ABA liga
ABA liga, preimenovana 2017. u Prva divizija ABA lige, jeste regionalna muška profesionalna košarkaška liga u kojoj se takmiče klubovi iz bivše Jugoslavije (Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Hrvatska, Sjeverna Makedonija, Slovenija, Srbija). Iz sponzorskih razloga, liga se također zvala i Goodyear liga od 2001. do 2006, NLB liga od 2006. do 2011. te AdmiralBet ABA liga od 2021.
| AdmiralBet ABA liga | |
|---|---|
Trenutna sezona ili takmičenje: 2024/2025. | |
| Sport | Košarka |
| Osnovana | 2001 |
| Izvršni direktor | Dubravko Kmetović |
| Direktor | Đorđije Pavićević |
| Broj ekipa | 14 |
| Države | Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Hrvatska, Sjeverna Makedonija, Slovenija, Srbija |
| Konfederacija | FIBA Evropa |
| Trenutni šampion(i) |  Crvena zvezda(7. titula) |
| Najviše titula | Partizan Crvena zvezda (7 titula) |
| TV-partner(i) | Arena Sport, TV B92, Adria TV, RTVSLO |
| Službeni veb-sajt | www |
Liga koegzistira uporedo sa smanjenim nacionalnim ligama u Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Hrvatskoj, Sjevernoj Makedoniji, Sloveniji i Srbiji. Svi klubovi Jadranske lige osim jednog pridružuju se nacionalnim prvenstvima krajem proljeća nakon završetka regularnog i postsezonskog dijela Jadranske lige. U prošlosti, ligu su činili i klubovi iz Bugarske (Levski), Češke (ČEZ Nymburk), Mađarske (Szolnoki Olaj) i Izraela (Maccabi Tel Aviv) na osnovu pozivnica za učešće.
Jadranska liga je privatni poduhvat, osnovan 2001, a do 2015. vodila ga je slovenska kompanija Sidro. Od 2015. ligom upravlja Jadranska košarkaška asocijacija, hrvatska kompanija za organizovanje sportskih takmičenja sa sjedištem u Zagrebu. Jadranska košarkaška asocijacija je punopravna članica ULEB-a, kao i članica Upravnog odbora Euroleague Basketball.
Historija
urediRaspadom SFRJ 1991. također se raspada i košarkaska liga koja se igrala na području te države. Košarkaske lige u sada samostalnim državama Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Sloveniji i Srbiji nikad nisu dosegle kvalitet koji je postojao u ligi bivše SFRJ.
U 2001. predstavnici KK Bosne, KK Budućnosti, KK Cibone i KK Olimpije osnivaju Jadransku ligu u koju se uključuju i drugi predstavnici iz Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Slovenije, a od naredne sezone i timovi iz Srbije i Crne Gore.
Sistem takmičenja
urediKao i većina drugih košarkaških liga i Jadranska liga se igra u dva dijela. Prvi dio takmičenja se odvija tako što sve ekipe igraju po dvije utakmice sa svim ostalim ekipama, jednu kod kuće i jednu u gostima. U drugom dijelu takmičenja najuspješnijih osam ekipa iz prvog dijela ide na finalni dio turnira. Do sezone 2004/05. finalni dio turnira imao je četiri ekipe i bio je poznat pod imenom Final Four. Od sezone 2005/06. na finalni dio turnira plasira se osam ekipa, a igra se po kup-sistemu. Za daljnji prolaz dovoljna je samo jedna pobjeda.
Države učesnice
urediLigu su osnovali najbolji klubovi iz Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Slovenije, Srbije i Crne Gore. Sastoji se uglavnom od klubova s prostora bivše SFRJ. Do sezone 2004/05. klubovi iz pet država nastupali su u Jadranskoj ligi. Te zemlje su:
Prošli pobjednici
uredi- 2001/02: Olimpija
- 2002/03: Zadar
- 2003/04: Reflex
- 2004/05: Hemofarm
- 2005/06: FMP
- 2006/07: Partizan
- 2007/08: Partizan
- 2008/09: Partizan
- 2009/10: Partizan
- 2010/11: Partizan
- 2011/12: Maccabi Tel Aviv
- 2012/13: Partizan
- 2013/14: Cibona
- 2014/15: Crvena zvezda
- 2015/16: Crvena zvezda
- 2016/17: Crvena zvezda
- 2017/18: Budućnost
- 2018/19: Crvena zvezda
- 2020/21: Crvena zvezda
- 2021/22: Crvena zvezda
- 2022/23: Partizan
- 2023/24: Crvena zvezda
