Gerty Cori
Gerty Theresa Cori (15. august 1896 – 26. oktobar 1957 [1]) bila je češko-austrijsko-američka biohemičarka koja je 1947. bila treća žena koja je dobila Nobelovu nagradu za nauku i prva žena kojoj je Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu dodijeljena, za njenu ulogu u "otkriću toka katalitičke konverzije glikogena".[2]
| Gertrude Theresa Radnitz | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 15. august 1896. Prag, Austro-Ugarska |
| Smrt | 26. oktobar 1957 (61 godina) Glendale, Missouri, SAD |
| Državljanstvo | Austro-Ugarsko, američko |
Rođena je u Pragu, tada glavnom gradu Češke u okviru Austro-Ugarske imperije. Odrastajući u vrijeme kada su žene bile marginalizirane i imale malo mogućnosti za obrazovanje, upisala je medicinsku školu, gdje je upoznala svog budućeg supruga Carla Ferdinanda Corija na času anatomije.[3] Nakon što su 1920. diplomirali, vjenčali su se. Zbog pogoršanja uslova u Evropi, par je emigrirao u Sjedinjene Američke Države 1922. Gerty Cori je nastavila svoje rano interesovanje za medicinska istraživanja, sarađujući u laboratoriji sa Carlom. Objavila je istraživanje u koautorstvu sa suprugom, kao i samostalno. Za razliku od svog supruga, imala je poteškoća u osiguravanju istraživačkih pozicija, a one koje je dobila davale su oskudnu platu. Njen suprug je insistirao na nastavku saradnje, iako su ga institucije koje su ga zaposlile odvraćale od toga.
Zajedno sa svojim suprugom Carlom i argentinskim fiziologom Bernardom Houssayem, Gerty Cori je 1947. godine dobila Nobelovu nagradu za otkriće mehanizma pomoću kojeg se glikogen – škrob napravljen od glukoze – razlaže u mišićnom tkivu u mliječnu kiselinu i potom ponovo sintetizira u tijelu i pohranjuje kao izvor energije (poznat kao Cori ciklus). Takođe su identifikovali važno katalizatorsko jedinjenje, Cori estar. Corijevi su bili treći bračni par koji je osvojio Nobelovu nagradu. Godine 2004. i Gerty i Carl Cori su proglašeni nacionalnim historijskim hemijskim obilježjem kao priznanje za njihov rad na razjašnjavanju metabolizma ugljikohidrata.[4]
Godine 1957. umrla je nakon desetogodišnje borbe sa mijelosklerozom. U istraživačkoj laboratoriji ostala je aktivna do kraja života. Za svoja dostignuća dobila je više nagrada i priznanja.
Reference uredi
- ^ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1947". Elsevier Publishing Company. 1964. Pristupljeno 17. 6. 2010. Nepoznati parametar
|lanuage=zanemaren (pomoć) - ^ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1947".
- ^ Rachel, Swaby (2015). Headstrong : 52 women who changed science-- and the world (First izd.). New York. ISBN 9780553446791. OCLC 886483944.
- ^ "Carl and Gerti Cori and Carbohydrate Metabolism". American Chemical Society. Pristupljeno 29. 3. 2018.
Dodatna literatura uredi
- Exton, John H. (2013). Crucible of science : the story of the Cori Laboratory. New York: Oxford University Press. ISBN 9780199861071.
- Ignotofsky, Rachel (2016). Women in science: 50 fearless pioneers who changed the world (1st izd.). New York: Ten Speed Press. ISBN 9781607749769.
- Leroy, Francis (2003). A century of Nobel Prizes recipients: chemistry, physics, and medicine. CRC Press. ISBN 0-8247-0876-8.
- McGrayne, Sharon Bertsch (2001). Nobel Prize Women in Science: Their Lives, Struggles and Momentous Discoveries. National Academy Press. ISBN 0-309-07270-0.
- Opfell, Olga S (1978). The Lady Laureates: Women Who Have Won the Nobel Prize. Metuchen, N.J. & London: Scarecrow Press, Inc. str. 183–193. ISBN 0810811618.
- Reynolds, Moira Davison (2004). American women sci7entists: 23 inspiring biographies, 1900–2000. Jefferson, NC: McFarland. ISBN 0786421614.
Vanjski linkovi uredi
- Carl i Gerty Cori i metabolizam ugljikohidrata iz Američkog udruženja hemičara National Historic Chemical Landmarks
- "Glories of the Human Mind" od Gerty Cori
- Bernardo A. Houssay Memorijal za Gerty Theresa Cori
- Gerty Cori Memorabilia
- Joseph Larner, "Gerty Theresa Cori", National Academy of Sciences Biographical Memoir (1992)