M-48B-1
M-48B-1 je naziv za jugoslavenski brdski top kalibra 76 mm i predstavlja prvi top proizveden u bivšoj SFRJ nakon Drugog svjetskog rata.
| M-48B-1 | |
|---|---|
 M-48B-1 Armije RBIH | |
| Upotreba | |
| U službi | 1948 - do danas |
| Korisnici |  Jugoslavija |
| Ratovi | Rat u SFRJ |
| Proizvodnja | |
| Proizvođač | BNT "Bratstvo" Novi Travnik |
| Opis oružja | |
| Težina | 680 kg |
| Dužina cijevi | 1.25 m |
| Kalibar | 76.2 mm |
| Maks. domet | 7.8 km |
| Brzina paljbe | 20-25 zrna/min |
| Brzina zrna | 387 m/s |
| Vertikalno polje djelovanja | -15° do 45° |
| Horizontalno polje djelovanja | 25° |
Razvoj uredi
GŠ JNA je 1946. godine donio odluku da se razvije brdski top 76mm sa sljedećim TT karakteristikama i zahtjevima: top treba da koristi municiju pukovskog topa 76mm M31 čija je proizvodnja već bila usvojena, oruđe treba da bude rasklopivo na određeni broj sklopova kako bi moglo da se transportuje tovarnim grlima (tada JNA nije imala ili je raspolagala sa veoma malim brojem vučnih sredstava), da se pri izradi koriste samo domaća sredstva (zbog nezavisnosti od drugih).
Zadatak za projektovanje ovog topa dobilo je "Studijsko odjeljenje naoružanja Ministarstva narodne odbrane" a rukovođenje projektom dodjeljeno je pukovniku B.Stanisavljeviću. Koncepcija rješenja brdskog topa M-48 definisano je po ugledu na italijanski brdski top 75mm M-34 ali sa većim brojem konstruktivnih poboljšanja.
Idejno rješenje i projekat topa B-1 završeno je marta 1947. Detaljnu razradu konstrukcije sklopova oružja i tehnološke pripreme za izradu prototipa preuzeo je “Institut br.11” koji je bio u sklopu preduzeća “br.44” (kasnije “Zavodi Crvena Zastava”). Prvi prototip završen je ispitan sredinom 1948. godine. Prvi prototip zadovoljio je zahtjevane TT karakteristike ali pristupilo se izradi drugog sa konstrukcionim poboljšanjima. U vrijeme izrade drugog prototipa osniva se VTI. Od osnivanja VTI dalje vođenje razvoja topa B-1 preuzima Odeljak za naoružanje VTI a poslovi izrade konstrukcione dokumentacije za drugi prototip i dalje vrši Institut br.11. Drugi prototip završen je sredinom 1949. i poslije uspješnog ispitivanja odlučeno je da se usvoji u naoružanje JNA pod službenim nazivom Brdski top 76 mm M-48. Tokom 1949. u Kragujevačkoj fabrici dokompletiran je proizvodni park i dovršeno projektovanje tehnoloških postupaka rada, konstruisanje i izrada alata i puštena u rad prva serija od planiranih 32 oruđa. u toku 1950. završena je izrada samo četiri oružija nulte serije sa ciljem provere valjanosti tehnoloških rješenja. Odlukom Ministarstva narodne odbrane, krajem 1949. u Novom Travniku formirano je preduzeće “Bratstvo” a tokom 1950. kompletan artiljerijski program (projekti u razvoju, mašine, alati i brojni kadar) iz Crvene Zastave prensen je u “Bratstvo”.[1] Ta prva serija od 32 oružija uspješno je završena 22.novembra 1951 u mladom i ambicioznom kolektivu “Bratstvo” koji je još dugi niz godina izrađivao serijsku verziju topa B-1.