Ovo je korisnička stranica Wikipedije na bosanskom jeziku

Ako ovu stranicu nađete izvan Wikipedije, onda se radi o projekciji stranice. Takve stranice mogu biti zastarjele i korisnik kojem pripada ne mora biti povezan sa stranicom van Wikipedije. Originalna stranica se nalazi na http://bs.wikipedia.org/wiki/Korisnik:Narodni_muzej_Zrenjanin.

Wikimedia Foundation

OPŠTI PODACI

Narodni muzej u Zrenjaninu osnovan je 1906. godine kao Muzej Torontalske županije. Od 1966. godine nalazi se u zgradi bivše Finansijske palate, na Trgu Slobode, u samom centru grada. Zrenjaninski Narodni muzej spada u kategoriju muzejskih ustanova kompleksnog tipa, zavičajnog karaktera i svojim istraživačkim radom pokriva područje srednjeg Banata. Ovakvim načinom organizacije bogato kulturno nasleđe ovog područja iz oblasti prirode, arheologije, etnologije, umetnosti i istorije došlo je u okvire sistematske zaštite i stručne obrade jedne specijalizovane ustanove sa stručnjacima svih potrebnih profila. Unutar zbirki pet odeljenja Muzeja smešteno je preko 33.000 muzejskih predmeta. Pomenućemo samo nekoliko najznačajnijih zbirki: zbirka hladnog i vatrenog oružja, zbirka kapa zlatara, likovna zbirka sa značajnim fondom slika iz XVIII i XIX veka, zbirka nakita iz praistorije i srednjeg veka, zbirka ptica. Pored stručnih odeljenja, Muzej ima konzervatorsku radionicu, foto – laboratoriju, stolarsku radionicu, kao i Pedagoško-informativnu službu. U Muzeju postoji i stručna biblioteka sa preko 5.000 naslova. Narodni muzej Zrenjanin od 2005. godine raspolaže sa tri izložbena prostora u prizemlju zgrade u kojima se predstavljaju tematske izložbe: Salon, Mali salon i Hol muzeja. Novootvoreni Salon, u koji se ulazi sa gradskog trga, površine 250 m2, opremljen je savremenom tehnologijom, klimatizacijom i osvetljenjem i predstavlja najelitniji izložbeni prostor u gradu.

STALNA POSTAVKA

Na prvom spratu Narodnog muzeja posetioci imaju priliku da pogledaju Umetnički deo Stalne postavke koji obuhvata dva segmenta – LIKOVNU I PRIMENJENU UMETNOST. Zbirka likovne umetnosti po značaju predstavlja jednu od najvrednijih zbirki u Vojvodini a po sadržini presek onoga što se u periodu od XVIII do kraja XX veka na umetničkom planu zbivalo u Vojvodini i šire, sa posebnim akcentom na Banat i velikobečkerečke slikarske ateljee. Posebnu celinu Stalne postavke čine legati: Uroša Predića, Pauline Sudarski, Tivadara Vanjeka, Zlate Markov Baranji, Ljubice Tapavički i dr. Zbirka primenjene umetnosti čini zaokruženu celinu Umetničkog odeljenja Narodnog muzeja obuhvatajući predmete sakupljene od samog osnivanja Muzeja 1906. godine. Kolekciju sačinjavaju eksponati od porcelana, fajansa, stakla, metalni predmeti i komadi stilskog nameštaja. Ovaj deo postavke donosi presek plemićkog, ali pretežno građanskog enterijera sa predmetima pokućstva Vojvodine u vremenskom rasponu od XVIII do polovine XX veka. DEO STALNE POSTAVKE ETNOLOŠKOG I ISTORIJSKOG ODELJENJA – novembra 2006. godine otvaren je renovirani deo stalne postavke na drugom spratu Narodnog muzeja koji obuhvata Istorijsko i Etnološko odeljenje. Etnološki deo stalne postavke obuhvata pet prostorija u kojima je prezentovan seoski enterijer s kraja XIX i početka XX veka, a u ostalim prostorijama nalaze se nošnje naroda i narodnosti srednjeg Banata, predmeti povezani sa seoskim zanatima, zemljoradnjom i stočarstvom. Zrenjaninski Narodnoi muzej je zavičajnog tipa i etnološka postavka pokriva područje srednjeg Banata i samim tim predstavlja suživot u kojem se ogledaju sličnosti, razlike i međusobni uticaji svih naroda koji žive na ovim prostorima. Deo stalne postavke Istorijskog odeljenja „Zrenjanin (Veliki Bečkerek, Petrovgrad) od početka poslednje četvrtine XIX do kraja prve polovine XX veka“ prikazuje i pokazuje (muzeološkim principima i praksom) ekonomski, društveni, politički, kulturni, jednom rečju javni život u današnjem Zrenjaninu. Postavka se sastoji od originalnog materijala: umetničkih slika, trodimenzionalnih predmeta, razne provinijencije, originalnih dokumenata (ili njihovih faksimila i fotokopija), fotografija i drugog materijala iz fonda Istorijskog odeljenja Narodnog muzeja Zrenjanin.

BROJ IZLOŽBI I POSETILACA U 2006. GODINI

U Narodnom muzeju tokom 2006. godine realizovane su 34 izložbe a Muzej je imao preko 85.500 posetilaca. Tematske izložbe u Salonu, Malom salonu i Holu videlo je 77.013 posetilaca a Stalnu postavku 8.543. Poređenja radi, u poslednjih 37 godina broj tematskih izložbi u zrenjaninskom Narodnom muzeju kretao se od 3 do 14 godišnje, a od kada se u pedagoškoj službi vodi evidencija poseta, dakle od 1970. godine, broj poseta muzeju nikada nije dosegao cifru kao tokom 2006. godine. Među izložbama koje su realizovane u Salonu od avgusta 2005. godine izdvajamo – izložbe slika Uroša Predića, Save Šumanovića, izložbu stilskog nameštaja ”Sto lica stolica”, izložbu “Istorija sporta Zrenjanina”, “Crteži i grafike spomen-zbirke Pavla Beljanskog”, izložbe slika Nadežde Petrović, Vladimira Veličkovića, Stevana Aleksića, Miće Popovića i Zorana Pavlovića.

ODELJENJA NARODNOG MUZEJA ZRENJANIN

ISTORIJSKO ODELJENJE

Istorijsko odeljenje se sastoji iz Fonda starije istorije koji vodi viši kustos, diplomirani istoričar Vidak Vuković i Fonda novije istorije koji vodi muzejski savetnik, diplomirani istoričar Miodrag Cvetić. Zbirka Fonda starije istorije počela je da se formira još pre osnivanja muzeja, dakle pre 1906. godine poklonima građana. U početku je to bilo hladno i vatreno oružje da bi se kasnije formiranjem muzeja pristupilo sakupljanju svih predmeta od značaja za istorijski razvoj i tumačenje istorijskih tokova ovog podnevlja. Zbirka hladnog i vatrenog oružja je svakako najznačajnija zbirka odeljenja. Sačinjava je oko 200 predmeta među kojima ima izuzetnih primeraka. Pokriva period od XI-XIX veka, a najbrojniji su primerci oružja iz XIX veka.Pored ove zbirke u odeljenju postoje i sledeće zbirke: zbirka starih karata, zbirka pečata, zbirka starih fotografija, zbirka dokumenata i niz pojedinačnih artefakata koji po svom značaju imaju mesto u fondu odeljenja. Pri odeljenju starije istorije postoji i numizmatička zbirka koja sadrži preko 2000 predmeta. Fond novije istorije obuhvata period od sedamdesetih godina XIX veka do sedamdesetih godina XX veka. Ovaj fond sadrži 580 inventarisanih muzealija svrstanih u nekoliko zbirki. Zbirka trodimenzionalnih predmeta čini je najviše hladno i vatreno oružje, šlemovi, pečati, razna odlikovanja, radio aparati i razni drugi predmeti. Zbirka dokumenata čine je razni plakati, policijski kartoni, članske karte političkih partija, sindikalnih i drugih društvenih, političkih, sportskih, kulturnih organizacija i asocijacija, đačke knjižice i indeksi univerziteta, pisma, dopisnice i druga vrsta dokumenata. Zbirka fotografija sadrži fotografije (grupne i pojedinačne) događaja koji su se desili u ova dva veka, ličnosti i raznih društvenih, političkih, kulturnih, sportskih i drugih organizacija i asocijacija. Zbirka originalnih rukopisa, knjiga, novina i drugih knjiga koje su se iz različitih razloga i po različitim osnovama našli u ovom odeljenju. Zbirka tekstila čine je nekolike uniforme, delovi odela i druge lične garderobe, razne trake (jevrejske iz Drugog svetskog rata, razne vojne i policijske oznake i činovi, prvomajske trake, logoraške oznake) itd. Zbirka sitnih predmeta se sastoji od raznih medalja, značke, makete, plakete i dr. Pored ovih originalnih predmeta odeljenje novije istorije poseduje i Fond memorijalne građe u koji ulaze uglavnom originalne i autentične izjave i sećanja, ali i prepisi i fotokopije aktera društvenih, političkih, kulturnih i drugih zbivanja na teritoriji koju pokriva muzej u pomenuta dva veka. Ovo odeljenje ima dosta bogatu foto arhivu od 3282 negativa. U okviru istorijskog odeljenja angažovani su kustosi, diplomirani istoričari Branko Onjin (radi na istoriji sporta u Zrenjaninu) i Srđan Priljeva.

UMETNIČKO ODELJENJE

Sadrži dve zbirke – likovne (muzejski savetnik, istoričar umetnosti Jelena Knežević) i primenjene umetnosti (kustos, istoričar umetnosti Mileva Šijaković) .Zbirka likovne umetnosti broji 1454 eksponata (slika i skulptura) iz perioda XVIII - XX veka, i posebno, u fondu legata, još 1207 predmeta, što ukupno iznosi 2661 eksponat. Po značaju predstavlja jednu od najvrednijih zbirki u Vojvodini. Po sadržini u pravom smislu predstavlja presek onoga što se periodu od XVIII do kraja XX veka na umetničkom planu zbivalo u Vojvodini i šire, sa posebnim akcentom na Banat i velikobečkerečke slikarske ateljee, pošto je poznato da je Zrenjanin (nekadašnji Veliki Bečkerek) još u XVIII veku bio značajan umetnički centar.Shodno tome, najstariji eksponati Likovne zbirke potiču iz prve polovine XVIII veka i radovi su tzv. zografa, domaćih, uglavnom anonimnih, u manastirskim radionicama obučenih slikara. Među takvim radovima od posebnog značaja su ikone Šerbana Popovića iz 1744. godine. Prateći, dalje, hronološki tok, i u doba baroka, klasicisicizma, bidermajera, romantizma, realizma i u modernim pravcima XX veka pojavljuju se poznata imena kao što su: Dimitrije Popović, Nikola Nešković, Arsenije Teodorović, Nikola Aleksić, Konstantin Danil, Ćura Jakšić, Novak Radonjić, Pavle Simić, Uroš Predić, Stevan Aleksić, Aleksandar Sekulić i dr. Posebno je značajno ime velikobečkerečkog slikara Konstantina Danila, najznačajnijeg predstavnika srpskog bidermajer slikarstva.Posebnu celinu čine legati: Uroša Predića, Pauline Sudarski, Tivadara Vanjeka, Zlate Markov Baranji, Ljubice Tapavički i dr. Najvredniji je Legat Uroša Predića, u kome su čuvaju slike, crteži, skice, inventar iz ateljea, lična prepiska, beleške, fotografije, dokumenta i sl. ovog poznatog umetnika iz doba akademskog realizma. Zbirka primenjene umetnosti čini zaokruženu celinu Umetničkog odeljenja Narodnog muzeja, predmeta sakupljenih od samog osnivanja Muzeja 1906. Danas je sačinjavaju kolekcije eksponata od porcelana, fajansa, stakla, metalni predmeti i komadi stilskog nameštaja. Svojom suštinom ova zbirka donosi presek plemićkog, ali pretežno građanskog enterijera sa predmetima pokućstva Vojvodine u vremenskim rasponom od XVIII do kraja XIX veka. Stilske osobenosti eksponata uklapaju se u barok, klasicizam sa njegovom građanskom varijantom bidermajera.Na mnogim su uočljive eklektički transponovane stilske pozajmice ranijih stilova, posebno u periodu razvoja idustrije, koja je uticala na opadanje umetničkih zanata (poslednjih godina XIX veka i početkom XX), pa se na tim predmetima gubi stilsko jedinstvo. Najveći broj eksponata predstavlja import, najčešće iz Austrije, Mađarske,Češke; ali i iz Nemačke, Francuske i Italije, dok je vrlo mali broj rad lokalnih radonica koje se prepoznaju u retardaciji u stilskom izrazu.

ARHEOLOŠKO ODELJENJE

Arheološko odeljenje Narodnog muzeja Zrenjanin u svojoj zbirci poseduje oko 10000 eksponata.Ona se deli na dva odeljenja: praistorijsko i srednjevekovno. Zbirku vodi muzejski savetnik, arheolog Snežana Marinković. Predmeti arheološkog odeljenja potiču iz fonda arheološke zbirke koja je obogaćena putem sistematski istraženih arheoloških lokaliteta, putem darovanja i otkupom. Hronološki okvir fonda obuhvata razdoblje od neolita do srednjeg veka. Praistorijsko odeljenje predstavlja period od neolita do gvozdenog doba. Neolit srednjeg Banata deli se na kulturne i vremenske horizonte: Starčevačka i Kereš grupa starijeg i Vinčanska i Potiska kultura srednjeg i poznog neolita i traje od 6000-3500 g. p. n. e. Period prelaza iz neolita u metalno doba pripada eneolitu i datuje se u vremenski period od 3400-2200 g. p. n. e. Formiranje kulture bronzanog doba počinje u Vojvodini u periodu od 2000-1000 g. p. n. e. i deli se na tri faze: ranu, srednju i poznu. Kraj bronzanog doba označava početak starijeg bronzanog doba i datira se u vremenski period prelaza drugi u prvi milenijum. Srednjovekovno odelenje obuhvata period od I do IV veka n.e. i prezentuje narode koji su na ovom prostoru boravili: Sarmati, Huni, Avari, Sloveni i Mađari. Zbirku čini bogat sarmatski materijal (I - IV veka) zastupljen je nakitom i keramikom. Avarski materijal(VI - VII veka) predstavljen je sa nekropole Mečka kod Aradca, a slovenski materijal (VI - XIV veka) potiče sa šireg prostora srednjobanatskog područja.

PRIRODNJAČKO ODELJENJE

Prirodopisno odeljenje radilo je sa privremenim prekidima od osnivanja do danas. Inicijalna zbirka prirodopisnog odeljenja bila je poklon sreskog načelnika Emila Talijana iz Turske Kanjiže, svetskog putnika i lovca. Današnja zbirka prirodnjačkog odeljenja nastala je preuzimanjem zbirki Više pedagoške škole - odsek biologija iz Zrenjanina, bivše Prve gimnazije (danas Zrenjaninske gimnazije) i dela koji je nasleđen iz vremena postojanja prirodnjačkog odeljenja iz 1911. godine. Zbirku vodi muzejski savetnik, diplomirani biolog Svetozar Santovac Fond prirodnjačkog odeljenja čine sledeće zbirke: Geo-paleontološka, Botanička, Zoološka, učila i crteža, mikropreparata i fototeka. Geo-paleontološka zbirku čini zoo i fito paleontološki materijal, kao i razne vrste barskih lesova peščara, eruptivnih stena i lopara sa fosilnim ostacima. Najvredniji eksponat: fosilni ostaci mamuta Mammuthus primigenius iskopani 1952. godine prilikom kopanja kanala DTD kod Novog Bečeja. Botanička zbirka sastoji se od herbarskog materijala: bivše Više pedagoške škole-odsek biologija iz Zrenjanina, M.Gajića nekadašnjeg profesora iste škole, šumske uprave Aranđelovac, herbara i semenara "Agraria" iz Novog Sada, zbirke šišarki četinara i zbirke dendroflore koja se sastoji od fotonegativa i fotopozitiva najvrednijih primeraka dendroflore Zrenjanina. Zoološku zbirku čine zbirke insekata, vodozemaca, riba, gmizavaca, ptica i njihovih jaja, sisara i lovačkih trofeja. Zbirka učila sastoji se od bioloških učila, modela i maketa, crteža i slika, dijafilmova, filmova i mikropreparata i mikroskopa. Fototeku čine fotonegativi, fotopozitivi, slajdovi i kompjuterske fotografije.

ETNOLOŠKO ODELJENJE

Zbirka Etnološkog odelenja Narodnog muzeja u Zrenjaninu oformljena je prilikom osnivanja samog Muzeja, 1906.godine. Zbirku vodi muzejski savetnik, magistar etnološko-antropoloških nauka Rajka Grubić. Nakon Drugog svetskog rata, zahvaljujući privatnoj zbirci poznatog velikobečkerečkog trgovca Grinbauma, kao i predmetima koji su dospeli od strane dobrotvornog društva - Kola srpskih sestara, zbirka Etnološkog odeljenja je znatno uvećana. Ove dve zbirke sadržale su uglavnom delove narodnih nošnji kao i tekstilne delove pokućstva, sakupljane su nesistematski i fragmentarno. Sistematskim i planskim otkupom etnoloških eksponata zbirka je proširena i većim delom kompletirana. Danas zbirka odelenja broji 2900 eksponata. Podeljena je u nekoliko segmenata: Nošnje naroda i narodnosti srednjeg Banata Tkanje, vez i zlatovez Pokućstvo Poljoprivreda Stočarstvo Zanati Među zbirkama Etnološkog odeljenja po kulturnoj, istorijskoj, estetskoj i umetničkoj vrednosti izdvaja se zbirka zlatoveza, koju čini preko 100 eksponata. Ovu zbirku čine odevni predmeti srpske i rumunske svečane narodne nošnje s kraja XIX i prve dve decenije XX veka. Zlatovez na ovim predmetima uglavnom je rađen u okolini Zrenjanina gde su postojali najpoznatiji centri zlatoveza (Kumane, Melenci i Elemir). Najreprezentativniji eksponati iz ove zbirke su svakako nevestinska oglavlja: srpske kape zlatare i džege.

PEDAGOŠKO-INFORMATIVNA SLUŽBA

Pedagoška služba je osnovana 1969. godine sa osnovnim zadatkom da bogato kulturno nasleđe koje muzej čuva učini dostupnim svim strukturama društva. Od osnivanja do danas, služba sa po jednim pedagogom (kustos Nevena Dujin – Grković )i vodičem kontinuirano radi na upoznavanju i popularizaciji muzejskih sadržaja,tumačenju stalne postavke i tematskih izložbi. U zavisnosti od potreba i mogućnostiu tumačenje određenih sadržaja na stalnoj i tematskim izložbama povremeno se uključuju i kustosi. Nepostojanje vodiča-kataloga kroz stalnu postavku dodatno opterećuje malobrojnu službu. Služba se uključuje u pripreme oko povremenih izložbi, organizuje obaveštavanje javnosti, prateće programe u periodu prikazivanja ( predavanja, susreti, razgovori, svečanosti, časovi slikanja i sl.). Sedamdesetih godina služba je pokrenula organizovanu saradnju sa vaspitno-obrazovnim ustanovama. Planom saradnje obuhvaćene su organizovane posete stalnoj i tematskim izložbama ( korelacija nastavnih sa muzejskim sadržajima), specijalizovana predavanja uz učešće i kustosa, nedeljna i godišnja praksa srednjoškolaca i studenata u muzeju po nastavnom planu i programu , predavanja i postavljanje didaktičkih izložbi u školama. Služba permanentno obaveštava o mogućnostima saradnje dopisima , pozivnicama i u ličnom kontaktu sa nastavnicima. Saradnji sa sredstvima informisanja poklanja se velika pažnja,jer pored pozivnica i plakata, najave, reportaže, prikazi i gostovanja doprinose obaveštavanju najšire javnosti o aktivnostima muzeja.

AKTIVNOSTI

U toku trajanja izložbe “Istorija sporta Zrenjanina” svakog četvrtka održavani su susreti čija je zajednička tema bila sport, organizatori ovih susreta bili su “Društvo zavičajaca Zrenjanina”, Sportski savez opštine Zrenjanin i Narodni muzej. U Stalnoj postavci, u Dvorani klasične umetnosti, od 4. do 7. maja 2006. godine, prikazan je izbor filmova sa VII Međunarodne smotre arheološkog filma održane u Narodnom muzeju u Beogradu. Od juna 2006. godine u Dvorani klasične umetnosti priređeno je nekoliko koncerata klasične muzike: koncert kamerne muzike gudačkog kvarteta "MILOS", koncert Marka Kalajanovića (bariton) i Višnje Radosav (mezzosopran) kao i dva koncerta muzičke škole »Josif Marinković«. U novembru i decembru održana su još dva koncerta klasične muzike - Dušica Polovina – viola, Rudolf Balaž – klarinet, Marina Mikić – klavir, kao i koncert Gordane Hajduković – violina i Oskara Riter - klavir. Narodni muzej svoju pažnju usmerava ka najmlađim sugrađanima kroz aktivnosti Pedagoško-informativne službe pa je uz već spomenute izložbe tokom 2006. godine održana i radionica za učenike osnovnih škola pod nazivom „Kako treba sliku posmatrati“ i radionica – igraonica „Bašta Jovana Subotića“ za decu predškolskog uzrasta. Ova služba je takođe osmislila i sprovela deo aktivnosti šire manifestacije „Dani evropske baštine“ u Zrenjaninu. Tokom leta objavljena je i promovisana knjiga iz oblasti arheologije “Aktuelni problemi prelaznog perioda iz starčevačke u vinčansku kulturu” čiji je autor muzejski savetnik, arheolog, Snežana Marinković.

NAGRADE

Narodni muzej Zrenjanin, dobitnik je nagrade "Zlatni doboš" za 2006. godinu, koju već pet godina dodeljuju zrenjaninski novinari i stručnjaci za marketing, okupljeni u Agenciji "Most medija". Nagradu (plaketu i umetničku sliku) je pored ostalih dobio i Narodni muzej Zrenjanin – za uspešnu saradnju sa medijima i plasiranje aktivnosti Muzeja u javnosti tokom 2006. godine. Direktor zrenjaninskog Narodnog muzeja, Božidar Vorgić, dobitnik je „Nagrade grada Zrenjanina“ za organizovanje stalne muzejske postavke i izuzetno bogatu izložbenu aktivnost Muzeja. Na proslavi Međunarodnog dana muzeja, 18. maja 2006. godine, u Leskovcu, dodeljene su godišnje nagrade Nacionalnog komiteta ICOM-a i Muzejskog društva Srbije (MDS) a Narodni muzej u Zrenjaninu proglašen je za najbolji muzej u 2006. godini. Nagrada «Mihailo Valtrović» dodeljuje se muzejskim radnicima, muzejima i muzejskim ustanovama za poseban doprinos unapređivanju i razvijanju muzejske delatnosti, kao i za zapažene rezultate u stručnom radu tokom jedne godine.

TURISTIČKA DESTINACIJA

Narodni muzej Zrenjanin postao je nezaobilazna destinacija svih zvaničnika koji su bili u poseti gradu Zrenjaninu (ambasadori, ministri, delegacije privrednika...).

KONTAKT

Narodni muzej Zrenjanin, Subotićeva 1, 23000 Zrenjanin Tel: 023 / 561-841 tel/fax: 023 / 534-020 e-mail: museumzr@zrlocal.net www.muzejzrenjanin.org.yu