liljana Ševo, Biblioteka Baština, Banja Luka, 2002. - Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1978. godine
- Zdravko Kajmaković, Zidno slikarstvo u Bosni i Hercegovini, Sarajevo, 1971.
Reference uredi
- ^ Marko Popović, Manastir svetog Petra de Campo kod Trebinja, Glasnik Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine u Sarajevu, Arheologija, Nova serija, Sveska XXVII/XXVIII, Sarajevo, 1973., 313-346
- ^ Djordje Janković, Late Antique Triconchal Church of St. Apostoles Peter and Paul Monastery Near Trebinje, Glasnik Srpskog arheološkog društva, broj 18, Beograd, 2002., 99-124,
- ^ "Petropavlov manastir". Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH. Pristupljeno 9. 2. 2017.[mrtav link]
