Hazim Šabanović
Hazim Šabanović (Poriječani, Visoko, 1916 - Istanbul, 1971)[1] bio je bosanskohercegovački historičar - osmanista. Naučni savjetnik Orijentalnog instituta u Sarajevu. Umro je u Istanbulu, gdje je tragao za novim podacima u bibliotekama i arhivima za svoje najveće djelo Književnost bosanskih Muslimana na orijentalnim jezicima koje nije uspio završiti. Mješoviti srednjoškolski centar u Visokom nosi njegovo ime.
Hazim Šabanović | |
|---|---|
| Rođenje | 1. novembar 1916. Visoko, Austro-ugarska |
| Smrt | 22. mart 1971 (54 godine) Istanbul, Turska |
| Zanimanje | historičar |
| Poznat(a) po | historija bosanskog pašaluka, kulturna historija Bošnjaka |
Značajna djela | Bosanski pašaluk: postanak i upravna podjela (1959), Krajište Isa-bega Ishakovića (1965), Književnost bosanskih Muslimana na orijentalnim jezicima (1973) |
| Nagrade | Šestoaprilska nagrada grada Sarajeva 1968. |
Biografija
urediGazi Husrevbegovu medresu završio je 1935, a diplomirao je na Višoj šerijatskoj školi u Sarajevu 1940. Poslije je služio je kao prefekt srednjoškolskog internata, zatim kao sudski pripravnik do jeseni 1942. Tada je premješten u Zemaljski muzej u Sarajevu, gdje je služio kao kustos-pripravnik do kraja 1945.[2]
Zatim je služio u Gradskom narodnom odboru u Sarajevu i radio na uređenju Arhiva grada Sarajeva do 1948, kada je premješten na Pravni fakultet sa zadatkom da prikuplja i obrađuje turske izvore za pravnu historiju, gdje je ostao do 1950. Tada je osnovan Orijentalni institut u Sarajevu, u kome je imenovan za šefa Lingvističko-književnog odsjeka. U julu 1952. izabran je za naučnog saradnika Instituta. U jesen 1953. dodijeljen je na rad Filozofskom fakultetu u Beogradu, gdje je do 1957. predavao turski jezik i diplomatiku studentima istorije. Godine 1962. izabran je za naučnog savjetnika. Izuzimajući vrijeme provedeno u Beogradu, bio je načelnik Filološkog, kasnije Historijskog odjeljenja Orijentalnog instituta i član redakcije Priloga za orijentalnu filologiju. Od 1958. je glavni, a od 1969. i odgovorni urednik tog časopisa. Istovremeno je bio i član redakcija Monumenta Turcica i Posebnih izdanja Instituta.
Četiri najznačajnije objavljene knjige su: Krajište Isa-bega Ishakovića (izdanje Orijentalnog instituta u Sarajevu, 1965), Turski izvori za historiju Beograda (Arhiv grada Beograda, 1965), Putopis Evlije Čelebije (odlomci o jugoslovenskim zemljama – Veselin Masleša, Sarajevo 1967) i Bosanski pašaluk (Naučno društvo SR BiH, Sarajevo 1959).
U nizu njegovih djela jedno od najvrednijih je Putopis Evlije Čelebije (odlomci o jugoslavenskim zemljama). Proučavanjem, obradom i prevođenjem toga Putopisa, Šabanović se bavio skoro 15 godina. Rezultat toga rada je izdanje onih poglavlja ovog opsežnog djela koja se odnose na jugoslavenske zemlje.[3] Tokom svog naučnog rada napisao je i objavio u više enciklopedija ukupno 57 natuknica.
Među najznačajnija Šabanovićeva djela spada Bosanski pašaluk, do sada je objavljen samo prvi dio, dok se drugi dio ovog djela nalazi u rukopisu. Do pojave ovog djela nije postojao nikakav sistematski prikaz administrativne podjele i uređenja ni jedne provincije Osmanskog carstva. Djelo je zasnovano na vrlo velikom broju prvorazrednih izvora i obimne literature i kao takvo predstavlja značajan doprinos nauci, a naročito poznavanju Bosne pod osmanskom vlašću.[3]
Djela
uredi- Gramatika turskog jezika s vježbenicom, čitankom i rječnikom, Naklada knjižare H. Ahmed Kijundžić, Sarajevo, 1944
- Šemsu-l-ulema Hadži Mehmed ef. Handžić, El-Hidaje br. 2-3, Sarajevo, 1944
- Dvije najstarije vakufname u Bosni i Hercegovine, Prilozi za orijentalnu filologiju, Sarajevo, 1951
- Izrazi evail, evasit i evahir u datumima turskih spomenika - Les expressions: "évail, évasit et évahir" dans les dates des documents turcs, Prilozi za orijentalnu filologiju, vol. II/1951, pp. 213–237.
- Natpisi na nadgrobnim spomenicima Malkoč bega i njegovog sina Džaferbega - Inscriptions sur les monuments funéraires de Malkotch bey et de son fils Djafer bey, Prilozi za orijentalnu filologiju, vol. II/1951, pp. 249–258.
- Turski diplomatički izvori za istoriju naših naroda /Turkish diplomatic sources for the history of our peoples/, Prilozi za orijentalnu filologiju, vol. I, 1950, pp. 117–149.
- Natpis na Kasapčića mostu u Užicu i njegov autor pjesnik Džari Čelebi /The inscription on the Kasapčić bridge at Užice and its author poet Jari Chelebi/, Prilozi za orijentalnu filologiju, vol. I, 1950, pp. 156–161.
- Mu´stafa b. Ysuf Aiyub al-Mostari. Biobibliografska skica - Mu´stafa - b. Yusuf Aiyub al-Mostari. Biobibliographical sketch, Prilozi za orijentalnu filologiju, vol. VIII-IX/1960, pp. 29–35.
- Bosanski pašaluk, Sarajevo, 1959
- Krajište Isa-bega Ishakovića – Zbirni katastarski popis iz 1455.godine, Orijentalni institut, Sarajevo, 1964
- Evlija Čelebi, Putopis, prijevod, uvod i komentar, Sarajevo, 1967
- Bosanski divan, Prilozi za orijentalnu filologiju, vol. XVIII-XIX/1973, pp. 9–45
- Književnost Muslimana BiH na orijentalnim jezicima (biobibliografija), Sarajevo, 1973
- Enciklopedija Jugoslavije (2 Bje-Crn), Zagreb, 1982.
Nagrade
urediReference
uredi- ^ "Tribina o Hazimu Šabanoviću". www.ghb.ba. Pristupljeno 13. 2. 2019.
- ^ "Dr. Hazim Šabanović (1916-1971)". majkaidijete.ba. Arhivirano s originala, 2. 6. 2018. Pristupljeno 13. 2. 2019.
- ^ a b "In Memoriam: Hazim Šabanović, povijesničar – osmanista | Magazin Plus". Pristupljeno 17. 5. 2019.
Vanjski linkovi
uredi- youtube.com Dokumentarni film: Lik i djelo Hazima Šabanović
- In Memoriam: Hazim Šabanović, povijesničar – osmanista
- Dr. Hazim Šabanović (1916-1971) Arhivirano 2. 6. 2018. na Wayback Machine – majkaidijete.ba, autor: prof. dr. Avdo Sućeska