Pentil grupa
Pentil grupa ili pentil – u organskoj hemiji – je petougljična alkil funkcijska grupa, supstituent) sa hemijskom formulom –C 5H11. To je supstituentni oblik alkanskog pentana. U starijoj literaturi, za pentil grupu često se koristi zajedničko nesistemsko ime amil. Nasuprot tome, ime pentil je upotrebljavano za nekoliko petougljičnih razgranatih alkil grupa, prepoznatljivih po raznim prefiksima.[1][2][3][4]
| Pentil radikal | |
|---|---|
 | |
| Općenito | |
| Hemijski spoj | Pentil radikal |
| Druga imena | IUPAC ime: Pentil |
| Molekularna formula | C5H11• |
| CAS registarski broj | 2672-01-7 |
| SMILES | [CH2]CCCC |
| InChI | 1S/C5H11/c1-3-5-4-2/h1,3-5H2,2H3 |
| Osobine1 | |
| Molarna masa | 71,1408 g mol−1 |
| Rastvorljivost | Reagira |
| Rizičnost | |
| NFPA 704 |  |
| 1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima. | |
Ciklopentil grupa je prsten sa formulom –C5H9.
Ime se također upotrebljava za pentil radikal, pentil grupu kao izoliranu molekulu. Ovaj slobodni radikal samo je uočen u ekstremnim uvjetima. Njegova formula se često piše kao "C5H11•" ili "•C5H11", za oznaku da ima nezasićenu valentnu vezu.
Starije "pentil" grupe
urediPonekad se još uvijek upotrebljavaju slijedeći nazivi:
| Ime | Struktura | IUPAC status | IUPAC preporuka | Primjeri |
| n-pentil | H3C−(CH2)4− | pentil | ||
| tert-pentil | H3C−CH2−(H3C−)2C− | Dopušteno | 1,1-dimetilpropil | |
| neopentil | (H3C−)3C−CH2− | Dopušteno | 2,2-dimetilpropil | |
| izopentil | (H3C−)2CH−CH2−CH2− | Dopušteno | 3-metilbutil | |
| sec-pentil | H3C−CH2−CH2−(H3C−)CH− | 1-metilbutil, pentan-2-il | ||
| 3-pentil | (H3C−H2C−)2CH− | 1-etilpropil, pentan-3-il |
crvene isprekidane linije ukazuju na povezanost sa susjednim vezama
Gornji red s lijeva na desno: n-pentil (amil), 2-pentyl (s-pentil), 3-pentil;
Srednji red: 2-metilbutil, 3-metilbutil (izo-pentil ili izo- amil), 3-metilbutil-2-il, 2-methilbutil-2-il;
Donji red: 2,2-dimetilpropil (neopentil)
Pentil radikal
urediSlobodni radikal pentila proučavali su Pacansky i Gutierrez, 1983. Radikal je dobijen ekspozijom bisheksanoil-peroksida zarobljenog u smrznutom argonu u ultraljubičastom osvjetljenju, koja je prouzrokovala njegovu razgradnju u po dvije molekule ugljik-dioksida (CO2) i pentil radikala.
Primjeri
urediReference
uredi- ^ Voet D, Voet J. . (1995). Biochemistry, 2nd Ed. Wiley, http://www.wiley.com/college/math/chem/cg/sales/voet.html. Vanjski link u parametru
|publisher=(pomoć)CS1 održavanje: upotreba parametra authors (link) - ^ Atkins P., de Paula J. (2006). Physical chemistry, 8th Ed. San Francisco: W. H. Freeman. ISBN 0-7167-8759-8.
- ^ Whitten K.W., Gailey K. D. and Davis R. E. (1992). General chemistry, 4th Ed. Philadelphia: Saunders College Publishing. ISBN 0-03-072373-6.
- ^ Petrucci R. H., Harwood W. S., Herring F. G. (2002). General Chemistry, 8th Ed. New York: Prentice-Hall. ISBN 0-13-014329-4.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
Vanjski linkovi
uredi- J. Pacansky , A. Gutierrez (1983), "Infrared spectra of the n-butyl and n-pentyl radicals". Journal of Physical Chemistry volume 87, issue 16, pages 3074–3079. doi:10.1021/j100239a023
- isopentyl group at CHEBI
- Pentan-3-yl group at CHEBI
- n-pentyl nitrite, described as "a nitrite ester having n-pentyl as the alkyl group
- Pentobarbital at CHEBI, described as "Barbituric acid substituted at C-5 by ethyl and sec-pentyl groups".
- neopentyl at CHEBI
- "Systematic Nomenclature of Organic, Organometallic and Coordination Chemistry: Chemical Abstracts Guidelines and Iupac Recommendations and Many Trivial Names." (Book), EPFL Press, 636 pages. ISBN 9781420046151
- tert-pentyl alcohol in PubChem
