Orson Welles
Orson Welles bio je američki režiser, glumac, scenarist i filmski producent.
Orson Welles | |
|---|---|
 Welles 1937. | |
| Rođenje | 6. maj 1915. |
| Smrt | 10. oktobar 1985 (70 godina) Los Angeles, Kalifornija, SAD |
| Zanimanje | |
| Godine aktivnosti | 1931–1985. |
| Supružnik/ci | Virginia Nicolson (1934–1940) Rita Hayworth (1943–1947) Paola Mori (1955–1985) |
| Djeca | 3 |
| Potpis | |
 | |
U svijet glume i inscenacije ušao je početkom tridesetih godina, za boravka u Dublinu gdje je dobio angažman kao pozorišni glumac i režiser. Pozorištu je ostao vjeran još neko vrijeme po povratku u Sjedinjene Američke Države, a od 1935. godine sve više surađuje na radiju kao narator, glumac ili pisac, a povremeno adaptira i zanimljiva književna djela .
Tako je 30. oktobra 1938. godine izazvao opću paniku vještom i uvjerljivom adaptacijom romana Rat svjetova o invaziji Marsovaca. O toj pomutnji koju je Welles izazvao svojom radio-dramom snimljen je 1975. godine TV film Noć, koji je užasnuo Ameriku.
Njegovo filmsko debitansko djelo, dvosatni film Građanin Kane, kojeg je režirao 1941. godine, spada među remek-djela svjetskog filma. Nominiran je za Oskara za najbolji film, režiju i glavnu ulogu koju je odigrao sam Welles. Kao filmski režiser nikad nije postigao komercijalni uspjeh, ali je zato veliku popularnost stekao kao filmski glumac.
Status filmske zvijezde utvrdio mu je film Treći čovjek, snimljen 1949. u kojem je odigrao lik superiornog kriminalca. Godine 1952. snimio je po Shakespeareovoj tragediji Othello istoimeni igrani film koji mu je donio Zlatnu palmu na festivalu u Canesu. Posljednje djelo, film Istine i laži, snimio je 1974. godine. Godine 1975. dobio je nagradu za životno djelo Američkog filmskog instituta.
Filmografija
uredi- Građanin Kane (1941)
- Treći čovjek (1949)
- Othello (1952)
- Prinuda (1959)
- Ponoćni otkucaji (1965)
- Bitka na Neretvi (1969)
- Istine i laži (1974)
Nagrade
uredi- 1941. – Građanin Kane – Oscar za najbolji originalni scenarij
- 1971. – Počasni Oscar za životno djelo
- 1975. – Američki filmski institut – Nagrada za životno djelo
- 1965. – Ponoćni otkucaji – Kanski filmski festival
- 1959. – Prinuda – Najbolji glumac – Kanski filmski festival
- 1952. – Othello (film) – Kanski filmski festival
- 1983. – Nagrada David di Donatello
- 1984. – Nagrada za životno djelo – Udruženje američkih režisera
- 1964. – Proces – Nagrada Udruženja filmskih kritičara Francuske
- 1978. – Nagrada za životno djelo – Nagrada Udruženja filmskih kritičara Los Angelesa
- 1993. – Sve je to istina (film objavljen posthumno) – Nagrada Udruženja filmskih kritičara Los Angelesa
- 1974. – F for Fake – Nagrada Sant Jordi (Barcelona)
- 1970. – Zlatni lav za životnu karijeru – Filmski festival u Veneciji
Vanjski linkovi
uredi
- Orson Welles na IMDb-ju